Vermogensrecht deel 1 H14 Arbeidsovereenkomst.
14.1 Wat is een arbeidsovereenkomst?
De arbeidsovereenkomst is en overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in
dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten (art.
7:610 BW) Dit is niet van toepassing op ambtenaren (art. 7:615 BW).
Kenmerken van de arbeidsovereenkomst:
1.) Arbeid (=prestatie)
2.) Loon (=tegenprestatie)j
3.) Ondergeschikt
Arbeidsovereenkomst is een duurcontract, omdat er gedurende een bepaalde periode een
rechtsverhouding tussen partijen bestaat.
Ondergeschiktheid:
De werknemer moet de instructies van de werkgever opvolgen (art. 7:660 BW). Als de
ondergeschikte en de werkgever beide aansprakelijk zijn voor de schade, hoeft de ondergeschikte in
hun onderlinge verhouding niet in de schadevergoeding bij te dragen, tenzij de schade het gevolg is
van zijn opzet of bewuste roekeloosheid (art. 6:170 lid 3 BW).
Er kan alleen van dit artikel worden afgeweken ten nadelen van de arbeider bij schriftelijke
overeenkomst en slechts voor zover de arbeider hiervoor is verzekerd (art. 7:661 lid 2 BW).
Ondergeschiktheid?
Ja arbeidsovereenkomst
Nee aanneming van werk / overeenkomst van opdracht
Aanneming van werk:
Is de overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich verbindt voor de andere partij, de
aanbesteder, tegen een bepaalde prijs een bepaald werk van stoffelijke aard tot stand te brengen
(art. 7:750 BW).
Bijvoorbeeld: Beukema geeft de firma Potgieter opdracht een nieuwe opslagloods te bouwen voor
€60.000,-. Afgesproken wordt dat de loods op 1 november geleverd wordt.
De overeenkomst van opdracht:
Heeft als kenmerk dat de werkzaamheden uit iets anders moeten bestaan dan het tot stand brengen
van een werk van stoffelijke aard en dat deze werkzaamheden buiten dienstverband verricht worden
(art. 7:400 BW).
Duur van de arbeidsovereenkomst:
1.) Bepaalde of onbepaalde tijd?
Bepaalde tijd (tijdelijk contract):
- Geen tijdelijke opzegging
- Kent minder ontslagbescherming, want deze arbeidsovereenkomst eindigt van rechtswege
wanneer de tijd waarvoor zij is aangegaan is verstreken (art. 7:667 lid 1 BW).
- Is er sprake geweest van een aantal opvolgende tijdelijke contracten, dan kan het tijdelijke
arbeidscontract worden omgezet in een arbeidsovereenkomst van onbepaalde tijd (art.
7:668a BW), wanneer?:
, Als er sprake is van een aantal tijdelijke arbeidscontracten die elkaar met
tussenperiodes van niet meer dan 3 maanden hebben opgevolgd en deze in hun
totaliteit inclusief de tussenperioden meer dan drie jaar beslaan.
Zodra werkgever en werknemer meer dan drie elkaar opvolgende tijdelijke
arbeidsovereenkomsten zijn aangegaan met tussenperiodes van niet meer dan 3
maanden.
Als er sprake is van opeenvolgende arbeidsovereenkomsten tussen een werknemer
en een aantal verschillende werkgevers die ten aanzien van de verrichte arbeid
redelijkerwijs als elkaars opvolgers beschouwd kunnen worden (art. 7:668a lid 2
BW).
Onbepaalde tijd:
Kan door zowel werkgever en werknemer worden opgezegd, mits voldaan is aan de voorwaarden die
de wet daarvoor stelt (art. 7:669 BW).
2.) Volledige werkweek of kortere duur?
Een werknemer heeft momenteel nog geen recht op een deeltijdbaan. Wel kan de werkgever
volgens de rechtspraak als goed werkgever verplicht worden een verzoek om in deeltijd te mogen
werken te honoreren, bijvoorbeeld wegens geboorte van een kind, tenzij het bedrijfsbelang zich
daartegen verzet (art. 7:611 BW)
14.2 Flexibele arbeidscontracten
Deeltijdwerk en tijdelijke contracten zouden hieronder kunnen vallen, maar meestal worden
uitzendverhouding, af- en oproepverhouding, thuiswerker en de freelancer bedoeld.
De uitzendverhouding:
Een uitzendovereenkomst is de arbeidsovereenkomst waarbij de werknemer, de uitzendkracht, door
de werkgever, het uitzendbureau, in het kader van het beroep of bedrijf van de werkgever ter
beschikking gesteld wordt van de onderneming van een derde, de inlener, om krachtens een door
deze aan de werkgever verstrekte opdracht arbeid te verrichten onder toezicht en leiding van die
derde (art. 7:690 BW).
De relatie tussen inlener en uitzendbureau wordt beschouwd als een overeenkomst van opdracht
(art. 7:400 BW)
De uitzendkracht die langer dan 24 maanden bij dezelfde inlener werkt wordt gezien als een ‘in de
onderneming werkzame persoon’ (art. 1 lid 3 WOR). Hij wordt als werknemer meegeteld en heeft de
uit de WOR voortvloeiende rechten en plichten.
De relatie tussen uitzendkracht en het uitzendbureau is wel een arbeidsovereenkomst. Verschillen
met een gewone arbeidsovereenkomst:
- Een uitzendkracht is gewoonlijk niet verplicht een aanbod tot tewerkstelling te accepteren,
evenmin is het uitzendbureau verplicht een dergelijk aanbod te doen.
- Het uitzendbureau is niet verplicht tot doorbetaling van loon voor de tijd die ligt tussen twee
uitzendperioden (art. 7:628 lid 5 BW).
- De bepalingen betreffende de verlengde tijdelijke arbeidsovereenkomst (art. 7:668a BW) zijn
pas van toepassing zodra de werknemer in meer dan 26 weken arbeid heeft verricht (art.
7:691 lid 1 BW).
- In de uitzendovereenkomst kan schriftelijk worden bedongen dat die overeenkomst van
rechtswege eindigt als de terbeschikkingstelling van de werknemer door de werkgever aan
de derde op verzoek van de derde beëindigd wordt (art. 7;691 lid 2 BW). Indien zo’n beding
in de uitzendovereenkomst is opgenomen, kan de werknemer die overeenkomst onverwijld
, opzeggen. Genoemd beding verliest zijn werking als de werknemer in meer dan 26 weken
arbeid voor de werkgever heeft verricht (art. 7:691 lid 3 BW). De cao mag van deze termijnen
afwijken (art. 7:691 lid 7 BW)
Afroep- en oproepcontracten:
Hierbij kan de werknemer iedere keer dat de werkgever werk voor hem heeft arbeid verrichten. Er
zijn verschillende overeenkomsten voor deze arbeid:
1. Voorovereenkomst.
Oproepcontract wordt niet gezien als een arbeidsovereenkomst, maar als een voorovereenkomst die
de voorwaarden regelt voor het geval partijen zouden besluiten een arbeidsovereenkomst aan te
gaan. Uit deze voorovereenkomst kunnen meerdere arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd
ontstaan die vanwege rechtswege eindigen. Is er sprake van meer dan drie tijdelijke contracten die
elkaar met tussenperiodes van minder dan 3 maanden opvolgen en een periode van 36 maanden
overschrijden, dan geldt de laatste arbeidsovereenkomst als aangegaan voor onbepaalde tijd (art.
7:668a lid 1 BW). De werkgever is als sprake is van voorovereenkomst, niet verplicht de oproepkracht
werk aan te bieden, ook al kan deze laatste bewijzen dat de werkgever werk voor hem heeft.
2. Arbeidsovereenkomst met uitgestelde prestatieplicht.
Hierbij is sprake van een arbeidsovereenkomst van onbepaalde tijd waarbij is afgesproken dat de
werknemer alleen arbeid zal verrichten na daartoe te zijn opgeroepen en dat de werkgever alleen
loon zal betalen over de uren waarin arbeid is verricht. Twee soorten:
- Min-max contracten
Hierbij is de werktijd binnen zekere grenzen gegarandeerd. De werkgever is verplicht de
werknemer op te roepen indien er werk of meer werk dan het minimumaantal bedongen
arbeidsuren beschikbaar is. De werkgever moet het loon doorbetalen ook al roept hij de
werknemer niet op.
- Nulurencontracten
Hierbij is geen minimumaantal uren gegarandeerd. Werkgever en werknemer spreken af dat
de werknemer tegen een bepaald uurloon bereid is bij een oproep werkzaamheden te
verrichten in dienst van de werkgever. Geen werk, geen loon (art. 7:627 BW). De werkgever
is volgens jurisprudentie verplicht de oproepkracht met een arbeidsovereenkomst met
uitgestelde prestatieplicht op te roepen, als hij werk heeft waarvoor de oproepkracht in
aanmerking komt. De werknemer is verplicht om dan te verschijnen. De wet kent ook een
minimumgarantie van drie uur per oproep toe bij arbeidsovereenkomsten waarbij een
arbeidstijd van minder dan 15 uur is afgesproken en de arbeidstijd niet of niet eenduidig is
vastgelegd (art. 7:628a BW)
Thuiswerk- en freelance verhouding:
Thuiswerkers kunnen flexibel worden ingezet en de regels van het arbeidsovereenkomstrecht zijn op
hen niet van toepassing overeenkomst van opdracht.
Freelancewerk is wisselend werk dat voor verschillende opdrachtgevers wordt verricht, waardoor er
sprake is van een overeenkomst van opdracht.
Wanneer er bij beide sprake is van maar één opdrachtgever is de zelfstandigheid schijn. De
rechtspraak kan dan afhankelijk van de situatie aannemen dat er toch sprake is van een
arbeidsovereenkomst omdat de thuiswerker / freelancer voor zijn inkomen afhankelijk is van deze
ene opdrachtgever.
14.3 Totstandkoming van de arbeidsovereenkomst.
De arbeidsovereenkomst is een vormvrije overeenkomst, d.w.z. dat zij totstandkomt door de
wilsovereenstemming van partijen. De werkgever is verplicht de werknemer bij elke uitbetaling van
loon een loonstrookje te verstrekken (art. 7:619 BW). Als er niets is vastgelegd heeft de werknemer
