H11 Leven in een massasamenleving
§11.1 Een moderne wereld
Een nieuwe eeuw breekt aan
3 ontwikkelingen sinds 1900
1. Bevolkingsgroei: betere hygiëne → medicijnen, riool en steriel opereren.
2. Sneller transport: Nieuwe vervoersmiddelen: auto, metro, tram, later
vliegtuig. Veel geïnvesteerd in spoorwegen → enorme besparing tijd en
brandstof.
3. Nieuwe communicatiemiddelen: cultuur, kennis en informatie op snellere
manier in groot publiek. Radio → snellere en eenvoudigere verspreiding
van cultuur. Bioscoop → grote groepen mensen in aanraking met nieuwe
kennis en informatie.
Door deze ontwikkelingen werden steden steeds groter. Eenvoudiger om kennis
te verspreiden en over grote afstanden te communiceren → moderne
samenleving, ook massasamenleving.
De invloed van nieuwe technieken
Tweede industriële revolutie: rond 1875 technologische ontwikkeling in stroomversnelling.
Voordelen tweede industriële revolutie: (optimisme)
1. Onderscheidde zich door gebruik van elektriciteit, staal en verbrandingsmotoren.
2. Ontstaan nieuwe industrieën, (chemische bv).
3. Het was mogelijk sneller en goedkoper te produceren (introductie lopende band).
4. Nieuwe producten in huishouden, betere communicatiemiddelen en door snellere
vervoermiddelen zagen mensen meer dan alleen eigen dorp.
Nadelen tweede industriële revolutie: (pessimisme)
➔ Cultuurpessimisme: sommigen zagen ontstaan van massasamenlevingen met zorg
aan. De westerse cultuur zal ondergaan in de massa
Rol van de overheid
- Maar een klein deel van bevolking profiteert van de mogelijkheden. Er was veel
armoede. Door wetgeving het welzijn van burgers te verbeteren.
1. Woningbouw: 1901: wonen in kelders en krotten verboden → jaren 20:
stadsvernieuwingsprojecten.
2. Volksgezondheid: instanties opgericht om toezicht te houden en regeringen te
adviseren over gezondheidszorg.
3. Onderwijs: voor grotere groep toegankelijk maken. GB: Education Acts
zorgden ervoor dat ieder kind recht had op onderwijs → 1900 leerplichtwet
6/12 jaar.
- Overheden waren minder bewust van andere problemen.
1. Nieuwe technieken in industrie speelden ook rol in rivaliteit tussen landen, bijv.
wapenwedloop.
2. Loop van 20e eeuw: keerzijden van radio en bioscoop. Politieke partijen en
regeringen misbruiken → propaganda.
, §11.2 De Eerste Wereldoorlog
Een nieuwe soort oorlog
Zomer 1914: oorlog tussen Centralen (DU en OR-HO) en Geallieerden (FR, GB en RL)
→ NL neutraal → wereldoorlog.
Nieuwe wapens
- Inzet van enorme hoeveelheden moderne wapens: mitrailleur, tank, vliegtuig, gifgas.
- Verdedigende partij altijd in voordeel door kanonnen achter loopgraven en wapens.
- September 1916: Britten gebruikten als eerste tank.
Oude tactiek
- Legerleiding hield vast aan tactiek van voortdurende aanval op loopgraven van
vijand.
- Technische ontwikkelingen → situatie drastisch veranderd, drong niet door
tot legerleiding.
Burgers massaal getroffen
1. Soldaten (focus, shellshock) kou, honger en ongedierte.
2. Dorpen aan front ernstig beschadigd.
3. Vrouwen in wapenindustrie en massamedia (propagandistisch karakter).
Oorlog op wereldschaal
- Soldaten tijdens WOI kwamen ook uit koloniën in Afrika en Azië.
- 1917: VS vocht mee aan kant van geallieerden.
- 11 november 1918: wapenstilstand. DU kon niet meer op tegen geallieerde
overmacht.
Het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog
Oorzaken van WOI
1. Modern imperialisme en industrialisatie: veranderde machtsverhoudingen
2. Nationalisme: FR hekel aan DU door verloren Frans-Duitse oorlog van 1870-1871.
3. Militarisme: oorlog was normaal, plannen lagen al klaar.
4. Bondgenootschappen:
➢ Ontstaan Triple Alliantie (o.l.v. DU) en Triple Entente (o.l.v. FR).
➢ 1914: bestaan van deze bondgenootschappen rampzalig effect.
➢ Balkan: conflict tussen enkele landen → bondgenoten stonden
bondgenoten bij → klein conflict groeit uit tot grote oorlog.
Aanleiding
- Moord door Gravilo Princip, Bosnische nationalist die woonde in Servië, op Frans
Ferdinand en zijn vrouwe Sophie, kroonprins van OR-HO.
- Princip was woedend dat OR-HO 1908 Bosnië had ingepikt. Princip vond dat het bij
Servië hoorde
- OR-HO stelt Servië verantwoordelijk
- 28 juli 1914: OR-HO (DU) verklaarde oorlog aan Servië (RU).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yaelvanhoogeveen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.