Jeugdrecht
Les 1: Inleiding jeugdrecht
Privaatrecht/ bestuursrecht:
• Wat is het verschil tussen privaatrecht en publiekrecht?
Publiekrecht: alle wetten en regels tussen burger en overheidsinstelling
Privaatrecht: het recht tussen twee burgers onderling, de overheid komt niet aan te pas
• Wat is het verschil tussen strafrecht en bestuursrecht?
Strafrecht: overheid straffende functie
Bestuursrecht: overheid dienstverlenende functie
• Noem twee wetten die specifiek op jeugdigen betrekking hebben.
Jeugdwet, strafrechtelijke kinderwet
• Vallen de wetten onder privaatrecht, strafrecht of bestuursrecht?
Bestuursrecht: overheid is dienstverlenend bezig, niet straffend
• Noem twee redenen waarom dit verschil van belang is.
Het is goed om te weten om welk rechtsgebied het valt.
Afhankelijk van het rechtsgebied heb je met verschillende organisaties te maken en die zijn
onderverdeeld in deze rechten (jeugdwet gemeente)
• Wat is het verschil tussen een privaatrechtelijke en publiekrechtelijke rechtspersoon?
Publiekrecht: overheidsinstanties: waterschappen, gemeente, provincie, rijksoverheid
Privaatrecht: organisaties die burgers kunnen oprichten eenmanszaak, vennootschap onder firma,
stichting (zorginstellingen geen winstoogmerk), vereniging (heeft leden), bv & nv (grote organisaties met
veel vermogen)
• Wat is een bestuursorgaan?
Gemeenteraad, college van wethouders (besluiten ten aanzien van burgers)
Hierbuiten hebben we zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) CIZ, Sociale verzekeringsbank, UWV
(uitkeringen die je krijgt als je werknemer bent geweest en arbeidsongeschikt/ werkloos bent geworden)
Rechtshandeling – feitelijke handeling
• Wat is het verschil tussen een rechtshandeling en een feitelijke handeling?
Rechtshandeling: beoogt je een rechtsvervolg (iets kopen)
Feitelijke handeling: beoogt je dit niet mee (lopen, fietsen)
• Mogen minderjarigen rechtshandelingen verrichten?
Grote rechtshandelingen niet, kleine wel. In de wet staat er geen grens, maar wat als normaal wordt
gezien zijn ze handelingsbekwaam (juridische ouder, biologische ouder of ouder met gezag)
• Zijn alle minderjarigen handelingsonbekwaam?
Handelingsonbekwaam: je mag niet zelfstandig rechtshandelingen verrichten
Bij geneeskundige handelingen mogen minderjarige vanaf 16 jaar zelfstandig beslissen
• Mogen minderjarigen feitelijke handelingen verrichten?
Ja
• Wie is aansprakelijk als een minderjarige schade toebrengt aan een ander?
Ouders met gezag (T/m 14 jaar zijn altijd de ouders met gezag aansprakelijk. Vanaf 16 ben je zelf
,aansprakelijk. Bij 15 kijken ze of de ouders de handeling van het kind konden voorkomen wel? Dan zijn zij
verwijtbaar, niet? De minderjarige is aansprakelijk)
• Zijn alle minderjarigen wilsonbekwaam?
Wilsonbekwaam: geen beslissingen kunnen nemen. De gevolgen niet kunnen overzien
Nee
Dwang/ drang in de jeugdhulp
Jeugdhulp bij voorkeur op vrijwillige basis.
Als de veiligheid van de jeugdige in gevaar komt of als de jeugdige een gevaar is voor zichzelf of voor
anderen:
Drang (opgedrongen hulp: gevolgen verbinden aan de keuze, bijv beloning bij medewerking zoals
opschorten maatregel.)
Dwang (geen keuzevrijheid. Doel is bescherming jeugdige of anderen. Middelen kunnen zijn ots,
uithuisplaatsing, gesloten jeugdzorg, straf, of Pij-maatregel.)
Beginselen bij het toepassen van dwang:
Subsidiariteitsbeginsel: moet ik dwang toepassen? Als het niet nodig is dan doe je dit niet.
Proportionaliteitsbeginsel: kies de meest lichtste vorm
Doelmatigheidsbeginsel: het moet doelmatig zijn
Wettelijke kaders dwang:
• Strafrecht: Wetboek van Strafrecht, Wegenverkeerswet, Opiumwet, Wet wapens en munitie,
Algemene plaatselijke verordening, etc.
• Civiel recht:
• Kinderbeschermingsmaatregelen: Boek 1, Burgerlijk wetboek.
• Geneeskundige behandeling: Wet geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO): Boek
7 Burgerlijk Wetboek.
• Gesloten jeugdzorg: BW en Jeugdwet
• Psychiatrie/zorg: Wvggz/Wzd
• Bestuursrecht:
• Huisverbod: Wet tijdelijk huisverbod (Wth)
• Leerplicht: Leerplichtwet
Wat is het verschil tussen een bezwaar en klacht indienen?
Bezwaar is gericht tegen een besluit van een overheidsinstantie en klacht heeft betrekking op gedrag
Les 2: Juridisch ouderschap en ouderlijk gezag
Casus 1
‘Ik heb een minderjarige zoon die de achternaam van de vader heeft. De vader en ik zijn uit
elkaar en nu wil ik zonder medeweten van de vader de achternaam van mijn zoon wijzigen. Kan
dat?”
Na verloop van een aantal jaren heb je wel het recht om, zonder toestemming van de man,
, achternaam te wijzigen.
Casus 2
‘Mijn ex- partner heeft in zijn eentje het gezag over mijn kind. Nu wil hij met mijn kind
verhuizen. Mag hij dat zomaar?’
Enige belemmering is als er een omgangsregeling is getroffen. Dan blokkeer je het
omgangsrecht.
Casus 3
‘Vandaag heb ik van mijn ex te horen gekregen dat hij de alimentatie niet betaalt. Ik zit op het
moment in de bijstand, druk op zoek naar werk, en krijg dus (logisch) aangevuld tot het
minimum. Ik heb voor de maand september dus zo’n €400 te besteden. Mijn huur ligt al hoger
dan dat. Verder heb ik dus ook nog 3 kinderen die moeten eten etc. Ik heb geen flauw idee hoe
ik dit moet gaan doen. Wat kan ik doen om mijn alimentatie te innen?’
LBIO: helpt bij het innen van alimentatiegelden (incassobureau). Deze kun je inschakelen
wanneer je je alimentatie niet krijgt.
Casus 4
‘Ik lig momenteel in scheiding maar ben al samen met een andere vrouw. Mijn vriendin is nu
zwanger en kan het zo zijn. Dat het kind geboren wordt en ik nog niet gescheiden ben. Kan ik
mijn kind erkennen?’
Wetgever zegt dat je met de moeder van het kind moet kunnen trouwen om het kind te kunnen
erkennen (geen polygamie). Hij moet wachten tot hij gescheiden is met zijn oude vrouw, dan
wel, Kan dus achteraf.
Casus 5
‘Nadat onze knipperrelatie al was geëindigd, werd mijn ex zwanger van mij. Nu het kind geboren
is, wil ik omgang met het kind maar mijn ex weigert. Wat zijn nu mijn kansen?’
Als je biologisch ouder bent kun je omgangsrecht aanvragen via de rechter
Casus 6
‘Ik ben een oma die haar kleinzoon al jaren niet mag zien van mijn eigen dochter. De kleine man
is mijn enigste kleinkind. Na jaren bellen, smsen en apps sturen ben ik heel radeloos geworden.
Ik mis mijn kleine man zo erg. Hij is al 6 jaar en ik heb hem vanaf zijn 3 e niet gezien. Ik ga wel
eens af en toe stiekem aan school kijken. Een keer zag Sven mij en stelde mij zoveel vragen zoals
‘Waarom kom je mij niet meer ophalen?’ Het doet zo’n pijn. Heb ik omgangsrecht met mijn
kleinzoon en hoe kan ik dit verkrijgen?’
Ook grootouder kan een omgangsregeling afdwingen via de rechter
Casus 7
‘Ik wil afstand doen van mijn juridisch vaderschap, niet omwille van mijn lieve zoontje van 5
maanden, maar omdat de moeder werkelijk een draak van een wijs is dat er moedwillig op uit is
om mijn leven te verzieken. Dit is geen leven, niet voor mij, maar ook niet voor haar en later
mijn kleine zoontje. Kan ik afstand doen van mijn juridisch vaderschap?’
Ontkennen: als je geen biologisch vader bent, je wist niet dat je vrouw van een ander zwanger
was geen sprake van
Casus 8
‘Sinds een jaar wonen ik en mijn vrouw gescheiden van elkaar. We hebben een rustperiode voor
onszelf ingelast om ons huwelijk weer een oppepper te geven. Alles gaat goed, de kinderen zijn
happy en ik zie de zon weer schijnen. Althans dat dacht ik, totdat ik plots vernam dat mijn
vrouw zwanger is van een vluchtig avontuurtje. Echter heb ik nu ook vernomen dat ze het kind
wil behouden en waarschijnlijk zelfs wil gaan samenwonen met deze nieuwe man. Ik wil gaan