Samenvatting van Biologie Voor Jou Thema 1 Vertering. Inclusief behulpzame afbeeldingen. Belangrijke termen zijn dikgedrukt.
Handig ter voorbereiding op proefwerken, ideaal om alle stof te herhalen ter voorbereiding op de eindexamens! Zie ook mijn overige samenvattingen van de Biologie Voor Jou...
Thema 1 Vertering
Paragraaf 1.1 Voedingsstoffen
Voeding
Voedingsmiddelen zijn voor heterotrofe organismen noodzakelijk om in leven te blijven; ze zijn nodig
voor de stofwisselingsprocessen. Voedingsmiddelen bevatten voedingsstoffen. Er zijn zes groepen;
Voedingstof Wordt opgenomen als
Eiwitten Aminozuren
Koolhydraten Monosachariden
Vetten Glycerol en vetzuren
Water -
Mineralen -
Vitaminen -
Daarnaast bevat voedsel voedingsvezels. Alle voedingsstoffen vervullen verschillende functies;
Functie als bouwstof (alle voedingstoffen) voor de vorming van organische moleculen bij de
voortgezette assimilatie, voor de groei en ontwikkeling van het organisme en de vervanging van
afgestorven cellen.
Functie als brandstof (koolhydraten, vetten en eiwitten) voor de levering van energie bij de
dissimilatie. De energie die bij de dissimilatie vrijkomt, is nodig om te bewegen, om de
lichaamstemperatuur op peil te houden en voor groei, ontwikkeling en herstel.
Eiwitten
Eiwitten of proteïnen zijn ketens van enkele tientallen tot duizenden aminozuren. Er bestaan
dierlijke eiwitten (b.v. in vlees, vis, melk en eieren) en plantaardige eiwitten (b.v. in graanproducten,
peulvruchten, noten en paddenstoelen).
In het verteringsstelsel worden eiwitmoleculen uit het voedsel gesplitst in afzonderlijke
aminozuurmoleculen, die worden opgenomen in het bloed. Via het bloed worden de aminozuren
naar de lever vervoerd en vandaaruit naar alle organen van het lichaam. Bij de eiwitsynthese worden
de aminozuren in de cellen weer aan elkaar gekoppeld tot eiwitmoleculen. In mensen komen twintig
verschillende aminozuren voor. Twaalf daarvan kan het menselijk lichaam zelf maken, dit zijn de niet-
essentiële aminozuren. Deze aminozuren kunnen volgens transaminering worden gevormd in de
lever. Bij transaminering wordt een NH2-groep van het ene naar een ander aminozuur overgeplaatst.
De overige essentiële aminozuren moet een mens via de voeding binnenkrijgen.
Eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen van cellen en weefsels (b.v. tussencelstof) en ook reguleren
eiwitten bijna alle processen in een organisme (transport, celcommunicatie en chemische reacties).
Ook spelen eiwitten een rol bij de bloedstolling en immuniteit.
Eiwitten kunnen ook worden gebruikt als brandstof. Ze worden dan eerst omgezet in glucose, dat
vervolgens wordt verbrand. Bij een glucosetekort worden de eiwitten uit de spieren verbrand,
waardoor de spiermassa afneemt. Ook een eiwitoverschot wordt omgezet in glucose. Bij de
dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dat in de lever wordt omgezet in ureum. Ureum wordt
uitgescheiden met de urine. Er ontstaan ook stoffen die deel uitmaken van de glycolyse, b.v.
pyrodruivenzuur.
, Functie van eiwit Type eiwit
Bestanddeel van tussencelstof Structuureiwitten
Bloedstolling Stollingseiwit
Immuniteit Antistoffen
Katalyseren van chemische reacties Enzymen
Beweging van spieren mogelijk maken Motoreiwitten
Op gang brengen van cellulaire respons Receptoreiwitten
wanneer een signaalmolecuul bindt
Overbrengen van signalen van ene cel naar de Transporteiwitten
andere cel (celcommunicatie)
Vervoeren van stoffen door membranen of in Membraaneiwitten
het bloed
Koolhydraten
Koolhydraten of sachariden bevatten veel;
Monosachariden zoals glucose en fructose
Disachariden zoals lactose en sacharose
Polysachariden zoals zetmeel en glycogeen
Dierlijk voedsel bevat relatief weinig koolhydraten. Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen in het
menselijk lichaam. Als er een koolhydraatoverschot is, worden de koolhydraten omgezet in vet of
door het hormoon insuline omgezet in glycogeen. Glycogeen is een reservestof die in de lever en in
spieren wordt opgeslagen. Het grootste deel van het overschot wordt echter omgezet in vet, dat
onder de huid of rondom de organen wordt opgeslagen.
Koolhydraten kunnen ook dienen als bouwstof. Een DNA-molecuul bevat b.v. de monosacharide
desoxyribose en ATP bevat de monosacharide ribose. Koolhydraten spelen in cellen een rol bij de
celcommunicatie.
Voedingsvezels zijn koolhydraten die niet door de enzymen in het menselijk lichaam kunnen worden
verteerd. Voorbeelden zijn cellulose en pectine. Voedingsvezels zijn afkomstig uit de celwanden van
plantaardige voedingsmiddelen en bevorderen de darmwerking en stoelgang. Ze zorgen ook voor
een verzadigd gevoel. Een deel van de voedingsvezels kunnen wel door de enzymen van
darmbacteriën worden afgebroken.
Vetten
Veel vetten of lipiden zijn opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen. Deze
vetten en oliën worden triglyceriden genoemd. Vetzuren kunnen verzadigd en onverzadigd zijn.
Bij een verzadigd vetzuur zijn alle bindingsplaatsen van koolstofatomen bezet door
waterstofatomen. Hierdoor zijn deze vetzuurketens recht. Dierlijke vetten bevatten veel
verzadigde vetzuren.
Bij een onverzadigd vetzuur bevinden zich dubbele bindingen tussen sommige koolstofatomen.
Hierdoor hebben deze vetzuurketens een of meerdere knikken. Plantaardige oliën en vis
bevatten veel onverzadigde vetzuren.
Het menselijk lichaam kan glycerol en de meeste vetzuren vormen uit andere organische stoffen,
waardoor er weinig vetten uit voedsel hoeven te worden verkregen. Slechts enkele essentiële
vetzuren niet door het menselijk lichaam worden gevormd en moeten in het voedsel voorkomen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LukevdW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
