NEUROPSYCHOLOGIE JAAR 2, PERIODE 2
Te bestuderen voor het tentamen:
Hoofdstuk 3 (blz. 67m vanaf The Brainstem), 11, 13, 14, 15, 16, 18, 20, 21,
22, 23 (vanaf blz. 667), 25, 26, 27 hoofdstuk 1 & 5 niet uit het boek
bestuderen, maar vanuit de slides!
TIP: de tabellen aan het eind van het hoofdstuk, snap je deze? Dan ken je
het hoofdstuk goed!
*Dit betekent; hoofdstuk gelezen in boek
College overzicht:
College 1 (27-10): Hoofdstuk 26, 27
College 2 (31-10): Hoofdstuk 26, 27
College 3 (03-11): Hoofdstuk 3, 1
College 4 (07-11): Hoofdstuk 5, 23
College 5 (10-11): Hoofdstuk 11
14-11 GEEN COLLEGE!
College 6 (17-11): Hoofdstuk 13
College 7 (21-11): Hoofdstuk 15
College 8 (24-11): Hoofdstuk 18
College 9 (28-11): Hoofdstuk 14
College 10 (01-12): Hoofdstuk 14
College 11 (05-12): Hoofdstuk 16
College 12 (08-12): Hoofdstuk 16
Responsie college 12-12
TENTAMEN 15 DECEMBER
COLLEGE 1 27 OKTOBER
INLEIDING + HOOFDSTUK 26
Inleiding
Definitie neuropsychologie: tak van wetenschap die de relatie onderzoekt
tussen gedrag en de structuur en functie van het centraal zenuwstelsel.
Gedrag: Motoriek, cognitie (duale taak) en affect (=emotie)
Circadiaanse ritme (het 24uurs ritme, bijvoorbeeld slaap-waak
ritme, temperatuur regulatie en de hormonale huishouding).
Biologische klok zit in het Suprochiasmatic Nucleus (SCN),
bevindt zich in de hypothalamus
meten/onderzoeken door middel van actometer.
Belangrijk is te weten dat het slaap-waakritme en het cognitief
functioneren sterk aan elkaar verbonden zijn, die staan niet los van elkaar
*Axonen in de hersenen zijn wit
Duale taken: hetzelfde gebied in de hersenen moet 2 verschillende taken
uitvoeren.
,Verschillende richtingen binnen de neuropsychologie:
Experimentele neuropsychologie:
o Dierexperimenteel onderzoek naar de fundamentele principes
van hersenfuncties
o Laesies in bepaalde gebieden en/of manipuleren van
neurotransmitters en de gevolgen daarvan onderzoeken
o Diermodel moet aan bepaalde eisen voldoen:
Ziekteproces mens (etiologie, symptomatologie,
onderliggende processen) ook bij dier
Etiologie (hoe ontstaat de ziekte?) niet altijd duidelijk
zie Alzheimer
Pathofysiologie dier komt niet altijd overeen met mens
(Alzheimer dier: geen verlies neuronen, synapsen)
Eigenschap mens (e.g. remote memory, herinneringen
aan de jeugd) ook meetbaar bij dier?
moeilijke is dat dieren echt precies dezelfde
neuropathologie moeten laten zien zoals dat ook bij de
mens wordt waargenomen, en dat lukt in vele gevallen
niet. Bovendien zijn niet alle testen ook bij dieren af te
nemen.
Cognitieve neuropsychologie:
o Ontwikkelen van modellen en theorieën omtrent normale
cognitieve processen (bijvoorbeeld het model van het
werkgeheugen)
o Mensen met hersenletsel bieden de gelegenheid om de
modellen en theorieën te toetsen
o Cognitieve psychologen toetsen dus de modellen
Klinische neuropsychologie:
o De kennis omtrent relatie hersenen-gedrag toepassen op de
klinische problemen van patiënten met, of verdacht van,
hersenletsel.
o Twee richtingen binnen klinische neuropsychologie:
Kind;
hersenen en gedrag zijn nog in ontwikkeling
invloed van omgeving op ontwikkelen hersenen
„growing into deficit‟ (=het letsel komt pas echt
tot uiting als de functie tijdens de groei van het
kind achter blijft bij de normale ontwikkeling, het
kind groeit als het ware in de stoornis).
„kennard principe‟ (=hersenletsel op jonge
leeftijd herstelt altijd. Is achterhaald, maar wordt
nog vaak gebruikt!)
volwassene/oudere
De schors is corticaal, ook de binnenste rand van de hersenhelft.
Daartussen in zit subcorticaal. maakt heel veel verschil voor patiënt of er
corticaal of subcorticaal letsel is. (Als het onder de cortex ligt, is het
subcorticaal). Rekenen/taal/visuospatiele functies/hogere cognitieve
functies is corticaal. Corpus collosum is subcorticaal.
, VOORBEELDEN:
Forensische neuropsychologie:
Veel onderzoek vooral in de gevangenissen.
Voorbeeld: CASE REPORT middle-aged female serial killer.
kijken naar de voorgeschiedenis, in hoeverre ben je nog verantwoordelijk
voor wat je zelf doet als je een groot letsel in het brein hebt of bijv. misbruik?
Casus; vrouw is misbruikt en veelvoudige hoofdtrauma‟s gehad. Weinig
ontwikkeling in brein voor impulscontrole.
Wat is de invloed van de gevangenis/cellen op de ontwikkeling van het
brein?
Neuropsychologie van antisociale persoonlijkheidsstoornissen.
brein speelt een hele grote rol! (cognitieve inflexibiliteit, aandacht
stoornissen, onjuist gebruiken van cues uit de omgeving.
Psychopaten; emotie (rechter hersenhelft) komt vaak niet overeen met de
actie (linker hersenhelft) die het uitvoert uitwisseling tussen links en
rechts via corpus callosum werkt dus niet goed.
Stoornissen in hersenfuncties staan vaak aan de basis van een (zwaar)
delict. Traumas gedurende de jeugd bijvoorbeeld kunnen normale
ontwikkeling van de hersenen in de weg staan, met o.a. een gebrek aan het
controleren van impulsen tot gevolg.
Casus: Ulrike Meinhof (journalist) & Andreas Baader (crimineel).
ging interviewen in bajes, ze gingen met elkaar trouwen. Samen vormden
ze de Baader-Meinhof groep. Brachten grote industrialen om het leven.
Nadat ze gepakt werd, hing ze zichzelf op. brein onderzoeken, bij haar
amygdala vonden ze een enorme tumor.
De vraag is dan; is de tumor de oorzaak dat ze tot de moorden is over
gegaan?
Wat gebeurt er in het brein van deze mensen?
Taken van de neuropsycholoog:
- Diagnostiek
Bijdrage aan de neurologische diagnostiek (wat kan de patiënt wel)
- Neurorevalidatie
Amelioratie (=andere alternatieve routes om toch tot verloren
functie te komen) versus Restitutie (=herstel van de oorspronkelijk
verloren functies). Zorgt meestal voor gedeeltelijk herstel.
Oedeem; vocht rand om het infarct heen. Geeft nog meer druk in de
hersenen.
