• Frankrijk was een lange tijd de machtigste mogendheid in Europa. In de loop van de
19e eeuw werd Frankrijk ingehaald door Pruisen.
• Nadat Duitsland de Frans-Duitse oorlog (1870 – 1871) had gewonnen, werd het
Duitse keizerrijk uitgeroepen in de spiegelzaal van Versailles. Dat was het hart van
wat ooit de Franse monarchie was geweest. Dit was symbolisch bedoeld: Frankrijk
was niet eer de sterkste staat van Europa, maar Duitsland. De Pruisische koning
werd tot keizer gekroond, keizer Wilhelm I. Otto von Bismarck werd de eerste
regeringsleider (rijkskanselier). Het ontstaan van Duitsland was niet helemaal
onverwacht, want het nationalisme had veel aanhang. Veel Duitsers hadden een
sterke voorliefde voor de cultuur die zij deelden en ze streefden daarom één
nationale staat na. (k.a.: De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:
liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.)
• Het Duitse keizerrijk was nu politiek, militair en economisch de sterkste mogendheid.
➔ Economisch sterk door de snelle industrialisatie (k.a.: De Industriële Revolutie
die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.)
De industrialisatie was in Engeland begonnen en verbreidde zich over Europa. In
Duitsland werden spoorlijnen en stoomfabrieken gebouwd. Kolen en staal werden
bijv. gebruikt voor het leger.
• Duitsland was omgeven door sterke mogendheden: Frankrijk en Groot-Brittannië in
het westen en Rusland in het oosten.
• Bismarck (rijkskanselier van Duitsland) wilde ook geen verdere uitbreiding van
Duitsland. → hij voerde een voorzichtig buitenlands beleid, met machtsevenwicht. Hij
was bang dat de andere grote mogendheden een verbond zouden sluiten en tegen
Duitsland zouden gaan vechten. Een tweefrontenoorlog zou Duitsland niet
aankunnen. Bismarck sloot daarom zelf bondgenootschappen om landen te vriend te
houden. → = alliantiepolitiek
• Conferentie van Berlijn (1884-1885):
Bismarck wilde oorlog voorkomen. Op die conferentie werd afgesproken hoe Afrika
verdeeld zou worden.
• Toen Wilhelm I overleed, kan Wilhelm II aan de macht. Hij was het niet eens met de
voorzichtige politiek van Bismarck en ontsloeg hem in 1890. Hij was ontevreden met
het bestaande machtsevenwicht en droomde van een Duitsland met meer macht en
aanzien. → de Duitse politiek werd agressief en uitdagend. De Weltpolitik was in
eerste instantie gericht op een overzees rijk. Koloniën waren nodig voor grondstoffen
voor de industrie en als afzetgebied (= modern imperialisme). (k.a.: De moderne
vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.)
• De Weltpolitik van Duitsland werd geen succes, ze gingen zich daarom meer op het
Europese continent richtten: ‘Drang nacht dem Osten’ → uitbreiding naar het oosten:
het snelgroeiende Duitse volk had voedsel, grondstoffen en lebensraum nodig.
• Het militarisme nam in Duitsland toe, dat kwam bijv. in uiting in de vlootwet.
• De vlootwet van 1898:
Von Tirpitz begreep dat landen met de sterkste wapenindustrie oorlogen zouden
winnen. Ook zouden landen met een sterke zeemacht superieur zijn aan landen met
een sterk landleger. Hij wilde daarom dat Duitsland een sterke oorlogsvloot kreeg,
met modernste, grootste en zwaarst bewapende slagschepen en hij maakte een
snelle groei van het aantal oorlogsschepen mogelijk. Dit beangstigde vooral Groot-
Brittannië en Frankrijk.
, • Het klimaat werd steeds meer gespannen. In 1914 leidde de rivaliteit tussen de grote
mogendheden tot de Eerste Wereldoorlog. (k.a.: Het voeren van twee
wereldoorlogen)
• De Eerste Wereldoorlog was een totale oorlog, de hele maatschappij vocht mee.
(k.a.: Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door
massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij
oorlogvoering.)
• De slag bij Marne:
- Von Schlieffen had een oorlogsplan gemaakt: vanuit België zou een leger over de
zwak verdedigde Franse noordgrens trekken. Daarna zou Parijs veroverd worden.
Dan zou het Duitse leger naar Rusland gaan en hen verslaan.
- Het plan mislukte uiteindelijk, want Frankrijk en België zette de tegenaanval in.
Dat leidde tot de Slag bij Marne. De slag duurde een week en er werd gevochten
met veel moderne vuurwapens. Er vielen veel doden en gewonden. De
geallieerden wisten het Duitse offensief te stoppen. De Duitsers groeven zich ten
noorden van Parijs in en de loopgravenoorlog begon. → het Von Schlieffenplan
was mislukt.
• In 1918 leidden de verliezen tot onvrede onder de Duitse bevolking. Dat liep uit op
opstand en revolutie. Duitsland had de oorlog verloren en in 1918 werd de
Weimarrepubliek uitgeroepen.
Personen
Wilhelm I
- Koning van Pruisen
- Keizer van het Duitse keizerrijk
Otto von Bismarck
- Minister-president van Pruisen
- Bondskanselier van de Noord-Duitse Bond
- Rijkskanselier van het Duitse keizerrijk
Wilhelm II
- Koning van Pruisen
- Keizer van het Duitse keizerrijk
Gebeurtenissen
1884 – 1885 – De Conferentie van Berlijn
Begin jaren tachtig vonden steeds meer Duisters dat Duitsland
meer koloniën moest hebben. Bismarck had daar eerst op
afgezien, maar om spanningen te vorkomen organiseerde hij een
internationale conferentie. Het doel was spelregels vast leggen
voor westerse aanspraken op delen van Afrika. Alleen een
eigendomsverklaring van een stuk gebied was niet voldoende,
het gebied moest nu ook effectief bestuurd worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentfoodandbusiness. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.