Hoofdstuk 2: Geboren uit onrecht, gegrondvest op onrecht
Joden en Palestijnen in Brits Palestina 1917-1948
- 2.1 Het zionisme
De geschiedenis van het Joodse volk is uniek. Vanaf aartsvader Abraham tot in
de Romeinse tijd bewoonden Joden de landstreek Palestina. Nadat de Romeinen
een opstand tegen hun overheersing wreed hadden neergeslagen, trokken de
meesten joden weg uit Palestina en zij verspreidden zich over de wereld
(diaspora). Eeuwenlang bleven Joodse gemeenschappen de band met het oude
land koesteren. In veel Europese landen woonden de Joden als religieuze
minderheid. Vaak werden zij gediscrimineerd en werden zij het mikpunt van
antisemitisme (Jodenhaat). In de 19e eeuw nam het antisemitisme af (onder
invloed van de mensenrechtenidealen van de Verlichting), toch werden Joodse
minderheden niet overal met rust gelaten (bijvoorbeeld in Rusland). Joden
zochten een goed heenkomen in de VS of Argentinië, anderen gingen naar
Palestina. Hun ideaal kreeg de naam Zionisme: het streven van Joden om terug
te keren naar Palestina. De zionistische beweging kreeg een belangrijke impuls
toen een Joodse journalist uit Hongarije, Theodor Herzl, in 1896 het boekje Der
Judenstaat publiceerde. Sinds de Dreyfusaffaire zag hij het Europese
antisemitisme als een onuitroeibare ziekte. Herzl vond dat de Joden hun lot niet
langer lijdzaam moesten ondergaan, maar dat zij een eigen staat moesten
stichtten. In 1897 werd in de Zwitserse stad Basel de Zionistische
Wereldorganisatie opgericht. Zij stelde zich ten doel een volkenrechtelijk erkend
‘nationaal tehuis’ in Palestina te stichten.
- 2.2 De Balfourverklaring
Onder invloed van de Eerste Wereldoorlog kregen de plannen voor een eigen
nationaal tehuis voor de Joden in Palestina onverwacht kans van slagen. Op 2
november 1917, midden in de Eerste Wereldoorlog, zond de Britse minister van
Buitenlandse Zaken James Balfour een brief aan de Zionistische
Wereldorganisatie. Hij verklaarde dat de Britse regering welwillend stond
tegenover de vestiging van een Joods nationaal tehuis in Palestina. Daarmee gaf
hij de Zionisten een geweldige steun in de rug. De reden dat Balfour dit deed
was medelijden met slachtoffers antisemitisme, financiële redenen en
ondersteuning van de eigen ambities zoals toegang Suezkanaal en olievelden. De
verklaring bevatte twee onverenigbare beloftes: enerzijds de stichting van een
Joods nationaal tehuis en anderzijds het bewaren van de rechten van de niet
Joodse-gemeenschappen. Met de Balfourverklaring legden de Britten de kiem
voor het latere Israëlisch-Palestijnse conflict. Vanaf 1920 kreeg Groot-Brittannië
het mandaat over Palestina.
- 2.3 Brits mandaat 1920-1947
Het Britse ontwerpmandaatverdrag voor Palestina stelde dat het niet de
bedoeling was het gebied een exclusief Joods karakter te geven. Maar Palestina
werd wel opengesteld voor grote aantallen Joodse immigranten. Joodse
immigranten leefden in kibboetsiem, een op het socialisme gebaseerde
dorpsgemeenschap met gemeenschappelijk eigendom. Het aantal Joden, in het
mandaatgebied Palestina, groeide sterk. Al vrij snel kwamen de Joden en de
Arabieren tegenover elkaar te staan. Dat kwam doordat de Arabieren in Palestina
in de ban waren geraakt van het nationalisme en beide bevolkingsgroepen
hadden aparte leefgemeenschappen en de Joden waren beter georganiseerd en
technisch meer ontwikkelt. Zij richtten in 1921 het Joods Agentschap op,
feitelijk de kiem van een eigen regering. Ook kwam er een vakbeweging
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nickvdwal2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.