Paragraaf 1
Drie groepen landen
De landen in het wereldsysteem kun je indelen op basis van 2 criteria:
De soort economische activiteiten en de omvang ervan
De soort (economische en politieke) relaties met andere landen
Op grond hiervan zijn er 3 categorieën landen:
1. Centrumlanden (kernlanden)
Economisch HOOG ontwikkeld
Productie gebaseerd op wetenschappelijke kennis
Grote variatie aan industriële goederen + diensten
Veel hoofdkantoren internationale ondernemingen
GROTE politieke macht kernlanden hebben grote invloed op andere staten
in het wereldsysteem
2. Semiperifere landen
Economisch LAGER ontwikkeld dan de centrumlanden
Vanwege lage loonkosten HOGE industrialisatiegraad
Voorbeelden: Brazilië, Mexico, India, Zuid-Korea, Taiwan
3. Perifere landen
Economie sterk afgestemd op de centrumlanden en de semiperifere landen
Leveren land- en/of mijnbouwproducten + laagwaardige industriële goederen
Verouderde + moderne technologie
Fragmentarische modernisering = het naast elkaar voorkomen van moderne
en traditionele economische activiteiten in hetzelfde gebied
LAGE productiviteit (dus ook LAAG inkomen per hoofd van de bevolking)
Start van de globalisering
Eind 15e eeuw: Spanje, Portugal, Engeland en Nederland stichtten koloniën
Door kolonialisme werden gebieden economisch verbonden met West-Europese landen
Stichten van koloniën ging vaak gepaard met strijd
Handel in landbouwproducten zorgde er voor het eerst voor dat de hele wereld met elkaar
verboden raakte
Deze 1e fase in het globaliseringsproces handelskapitalisme
West-Europa was hierbij de kernregio
Europese machtsuitbreiding
, Vanaf 18e eeuw: industrialisatie begon in Europa
Sterkere Europese staten verstevigden hun greep op andere landen
Levering grond- en hulpstoffen/energiebronnen uit de koloniën moest vastgesteld worden
REDEN: industriële massaproductie is alleen mogelijk bij een continue aanvoer van deze
producten
Landbouwgewassen + mijnbouwproducten werden uit de koloniën gehaald
Om de afvoer van goederen mogelijk te maken, werd er geïnvesteerd in de infrastructuur
van de periferie:
Spoorlijnen
Exporthavens met grote schepen
De Europese industrieproducten werden niet alleen in Europa afgezet, maar ook koloniën
werden afzetmarkt voor laagwaardige industrieproducten
Succes
Succes van de West-Europese landen hangt samen met 2 factoren:
Kracht van een kapitalistische markteconomie
- Combineren van privébezit van productiemiddelen met het voortdurend
zoeken naar nieuwe mogelijkheden om winst te maken
- Invoeren van particulier bezit in samenlevingen in de koloniën (waar sprake
was van gemeenschappelijk gebruik van de grond)
NADEEL: ging vaak gepaard met veel geweld
Stimulerende rol van de overheid
- Overheid investeerde in eigen infrastructuur
- Winst uit handel in tropische gewassen, mijnbouwproducten en slaven
hielpen hierbij
Vestigingsgebieden voor Europeanen
Aan oostkust van Noord-Amerika ontstonden al voor de industrialisatie van Europa
vestigingskoloniën
1783: 13 Amerikaanse staten werden politiek zelfstandig
= de Verenigde Staten van Noord-Amerika breidden grondgebied snel uit in westelijke
richting
Nieuw grondgebied werd deels gebruikt voor voedselproductie
Deze nieuwe staat ontwikkelde zich in de 19e + 20e eeuw tot 2e kernregio
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isaarnold. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.