Nederlands in de bovenbouw
Inholland – Den Haag – Versneld Deeltijd Pabo – 2020-2021 – jaar 1
Jean-Paul Bindels - 675016
Verplichte literatuur...................................................................................................................2
Huizenga, Spelling......................................................................................................................3
Paus - Portaal. Praktische taaldidactiek voor het primair onderwijs.......................................19
,Verplichte literatuur
Paus, H. (red.) (2018). Portaal. Praktische taaldidactiek voor het primair onderwijs. 5e
herziene druk. Bussum: Coutinho. Hiervan zijn de volgende hoofdstukken verplicht:
hoofdstuk 4 (4.1, 4.2, 4.3 en 4.6), hoofdstuk 5 (5.1, 5.2, 5.3 en 5.6), hoofdstuk 6 (6.1,
6.2, 6.3, 6.6, 6.7), hoofdstuk 9 (9.1, 9.2, 9.3, 9.4, 9.6).
Huizenga, H. (2015). Spelling. 5e herziene druk. Groningen: Noordhoff. Hiervan zijn de
volgende hoofdstukken verplicht: hoofdstuk 4, 5, 6, 7 en 10.
Huizenga, H. (2017). Aanvankelijk en technisch lezen. 4e herziene druk, Groningen:
Noordhoff. Hiervan zijn de volgende hoofdstukken verplicht: hoofdstuk 2 (2.5), hoofdstuk 4
(4.1.2 en 4.3), hoofdstuk 5 (5.3, 5.4 en 5.5), hoofdstuk 6 (6.1, 6.2.2, 6.2.3, 6.2.4, 6.3 en 6.4),
hoofdstuk 7 (7.4 en 7.5), hoofdstuk 9 (9.3).
2
, Huizenga, Spelling.
Huizenga, Spelling. hoofdstuk 4, 5, 6, 7 en 10., notes:
H1.
Foneem: Een spraakklank die betekenisverschil veroorzaakt. Een foneem schrijven we
tussen schuine strepen ( / i / ). Een foneem is de kleinste eenheid van klank die een verschil
in betekenis kan maken. 34 verschillende fonemen in NL, Latijns alfabet heeft maar 26
verschillende letters.
Grafeem: Fonemen worden niet alleen weergegeven door letters, maar ook door
lettercombinaties. Een letter of een lettercombinatie die verwijst naar een foneem. 36
grafemen in de NL taal. Bij sommige fonemen zijn er namelijk twee mogelijke grafemen
Verschil tussen beide:
Een grafeem is een geschreven letter of lettercombinatie, een foneem is een gesproken
letter of lettercombinatie. Dus foneem heeft met klank te maken, en grafeem met schrift.
Een foneem is een klank die betekenisverschil tussen woorden veroorzaakt. In de
woorden /biet/ en /bier/ is het verschil tussen de /r/ en de /t/ verantwoordelijk voor het
verschil in betekenis. De /r/ is met andere woorden een foneem, of je hem nu rollend
uitspreekt of een beetje inslikt.
Een foneem wordt weergegeven door een grafeem. Het Nederlands heeft 34 verschillende
fonemen. Om die weer te geven hebben we slechts 26 letters tot onze beschikking. Dat
tekort lossen we op door een aantal fonemen weer te geven met een lettercombinatie,
bijvoorbeeld de ou, de ei, en de ui.
Hoofdregels van de Nederlandse spelling.
>Fonologisch principe.
Wil zeggen dat elk foneem door een apart grafeem wordt weergegeven, voor elke
spraakklank een aparte letter of lettercombinatie. Ook wel beginsel van de
standaarduitspraak. Standaarduitspraak, een uitspraak niet gekleurd door woonplaats,
leeftijd of andere kenmerken van de spreker. Fonologisch principe houdt in dat elk grafeem
voor 1 en hetzelfde foneem staat, basisprincipe van het NL. Woorden die alleen volgens het
fonologische principe worden gespeld, noemen we 'klankzuiver'. Het zijn woorden waarin
de spelling ook de uitspraak weergeeft. Bv kat, vaas, struik en bang.
Lastige is dat er allerlei uitzonderingen zijn op deze hoofdregel.
>Morfologische principe. Als we bij de spelling van een woord niet uitgaan van de klank,
maar van de vorm van woorden, dan spreken we van het morfologisch principe of het
beginsel van de vormovereenkomst.
Morfeem: woorden zijn vaak opgebouwd uit kleinere elementen die elk een eigen betekenis
hebben. Zulke betekenis dragende elementen noemen we morfemen. Vrije morfemen,
morfemen die als woord voorkomen. Gebonden morfemen, als in voorvoegsels of
achtervoegsels, zijn geen losse woorden.
Regel van gelijkvormigheid. Houdt in dat we een woord of voor- of achtervoegsel steeds op
dezelfde manier schrijven. Web, omdat in meervoud webben een duidelijke B-klank horen.
3
