Samenvatting Muziek Meester
Hoofdstuk 1 – muziek op de basisschool
Kinderen die muziek krijgen op de basisschool functioneren later muzikaal veel beter:
- Gevoelig voor muzikale impulsen
- Bewegen veel op muziek
- Zingen meer
- Zijn sneller in staat om actief deel te nemen aan de muzikale cultuur
Muziek stimuleert bepaalde hersenfuncties: ‘ontwikkeling moet zo breed mogelijk zijn met behulp van een
verrijkte omgeving’.
Vijf domeinen die onder muziek vallen:
- Zingen er zit verschil in de liedjes die kinderen thuis luisteren en op school. In sommige landen zit
er geen verschil tussen het schoolrepertiore en thuis: kinderen zingen en luisteren hetzelfde als
volwassenen.
- Luisteren het luisteren gaat niet in de eerste instantie over het ontwikkelen van auditief
vermogen maar om het ontwikkelen van het muzikale gehoor (hoog-laag, hard-zacht) en muzikale
geheugen.
- Muziek maken kinderen die experimenteren met het maken van muziek op jonge leeftijd komt
dat van pas in hogere groepen bij het spelen van instrumenten of het begrijpen van een ritme.
- Muziek lezen en noteren kinderen leren de muziek te lezen volgens het notenschrift en leren ook
het notenschrift te spelen.
- Bewegen op muziek bewegen pas je toe op de muziek, bijvoorbeeld het ritme.
Wat is muziek?
Een vorm gezette klank die betekenis heeft voor mensen.
Klank
Muziek kan variëren in:
- Klankduur melodie (maat, ritme, tempo, articulatie)
- Klankhoogte korte en lange klanken (toonhoogteverschillen, samenklank en melodieën)
- Klanksterkte sterk of zacht
- Klankkleur verschillende instrumenten (instrumenten, materialen, stem, ensembles & orkesten)
,Vorm
Een muziekstuk krijgt vorm door bijvoorbeeld herhaling toe te passen. Een tegenstelling van herhaling is
contrast. Dit is een nieuwe melodie of muziek die harder of zachter wordt gespeeld. In een muziekstuk kan
ook variatie zitten: een melodie wordt bijvoorbeeld door een ander instrument gespeeld.
Vormprincipes Herhaling, contrast, variatie
Vormeenheden Motief, thema, muzikale zin
Vormtechnieken Echo, imitatie, stapelen, ostinaat
Compositievormen Canon, rondo, variatievorm
Stapelen: vorm van herhalen, waar steeds een instrument bij komt
Ostinato: een kort muzikaal motief dat steeds wordt herhaald in een muziekstuk (denk aan een bas)
Rondo: een soort refrein, komt steeds terug in een muziekstuk
Betekenis
Het gevoel wat je krijgt bij een muziekstuk of het verhaal dat wordt verteld door een muziekstuk. In een
muziekstuk waar je geen verhaal of duidelijke verwijzingen hoort noem je ‘absolute muziek’.
Muziek kan worden uitgebeeld:
- Geluiden en bewegingen uit de natuur, machines, omgeving
- Karakters, mensen en dieren sprookjesachtige, historisch, karakters van dieren
- Gebeurtenissen en verhalen oorlogen, belevenissen, sprookjes
- Stemmingen, gevoelens en sfeer emoties
Aan muziek kan je een eigen betekenis geven. Dit kan door associaties (aan welke gebeurtenis koppel je dit
muziekstuk?), je gevoelens of fantasieën.
Muziek heeft een praktische functie en dat is dat je iets doet met muziek: dansen, maken, luisteren, etc.
, Muzikale vaardigheden voor de leraar basisonderwijs:
- Je kunt met kinderen liederen zingen en aandacht geven aan expressie, zuiverheid, adem en
articulatie
- Je kunt jonge en oudere kinderen geïnspireerd naar muziek laten luisteren. Dit van verschillende
culturen of periodes uit de geschiedenis
- Je kunt kinderen zelf muziekstukken laten maken waarbij ze aandacht leggen bij klank, vorm en
betekenis
Kerndoelen:
Kerndoel 54: de leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en
ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren
Kerndoel 55: de leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
Kerndoel 56: de leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel
erfgoed
Hoofdstuk 2 – zingen
Opbouw van de les van Anneke:
- Opwarming van de stem
- Het ritme tekenen op het bord -- .—
- Het ritme aanleren door te klappen en te spreken
- De kinderen luisteren een aantal keer naar het lied, en tijdens het luisteren dansen zij de juf na
- Welke woorden hebben de leerlingen onthouden? op het bord schrijven
- Het lied voor zingen, daarna zingen de leerlingen mee
- Het lied laten begeleiden met instrumenten
Het belang van zingen voor de muzikale ontwikkeling
Door te zingen leren kinderen hun stem te beheersen en ontwikkelen ze hun vocale vermogen.
Zingen stimuleert het muzikaal voorstellingsvermogen (hoog of lage klanken en ritme) en het muzikaal
geheugen. In het muzikaal geheugen wordt alle informatie opgeslagen die nodig is voor het muzikaal
voorstellingsvermogen.
Niet muzikale redenen om te zingen:
- Goed voor je geheugen om iets te leren
- Cultuur (je leert liedjes uit je eigen cultuur)
- Taalvorming van kinderen wordt gestimuleerd (liedjes over mensen, natuur, etc.)
- Sociaal-emotionele ontwikkeling (door te zingen ontstaat er een groepsgevoel)
Het liedrepertoire op de basisschool is gevarieerd: oude en nieuwe liederen, uit verschillende culturen, in
andere talen en canons/ speel- en dansliederen.
In de onderbouw wordt er veel gezongen. Kinderen worden dan al vertrouwd met de klankduur, tempo en
ontwikkelen ze muzikaal geheugen (en muzikaal inlevingsvermogen).
Door kinderen te laten bewegen op muziek ervaren ze gevoel voor de maat en vormaspecten als herhaling
en structuur in de muziek.
