Samenvatting Inleiding accountantscontrole II
H1 Controleproces
Bij beheersing van controleproces twee aspecten:
Effectiviteit (juiste controlewerkzaamheden en op juiste wijze uitgevoerd)
Efficiency (streven bereiken doel met zo weinig mogelijk middelen).
6 Fasen controleproces:
Vaststelling controleopdracht
Voorbereiding controle
Bepaling controleaanpak en controleplan
Tussentijdse controle
Eindejaarscontrole
Evaluatie en afronding van de controle
NVCOS > Planning controle zijn voorbereidende werkzaamheden. Bij nieuwe
opdracht > oriënterende gesprekken opdrachtgever, beoordeling integriteit,
beoordeling ethische normen fundamentele beginselen, overleg vorige acc,
haalbaarheidsonderzoek en offerte. Overeengekomen voorwaarden in
opdrachtbevestiging (engagement letter).
Doorlopende opdrachten > evalueren continuering met zelfde voorwaarden
mogelijk.
Definitie planning: vaststellen van de algehele controleaanpak voor de opdracht
en het ontwikkelen van een controleplan, om het accountantscontrolerisico tot
een aanvaardbaar, laag niveau te reduceren. Bij de planning worden de voor de
opdracht verantwoordelijke partner en andere belangrijke leden van het
controleteam betrokken, vanwege ervaring en inzicht om planningsproces zo
effectief en efficiënt te laten verlopen.
Controleaanpak: bepaalt reikwijdte, tijdsfasering en begeleiding van de controle.
Controleplan: gedetailleerder dan controleaanpak, beschrijft aard, tijdsfasering en
omvang van de controlewerkzaamheden die door de leden van controleteam
moeten worden uitgevoerd om toereikende controle-informatie te verkrijgen om
accountantscontrolerisico tot een aanvaardbaar laag niveau terug te dringen.
Controleplan opnemen in dossier, deze beoordelen en goedkeuring voordat de
uitvoering van de overige controlewerkzaamheden plaatsvindt.
Werkzaamheden vaststelling controleaanpak:
Identificeren opdrachtkenmerken bepalend voor de reikwijdte (gebruikte
grondslagen, bedrijfstak verslaggevingseisen, vestigingsplaats).
Vaststellen doelstellingen met betrekking tot rapportages (opdracht,
tijdsfasering, communicatie > deadlines, data belangrijke besprekingen).
Beoordelen belangrijke factoren bepalend voor kernpunten controleplan (te
hanteren toleranties, deelgebieden belangrijke risico’s van materieel
belang, (groeps)onderdelen en rekeningsaldi materieel belang, evalueren
acc uitgaan van effectiviteit IB’s, recente ontwikkelingen huishouding,
bedrijfstak, fin. verslaggeving en andere belangrijke zaken. Beoordeling
adhv initiële cijferanalyse en beoordeling van de IB.
,Acc houdt hierbij rekening met resultaten voorbereidende
controlewerkzaamheden en praktische ervaring die is opgedaan bij andere
opdrachten voor de huishouding.
Werkzaamheden opstellen controleplan:
Beschrijving van de planning van werkzaamheden met betrekking tot de
risico-inschatting (beschrijven aard, tijdsfasering en omvang geplande
werkzaamheden)
Beschrijving van de planning van controlewerkzaamheden op
beweringsniveau (aard, tijdsfasering, omvang werkzaamheden op
beweringsniveau voor alle van materieel belang zijnde transactiestromen,
jaarrekeningposten en toelichting bij de jaarrekening).
Beschrijving van de overige controlewerkzaamheden (overige
controlewerkzaamheden die moeten worden uitgevoerd (rechtstreeks
contact met rechtskundig adviseur).
Uitvoering controlewerkzaamheden vindt plaats tijdens controle, naarmate het
controleplan voor de opdracht vorm krijgt. Verkrijgen kennis van de huishouding
en haar omgeving, alsmede interne beheersing is te beschouwen als fundament
voor het controleplan.
Op basis van controle plan en werkprogramma’s controlekosten begroot,
werkzaamheden gedelegeerd en externe deskundigen geïnstrueerd. Planning is
voortdurend proces dat door omstandigheden wijzigt. Redenen belangrijke
wijzigingen opnemen in dossier.
Tussentijdse controle:
Systeemgerichte controles
Tussentijdse cijferanalyse
Tussentijdse gegevensgerichte controles
Tussentijdse evaluatie tolerantie en risico
Rapportering tussentijdse controle
Systeemgerichte controles: Gebruik maken van de waarborgen die onderwerp
zijn in het systeem van interne beheersing. Bij planning bepaalde welke
systeemgerichte wzh. NVCOS 315 > verplicht om IB voor significante risico’s
toetsen op opzet en bestaan. Werking moet voldoen aan min. eisen van IB, dat er
nog sprake kan zijn van continuering van de controleopdracht. Onderzoeken
werking > proceduretests, waarneming ter plaatse, uitvoeren of herhalen van
rekenkundige en/of administratieve bewerkingen. Geautomatiseerde systeem
speelt hierbinnen een grote rol. Met oog op continuïteit aandacht besteden aan
functioneren ‘back-up’ en ‘recovery’. Deel van systeemgerichte controles heeft
tot doel de algemene maatregelen van IB (general controls) op hun werking te
testen en andere juist tot doel de in de verschillende processen opgenomen IB’s
(procescontroles of application controls) te testen.
Tussentijdse cijferanalyse: Gebruik gemaakt van cijferoverzichten die de
gecontroleerde ter beschikking heeft (prijsverschillenoverzichten,
verschillenanalyses, margeoverzichten etc.).
Totaal- en verbandscontroles beoordeeld op hun werking door met name de
afstemmingsverschillen te onderzoeken. Via cijferanalyse nadere indruk werking
van het systeem van IB’s. Opzet systeemgerichte controles daarmee aangevuld.
Via tussentijdse cijferanalyses nieuwe risicogebieden ontdekt.
, Tussentijdse gegevensgerichte controles: Vaak pas na afsluiting boekjaar, als
volledige cijfermatige gegevens bekend zijn, dan worden de meeste
gegevensgerichte uitgevoerd. Vaak gespreid over boekjaar een aantal
detailcontroles. Gaat erom om vast te stellen of en in welke mate er fouten in de
mutatiestromen en bestanden voorkomen > inhoudelijke juistheid. Naast controle
transactiestromen ook mogelijk om gegevenscontroles op balansposten uit te
voeren (inventarisatie e.d.), moet dan zijn voldaan aan minimale eisen ten
aanzien van IB.
Tussentijdse evaluatie tolerantie en risico: Acc evalueert tussentijdse bevindingen
en gaat na welke consequenties dit heeft voor eerder vastgestelde
controletolerantie en risico-inschattingen per proces en per jaarrekeningpost.
Kwaliteit waarop IB’s worden geschat daarop aanpassen. Ook bij nieuwe
ontwikkelingen binnen organisatie kan dat de tolerantie beïnvloeden. Controle
plan en werkprogramma’s worden hierop aangepast, bevindingen aanleiding om
controleaanpak volgende boekjaar bij te stellen.
Rapportering tussentijdse controle: Na afronding bevindingen, met eventuele
aanbevelingen, rapportering aan de leiding van de onderneming in de vorm van
een management letter en een eventuele afspraak om deze te bespreken. Bij
grotere multinationals vaak ook rapporteren aan auditcommissie.
Eindejaarcontrole:
Gegevensgerichte controlehandelingen
Controle van gebeurtenissen na balansdatum
Beoordelen van de jaarrekening
Afsluitende cijferanalyse
Gegevensgerichte controlehandelingen: acc verzamelt eigen controle-informatie
o.g.v. beschikbare gegevens van de entiteit. NVCOS 315 > inschatting risico’s
transactiestroom, jaarrekeningpost en toelichtingen materieel belang minimum
gegevensgerichte werkzaamheden. Risico’s tijdens eindejaarcontrole beperkt
door uitvoeren van specifiek hierop afgestemde gegevensgerichte
werkzaamheden. Kritische posten > specifieke transacties of mutaties, dan wel
specifieke onderdelen van bepaalde jaarrekeningposten die van bijzonder belang
zijn voor het beeld van de jaarrekening. Vanwege veelal ontbreken IB hierop,
worden deze posten geheel gegevensgericht gecontroleerd.
Standaardbankverklaringen worden gebruikt voor schulden en banksaldi.
Controle van gebeurtenissen na balansdatum: Jaarrekening wordt enige tijd na
balansdatum vastgesteld, in die tussentijdse periode kunnen gebeurtenissen
plaatsvinden die van belang zijn voor het beeld van de jaarrekening. Zijn in twee
soorten te onderscheiden:
Gegevens die nadere informatie geven omtrent omstandigheden die reeds
bestonden per balansdatum.
Gegevens die geen andere informatie geven over de feitelijke situatie per
balansdatum.
Om gebeurtenissen n.b.d. te onderkennen zal de controle moeten worden
voortgezet in nieuwe boekjaar. Cijferanalyses doorgetrokken tot na balansdatum,
op basis van tussentijdse rapportering in het nieuwe boekjaar. Kennis van notulen
bestuur en commissarissen. Kan ook door afloopcontroles en advocatenbrieven,
maar vaak meeste ingewonnen door bespreking met leiding.
Beoordelen van de jaarrekening: vaststellen of jaarrekening, jaarverslag en
overige gegevens voldoen aan de daaraan te stellen eisen. Vaak ogv wettelijke
bepalingen boek 2 BW, aangevuld met specifieke bepalingen voor de
