Het is een samenvatting van het boek biologie voor jou uit 6 vwo. De samenvatting gaat over thema 2, transport. Dit gaat dus over transportsystemen, het hart, het bloedvatenstelsel, het bloed en het weefselvloeistof en lymfe
Biologie samenvatting
Thema 2 Transport
§2.1 Transportsystemen
Geleedpotige hebben een open circulatiesysteem en een buisvormig hart. Andere diersoorten
hebben een bloedsomloop.
→ Bij een bloedsomloop is er sprake van een gesloten transportsysteem (dit is effectiever).
Vissen hebben een enkelvoudige bloedsomloop.
→ Per omloop gaat het bloed 1x door het hart.
→ Vissen hebben 1 boezem en 1 kamer
→ boezem - kamer - kieuwen
Mensen hebben een dubbele bloedsomloop.
→ Het hart bestaat uit 2 gescheiden delen:
1. linkerharthelft
2. rechterharthelft
→ Er zijn 2 bloedsomlopen:
1. Kleine bloedsomloop:
- hart → longen → hart
2. Grote bloedsomloop:
- Hart → rest van het lichaam → hart
Bloedsomloop bij gewervelde dieren:
→ Amfibieën hebben 1 hartkamer
→ hart → longen en huid
→ deels afgesloten door harttussenschot
- bij ademen: bloed blijft gescheiden
- zonder ademen: bloed gaat door het hart heen
Embryonale bloedsomloop
→ Zuurstof en voedingsstoffen via placenta
→ Voor geboorte is er een opening tussen de rechter- en linkerboezem: het ovale venster
→ Ductus arteriosus (ductus Botalli) = verbinding tussen de longslagader en de aorta.
→ Na geboorte wordt het ovale venster door druk gedicht.
§ 2.2 Het hart
Over het hart lopen 2 soorten bloedvaten:
1. Kransslagaders: aftakkingen aorta
→ voorzien hartspierweefsel van O2 + voeding
2. Kransaders:
→ CO2 + afvalstoffen worden afgevoerd
→ monden uit in rechterboezem
, Hartkleppen: scheiden boezems en kamers
Halvemaanvormige kleppen: begin longslagader en aorta
Bij de werking van het hart zijn 3 fasen:
1. De samentrekking (systole)
2. Ontspanning (diastole)
3. De hartpauze
Met een stethoscoop zijn altijd 2 harttonen te horen:
1. Samentrekking kamers → toon: hartkleppen slaan dicht, dof geluid
2. Eind samentrekking kamers → toon: halvemaanvormige kleppen slaan dicht, helder
geluid
Als de hartkleppen niet goed sluiten is er een hartruis te horen.
De samentrekking komt door impulsen van de sinusknoop: gespecialiseerde cellen in de wand
van de rechterboezem.
Tussen de rechterboezem en -kamer liggen andere gespecialiseerde cellen → de
atriumventrikelknoop (AV-knoop). Vanuit daar loopt de bundel van His.
De impulsgeleiding in het hart kan worden gemeten en weergegeven in een elektrocardiogram
(ecg).
De hartslagfrequentie (hartritme) ligt aan de hoeveelheid impulsen die van de sinusknoop
komen.
→ De hoeveelheid impulsen hangt van verschillende factoren af, zoals activiteit en gewicht.
De hoeveelheid bloed die per slag kan worden weggepompt door het hart is het slagvolume.
§2.3 Het bloedvatenstelsel
Er zijn 3 typen bloedvaten:
1. Slagaders (arteriën): weg van hart, naar organen.
→ bloed stroomt stootsgewijs
→ wanden: dik, stevig, elastisch, glad spierweefsel
→ liggen diep in het lichaam, zo zijn ze goed beschermd
→ in organen vertakken arteriolen (dunnere wand)
- glad spierweefsel, zo kunnen ze vernauwen (vasoconstrictie) of verwijden
(vasodilatatie)
2. Haarvaten (capillairen)
→ wand: 1 cellaag (stofwisseling)
→ haarvaten verenigen tot venulen
3. Aders (venen): bloed stroomt terug naar het hart
→ vereniging van venulen
→ wanden: dunner en minder elastisch
→ lagere bloeddruk
→ aderkleppen: zorgt dat bloed in 1 richting stroomt
→ minder diepe ligging
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraschrder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
