Samenvatting van Biologie Voor Jou Thema 1 Regeling. Inclusief behulpzame afbeeldingen. Belangrijke termen zijn dikgedrukt.
Handig ter voorbereiding op proefwerken, ideaal om alle stof te herhalen ter voorbereiding op de eindexamens! Zie ook mijn overige samenvattingen van de Biologie Voor Jou m...
Thema 1 Regeling
Paragraaf 1.1 Regeling en homeostase
De normwaarde van b.v. het glucosegehalte of zuurstofconcentratie is een standaardwaarde. De
waarde moet altijd rondom de normwaarde blijven. Factoren zoals de omgevingstemperatuur of
activiteiten kunnen de waarde beïnvloeden, daarom noemen we dit een dynamisch evenwicht. Het
evenwicht wordt door een regelkring in stand gehouden (homeostase). Een regelkring bestaat uit
een sensor, een controlecentrum en een effector.
Bij negatieve terugkoppeling is er sprake van een toename van het resultaat dat een remmend
effect heeft op het proces. De meeste processen in het menselijk lichaam werken via negatieve
terugkoppeling.
Bij positieve terugkoppeling is er sprake van een toename van het resultaat dat een versterkend
effect heeft op het proces. Een voorbeeld bij de mens hiervan is de oxytocine-afgifte bij de bevalling
waardoor de vrouw gaat persen.
Inwendig en uitwendig milieu
Het inwendig milieu van een organisme zijn alle cellen die in contact staan met bloed of
weefselvloeistof. Het uitwendige milieu van een organisme bestaat uit het hart, darmen, longen,
blaas, bloedvaten, lever, hersenen, spieren, onderhuids bindweefsel en botten.
Paragraaf 1.2 Hormonale regulatie
Hormonen
Voor homeostase in meercellige organismen is communicatie tussen
cellen nodig. Deze communicatie vindt plaats via signaalmoleculen
(signaalstoffen). Hormonen zijn de signaalmoleculen die de cellen
van hormoonklieren afgeven. De hormonen worden aan het bloed
afgegeven dat langs de hormoonklier stroomt. Endocriene klieren
geven hun producten af aan het bloed en daarom zijn
hormoonklieren endocriene klieren. De afgifte van hormonen heet
secretie.
Exocriene klieren hebben een afvoerbuis, b.v. zweet- en
speekselklieren. De afgifte van hun producten heet excretie of
uitscheiding.
Doelwitorganen
Vanuit de bloedvaten gaan hormonen via de weefselvloeistof naar
alle cellen van een organisme. De hormonen zijn alleen werkzaam in
organen waarvan de cellen receptoren bezitten waaraan het
hormoon kan binden: de doelwitorganen. De mate van reactie (stimuleren of remmen) van een
doelwitorgaan wordt o.a. bepaald door de hormoonconcentratie of hormoonspiegel in het bloed.
Een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen. Hormonen blijven vaak lang in
het bloed, waardoor de effecten ook lang aanhouden. Hormonen reguleren o.a. de groei,
ontwikkeling, stofwisseling en voortplanting van organismen.
, De werking van hormonen
Als een hormoon door de cellen van het doelwitorgaan wordt opgenomen, komt het in het
cytoplasma terecht. Hier bindt het hormoon meestal aan een receptoreiwit, waardoor een
hormoon-receptorcomplex ontstaat. Het hormoon-receptorcomplex komt via een kernporie in het
kernplasma en kan bepaalde genen in het DNA aan- of uitzetten.
Andere hormonen binden aan een receptoreiwit op het celmembraan van de cellen van een
doelwitorgaan. Aan de binnenzijde van het celmembraan wordt dan een bepaald signaalmolecuul
gevormd of geactiveerd; de second messenger, die het signaal in de cel doorgeeft.
Het signaal van een hormoon dat bindt aan een receptor op celmembraan kan in de cel worden
versterkt. Door het signaal in de cel door te geven aan een steeds groter molecuul, kan een signaal
van buiten de cel een enorme reactie binnen de cel opwekken. Wanneer een signaal via meerdere
schakels wordt doorgegeven, spreek je van een (signaal)cascade.
Hypofyse
Ongeveer in het midden van je hoofd ligt de hypofyse en net daarboven ligt de hypothalamus. De
hypofyse produceert verschillende hormonen, zoals thyreoïdstimulerend hormoon (TSH),
follikelstimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend hormoon (LH). Deze hormonen beïnvloeden de
werking van andere hormoonklieren.
Door de hypofyse en hypothalamus zijn het zenuwstelsel en hormoonstelsel met elkaar verbonden.
Sommige neuronen (zenuwcellen) in de hypothalamus produceren neurohormonen, b.v. oxytocine
en antidiuretisch hormoon (ADH). Deze productie noemen we neurosecretie.
Neuronen produceren ook inhibiting hormonen en releasing hormonen die endocriene cellen in de
hypofysevoorkwab beïnvloeden. Inhibiting hormonen (IH) zorgen ervoor dat cellen in de
hypofysevoorkwab geen groeihormoon (GH) en prolactine produceren. Releasing hormonen (RH)
stimuleren stimuleert de hypofysevoorkwab om TSH, FSH, LH, GH, prolactine en adrenocorticotroop
hormoon (ACTH) te produceren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LukevdW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
