Samenvatting Kennis Leerpsychologie
Inholland – Den Haag – Versneld Deeltijd Pabo – 2020-2021 – jaar 1
Jean-Paul Bindels - 675016
,Verplichte literatuur...................................................................................................................2
Leerpsychologie..........................................................................................................................3
Behaviorisme:.............................................................................................................................8
leertheorie Cognitivisme:...........................................................................................................9
leertheorie Constructivisme.....................................................................................................13
leertheorie Constructionisme..................................................................................................14
leertheorie Sociaal constructivisme.........................................................................................15
Breinleren:................................................................................................................................19
Nutsscholen: rond 1800...........................................................................................................22
Montessori. 1870-1952............................................................................................................23
Dalton.......................................................................................................................................24
Jenaplan....................................................................................................................................25
Vrije school...............................................................................................................................26
Freinet......................................................................................................................................27
Ontwikkelingsgericht Onderwijs (OGO)...................................................................................28
Ervaringsgericht onderwijs (EGO)............................................................................................30
Bewezen effectieve leer- en instructie strategieën:................................................................32
Motorisch leren:.......................................................................................................................33
Creatief leren:...........................................................................................................................34
Verplichte literatuur
De verplichte leerstof van dit kennisonderdeel omvat de Digitale Leeromgeving Leerpsychologie, zie
hiervoor ook paragraaf 4 van deze studiehandleiding. Omdat deze digitale leeromgeving steeds in
ontwikkeling blijft en wordt aangepast, aangevuld en/of vernieuwd is de datum 1 september 2020
erg belangrijk. Wat op dat moment aan leerstof in de Digitale Leeromgeving (DLO) Leerpsychologie
staat is de verplichte leerstof voor studiejaar 2020-2021. Wijzigingen na 1 september 2020 in de
Digitale Leeromgeving (DLO) Leerpsychologie worden in een groene kleur aangegeven en maken
geen deel uit van de verplichte leerstof. Wel kunnen de nieuwe aanvullingen behulpzaam zijn bij het
bestuderen van de leerstof, bv. als er kijkwijzers toegevoegd worden bij filmpjes of een
woordenlijstje van ‘moeilijke’ Engelse termen. Inhoudelijk nieuwe informatie die gedurende het
lopende studiejaar wordt toegevoegd, zal echter nooit behoren tot de leerstof van studiejaar 2020-
2021.
Met nadruk wordt erop gewezen dat er in het filmmateriaal in de Digitale Leeromgeving (DLO)
Leerpsychologie essentiële informatie wordt aangereikt die tijdens de toets bevraagd wordt. Voor
alle duidelijkheid: de filmpjes zijn dus niet alleen ter illustratie of als voorbeelden of toepassingen
bedoeld. Bij aanvang van een filmpje worden er richtvragen gesteld, zodat je weet op welke
aspecten in het filmpje moet worden gelet.
2
,Leerpsychologie.
Probeert leerprocessen te verklaren en te begrijpen. Het gaat over leren; onthouden,
begrijpen, toepassen, competentiegericht leren
Doelstelling de belangrijkste begrippen (her)kennen en kunnen omschrijven en daarbij een
begrippenkader kunnen opbouwen (samenhang/verbanden leggen).
De inhoud van leerpsychologie in verband brengen met de onderwijspraktijk (voorbereiden,
uitvoeren + evalueren van onderwijs).
Wat is leren:
Diverse betekenissen worden gegeven aan ‘leren’.
Een (te) smalle opvatting is bijvoorbeeld dat het alleen om het expliciete bestuderen
van teksten / boeken gaat.
Een andere versmalling van het begrip leren is de vooronderstelling dat het alleen
gaat om het 'onderwezen worden'.
Een derde verenging van het begrip leren is het te beperken tot het expliciete,
bewuste leren waarin bewuste overdrachtsprocessen zijn georganiseerd.
Kern van het vak leerpsychologie op de Pabo is: Hoe kun je als leerkracht het leren van
kinderen in je klas faciliteren?
Het schoolse leren wordt wel formeel of intentioneel leren genoemd. Het is leren dat
gestuurd wordt, dat kan zijn door een leerkracht of door een instructeur/afdelingsmanager
op het werk of door de leerling zelf. Het buitenschoolse leren noemen we dan informeel en
incidenteel leren, of spontaan of natuurlijk leren. Het vindt vaak plaats in natuurlijke
situaties. Bolhuis, gecombineerd kan ook, bv formeel thuis, en omgekeerd. Het meest
essentiële verschil tussen formeel en informeel leren is de mate waarin leren door anderen
(= formeel) of door de leerling zelf (= informeel) wordt aangestuurd.
Bij leren is altijd sprake van activiteit. Het gaat altijd om actieve processen van verwerving
van kennis, inzichten en vaardigheden.
Een aantal definities van leren, zoals
Leren is een duurzame verandering in gedrag of in het vermogen daartoe, als
resultaat van oefening of andere vormen van ervaring (Schunk, 1996)
Leren is het verzamelen van kennis, inzicht en vaardigheden door ervaring of studie
(Morris, 1971)
Leren is het maken en in stand houden van verbindingen: biologisch (neurale
netwerken) en mentaal (concepten) en de wisselwerking tussen de geest/het
verstand en de omgeving (AAHR, 1998)
3
, Kern: Bij leren moet je altijd iets doen; het is een activiteit: ervaren, oefenen, interactie
met de omgeving. Passief leren bestaat niet. Leren brengt een langdurige of permanente
verandering tot stand. Als je iets geleerd hebt, ben je veranderd!
De sleutel tot leren is: actief interacteren met de leerstof.
Wat maakt een leraar dan tot een goede leraar en wat is goede instructie?
Voor een goede leerkracht doet elke leerling ertoe.
Een goede leerkracht is niet bang om zijn lesplanning aan te passen.
Misschien is wel het belangrijkste dat goede leerkrachten hoge verwachtingen
hebben van hun leerling / ambitieus zijn; ze stellen hoge doelen
Het onderwijs aan jonge kinderen richt zich traditiegetrouw op ontwikkelingsprocessen en
minder op leerinhouden. Dat heeft grote consequenties voor de manier van onderwijs
geven en voor de rol van de leerkracht.
Bij een focus op ontwikkelingsprocessen realiseren we ons dat voornamelijk het kind zelf de
inspanning moet leveren. Je kunt een ander iets leren maar je kunt een ander niet
ontwikkelen. Je kunt wel de ontwikkeling stimuleren en voorwaarden scheppen om
ontwikkeling te laten plaatsvinden, maar het kind moet het zelf doen (Brouwers, 2010).
De rol van de leerkracht is die van stimulator en begeleider. Een belangrijke voorwaarde
voor ontwikkelen en leren van jonge kinderen is een betekenisvolle en een
spelgeoriënteerde context waarin de zone van de naaste ontwikkeling wordt gestimuleerd.
Wat is nu leren eigenlijk?
Uitkomsten van leren betreffen veranderingen in houding, kennis en vaardigheden.
Daarnaast vormt ook het vermogen van mensen om te leren een belangrijke uitkomst van
leren. Door te leren, kunnen mensen leren te leren. Wanneer mensen leren, kunnen zij ook
iets leren over de wijze waarop men leert en over de wijze waarop men beter kan leren
Leren kan worden gedefinieerd als:
Het ontstaan of tot stand brengen van relatief duurzame veranderingen in kennis, houding
en vaardigheden en / of in het vermogen om te leren, door middel van het selecteren,
opnemen, verwerken, integreren, vastleggen en gebruiken van en het betekenis geven
aan informatie door individuen, groepen.
Onder declaratieve kennis wordt kennis verstaan van feiten, begrippen, regels, principes,
wetmatigheden, concepten, definities, theorieën
Onder procedurele kennis worden (mentale) handelingen of (cognitieve) vaardigheden
verstaan die volgens bepaalde regels / voorschriften / afspraken dienen te worden verricht
om het gewenste resultaat te bereiken. Meestal spreken we in het dagelijks leven gewoon
van vaardigheden.
4
