Hst 11 “Verbintenissenrecht, algemeen”
Het karakter van het burgerlijk recht
In het burgerlijk recht heeft de overheid geen specifieke taak. Houdt een verkoper zich niet aan
zijn verplichtingen, dan kan de koper de zaak aan de rechter voorleggen. Doet hij dit niet, dan
gebeurt er niks. De overheid grijpt dus niet in als rechten en plichten uit het burgerlijk recht
geschonden worden. Dit doet de overheid omdat het in het burgerlijk recht meestal gaat om
particuliere belangen. De bescherming van deze belangen wordt overgelaten aan de betrokken
partijen.
Dwingend en regelend recht
Bij privaatrecht wordt er een onderscheid gemaakt tussen dwingend en regelend recht. Het
grootste deel bestaat uit regelend recht, dit wil zeggen dat het partijen vrijstaat andere, afwijkende
afspraken te maken. Ze vallen op het regelend recht terug als ze zelf geen afspraken hebben
gemaakt.
Sommige bepalingen in het BW zijn dwingend recht, dit betekent dat de betrokkenen eraan
gebonden zijn. Maken ze afwijkende afspraken, dan zijn deze afspraken ongelding. Dwingend recht
geeft de wetgever alleen als hij een bepaalde procedure verplicht wil stellen of als hij een zwakkere
partij wil beschermen. Deze bepalingen hebben de bedoeling de positie van bijv. de huurder en de
werknemer bij het einde van de overeenkomst te beschermen. Zou deze bescherming gegeven zijn
in de vorm van regelend recht, dan zou het te verleidelijk zijn voor de verhuurder en werkgever mo
afwijkende voorwaarden te bedingen.
Het Burgerlijk Wetboek
Het materieel deel van het burgerlijk recht staat in het Burgerlijk Wetboek (BW). Dit wetboek
bestaat uit negen boeken. Ieder boek begin met artikel 1.
Gelaagde structuur
Het BW heeft een gelaagde structuur. Voor de gebruiker van het BW betekent dit dat hij voor de
oplossing van een juridisch probleem vaak moet zoeken op verschillende plaatsen in dit wetboek.
Het BW werkt namelijk met verschillende lagen die van algemeen naar bijzonder gaan.
Indeling van het BW:
Boek 1 Personen- en Familierecht
Boek 2 Rechtspersonenrecht
Boek 3 Vermogensrecht in het algemeen
Boek 4 Erfrecht
Boek 5 Zakelijke rechten
Boek 6 Algemeen deel van het verbintenissenrecht
Boek 7 Bijzondere overeenkomsten
Boek 8 Verkeersmiddelen en vervoer
Boek 10 Internationaal privaatrecht.
Rechtsfeiten
Het (burgerlijk) recht verbindt aan veel feiten en gebeurtenissen die zich in de samenleving
afspelen, rechtsgevolgen. Bijna alles wat er gebeurt kan van belang zijn voor het recht.
Aantal voorbeelden:
- er ontstaat een verplichting om schade te vergoeden na een verkeersongeluk
- de geboorte van een kind schept o.a. een onderhoudsplicht van zijn ouders
- een huwelijk schept rechten en plichten tussen bruid en bruidegom
Alle feiten en gebeurtenissen die voor het recht van belang zijn, worden rechtsfeiten genoemd.
Blote rechtsfeiten en menselijke handelingen
Rechtsfeiten kun je verdelen in blote rechtsfeiten en menselijke handelingen. Blote rechtsfeiten zijn
rechtsfeiten waarop de mens geen rechtstreekse invloed heeft (geboorte, dood,
weersomstandigheden ect.). Alle andere rechtsfeiten bestaan uit menselijke handelingen.
Feitelijke handelingen en rechtshandelingen
Menselijke handelingen kunnen worden verdeeld in feitelijke handelingen en rechtshandelingen. Als
iemand een rechtshandeling verricht, heeft hij de bedoeling rechten en plichten te scheppen
(koopovereenkomst).
Art. 3:33 BW geeft twee vereisten voor een rechtshandeling: er moet sprake zijn van een op een
rechtsgevolg gericht wil, die zich door een verklaring openbaart. Bij een rechtshandeling gaat het
, Samenvatting recht
dus niet alleen om de bedoeling van degene die de rechtshandeling verricht, voorwaarde voor
totstandkoming is dat deze bedoeling naar buiten is gekomen door een verklaring.
Eenzijdig een meerzijdige rechtshandelingen
De meeste rechtshandelingen kunnen alleen ontstaan met de instemming of medewerking van een
wederpartij. Rechtshandelingen waarvoor de instemming van een wederpartij is vereist, worden
meerzijdige rechtshandelingen genoemd. Alle overeenkomsten zijn meerzijdige rechtshandelingen.
Er zijn ook rechtshandelingen die in het leven kunnen worden geroepen door een persoon. Dit
worden eenzijdige rechtshandelingen genoemd.
Feitelijke handelingen
Bij feitelijke handelingen ontstaan er onbedoeld rechten en plichten. Kenmerkend voor een
feitelijke handeling is dat deze onbedoeld rechtsgevolgen heeft. Als bijv. een bestuur van een auto
bij het parkeren een andere auto beschadigt, schept dit feitelijke handelen (het parkeren) rechten
en plichten: de bestuurder moet schadevergoeding betalen want daar heeft de gedupeerde
automobilist recht op. De bestuurder had bij het parkeren van de auto immers niet tot doel
schadeplichtig te worden.
De drie onderdelen van het burgerlijk recht
Het burgerlijk recht bestaat uit drie onderdelen: het personen- en familierecht, het
rechtspersonenrecht en het vermogensrecht.
*Personen- en familierecht
In het personen- en familierecht worden vooral familierelaties in en buiten het gezin beschreven
(bijv. het gezag over minder jarigen, de positie van ouders, de rechten en plichten van mensen die
gaan trouwen en de rechtsgevolgen van een scheiding). Kenmerkend voor de rechten uit het
personen- en familierecht is dat ze niet op geld waardeerbaar zijn en niet kunne worden
overgedragen aan een ander.
*Rechtspersonenrecht
Het rechtspersonenrecht beschrijft de organisatie- en ondernemingsvormen die een eigen leven
leiden in het recht. Typerend voor een rechtspersoon is dat zijn vermogen losstaat van de
privévermogens van de oprichters of bestuurders van de rechtspersoon. Mocht de rechtspersoon
failliet gaan, dan betekent dit dus niet automatisch het faillissement van de bestuurders. Niet ieder
bedrijf of iedere organisatie leidt een zelfstandig leven in het recht. Daarvoor is de oprichting van
een rechtspersoon nodig (bv, nv, stichting en vereniging). In het rechtspersonenrecht wordt o.a.
beschreven aan welke oprichtingseisen een rechtspersoon moet voldoen, welke organen de
rechtspersoon ken, en welke bevoegdheden deze organen hebben.
*Vermogensrecht
In het vermogensrecht worden alle rechten beschreven waaruit een vermogen van een persoon
kan zijn opgebouwd: recht van eigendom, van hypotheek, de rechten uit een koop-, arbeids of
huurovereenkomst enz.
Erfrecht
Een onderdeel van het vermogensrecht is het erfrecht. Daarin wordt geregeld wat er geberut met
het vermogen van een overledene.
Vermogen
Vermogen is in het recht de beschrijving van alle op geld waardeerbare rechten en plichten van een
bepaald persoon. Een vermogen kan bijv. bestaan uit het eigendomsrecht op een auto, de schuld
aan een bank i.v.m. een persoonlijke lening enz. Ook als iemand slechts weinig bezit, heeft hij
vanuit het recht gezien een vermogen.
Het vermogensrecht beschrijft alle rechten waaruit een vermogen kan zijn opgebouwd.
Kenmerkend voor vermogensrechten is dat ze op geld waardeerbaar zijn en dat ze kunnen worden
overgedragen. De rechten uit het personen- en familierecht vallen buiten het vermogensrecht,
want zij zijn niet op geld waardeerbaar en evenmin overdraagbaar.
Absolute en relatieve vermogensrechten
De vermogensrechten zijn te verdelen in absolute en relatieve rechten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 123Avans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.