Samenvatting
Samenvatting Biologie H4 Cel en leven
Biologie samenvatting H4 Cel en leven, Nectar 4 VWO 3e editie.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
H4 Cel en leven1 Levende cellen
Van systeem Aarde tot molecuul
Organisatieniveaus > de schaal waarop biologisch onderzoek
plaatsvindt
Ecosysteem > een groep populaties van verschillende diersoorten
in hetzelfde gebied. (Extra: waar de organismen gebruik van
maken: de grond, water, licht en CO2)
Populatie > groepen organismen die bij dezelfde soort behoren en
in hetzelfde gebied leven, noemen we populaties.
Organisme > individuele levende wezens die op zichzelf kunnen leven
Molecuul > stoffen van twee of meer atomen
Cel > kleinst mogelijke vorm van leven (virussen worden niet meegeteld)
Elk organisatieniveau heeft zijn eigen onderzoekstechnieken
- Bv. Organismen in een ecosysteem kun je tellen
Bij onderzoek op het niveau van de cel en het niveau van de organellen gebruiken
onderzoekers o.a. microscopen
Organellen > structuren binnen een cel
Levenskenmerken:
- Opgebouwd uit een of meer cellen
- Groei
- Voortplanting
- Stofwisseling (opnemen, omzetten en afgeven van stoffen)
- Waarnemen van en reageren op veranderingen in de omgeving
- Organisatie van erfelijk materiaal
Vb. Beerdiertje (afbeelding rechts): totale dehydratie van hun cellen
- Uitgedroogde toestand > de tolerantie voor allerlei abiotische factoren enorm
- Een druppeltje water doet verschrompelde cellen weer tot leven komen
- Na terugkomst op aarde → na de wateropname → levenskenmerken: Voortplanten
en ze gingen eieren leggen
Eencellig meercellig
Tijdens zijn ruimtereis vertoont het beerdiertje geen actief levenskenmerk
Reden: In de celkernen ligt alle informatie opgeslagen, voor het leven
Organismen → zijn opgebouwd uit 1 of meerdere cellen → organellen → DNA
Cellen > de kleinste eenheid van het leven
- Bevatten 1 of meer organellen,hebben allemaal hun eigen taak (om te overleven)
,Elke celkern bevat DNA-moleculen → de handleiding voor leven
- De afmeting van cellen = binas tabel 100
De grootte van cellen is beperkt door hun oppervlak-volumeverhouding
- Zuurstof (hebben ze nodig)
- Volume bepaalt de mate van zuurstofbehoefte
- Grootte van oppervlak bepaalt de snelheid van uitwisseling van stoffen met de
omgeven (Bv. zuurstof)
Eencellige (rechts) > staan met hun hele oppervlak in direct contact met de omgeving
waarmee ze stoffen uitwisselen. Bacteriën zijn altijd eencellig!
Het pantoffeldiertje: Eencellige
Het neemt via het celmemevraamn zuurstof op en geeft koolstofdioxide af aan het
omringende water
Bij pantoffeldiertjes is het celoppervlak groot genoeg om voldoende zuurstof uit de omgeving
op te nemen
- De oppervlak-volumeverhouding is relatief groot
- Pantoffeldiertjes hebben een groot oppervlak ten opzichte van een klein volume
Meercellige (links): in het organismen staan niet alle cellen direct in contact met hun
buitenomgeving
- Naarmate organismen groter zijn, is de verhouding
oppervlak-volume kleiner
De volumetoename > (x3)
Oppervlakte toename > (x2)
Met het toenemen van de omvang van een organisme neemt het volume (het aantal cellen
dat zuurstof behoeft) dus sneller toe dan het oppervlak waarmee een organisme zuurstof uit
de omgeving kan opnemen!
Cellen van voldoende zuurstof en voedingsstoffen te voorzien: Meercellige organisme
- Gespecialiseerde organen > darmen, kieuwen en longen
Deze organen hebben elk een groot oppervlak voor de uitwisseling van stoffen
- Hart, bloed en bloedvaten maken snel transport tussen deze organen mogelijk
, Verschillende cellen, weefsels en organen
Celdifferentiatie > het proces waarin een cel veranderd in een gespecialiseerde cel
Gedifferentieerde cellen verschillen in de eiwitten die ze maken.
- enzymen, bouweiwitten en andere
Bv. Spiercellen: zijn lang, maken spiereiwitten en kunnen samentrekken
Een cel van een speekselklier is rond en maakt speekselenzymen.
Weefsel > groepen cellen met dezelfde bouw en functie
De samenwerking in weefselverband verbetert de celactiviteit bij organismen!
- Met 1 enzymmolecuul duurt het verteren van voedsel heel erg lang
- Met losse spiercellen is beweging erg lastig
Vb. Je hart is opgebouwd uit bind-spier en zenuwweefsel
- Zenuwweefsel: geeft seintjes aan het spierweefsel om samen te trekken
- Bindweefsel: laat samengetrokken spierweefsel weer ontspannen
Zo sturen ze elkaar aan.
Organen > zijn gevormd uit verschillende weefsels
Hebben binnen het organisme gespecialiseerde taken
- Vb. Het hart pompt bloed rond
Zieke cellen
Ontstaan ziekten: bij planten en dieren vaak op celniveau
- Jonge plant: verspreidt zich met de celdelingen
- Mensen: Vb. op celniveau ontstaat, is diabetes type 1
Diabetes type 1
Bij deze ziekte vallen cellen van het afweersysteem bepaalde cellen in de alvleesklier aan.
- Gevolg: de alvleeskliercellen maken geen insuline meer
Insuline > een hormoon dat het glucosegehalte in het bloed verlaagt (sleutel cel)
- Met insuline: cellen nemen glucose op uit het bloed
- Zonder insuline: de opname van suiker verstoord, de patiënt voelt zich ziek
Problemen op celniveau:
- Weefsel: bij diabetes werkt een groep cellen niet meer
- Orgaan: de alvleesklier functioneert niet goed meer
- Organisme: hierdoor is een suikerpatiënt niet goed meer in staat het glucose
gehalte van zijn bloed goed te regelen
Een hypo > een te laag glucosegehalte in het bloed
- Gevolg: zweten, trillen duizeligheid en honger
Een hyper > een te hoog glucosegehalte
- Gevolg: veel plassen, dorst, naar gevoel en vermoeidheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper naniekcouperus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 81113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen