Samenvatting
Samenvatting Nectar biologie 4 vwo hoofdstuk 4
Samenvatting 4 vwo & examenstof over cel en leven. De samenvatting bevat uitgewerkte begrippen en voorbeelden, waardoor het goed te volgen is.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4: Cel en leven§1: Levende cellen
Onderzoek kan worden uitgevoerd op verschillende organisatieniveaus → schaal
waarop biologisch onderzoek plaatsvindt.
Organellen → structuren binnen de cel met elk een eigen taak
Organismen vertonen levenskenmerken (groei, voortplanting, stofwisseling etc.).
Cellen zijn de kleinste eenheid van leven. Elke cel heeft zuurstof nodig die het
opneemt via zijn oppervlak. De behoefte is afhankelijk van het volume van de cel en
de snelheid van de stofwisseling is afhankelijk van het oppervlak (oppervlak-
volumeverhouding). In de celkernen ligt alle informatie opgeslagen in de vorm van
DNA. Afmeting cel: 10-100 μm.
Eencellige organismen hebben een relatief groot oppervlak ten opzichte van hun
volume. De zuurstofopname gaat via het gehele oppervlak.
Bij meercellige organismen neemt het volume (x3) sterker toe dan het oppervlak
(x2). Het oppervlak voldoet niet meer om voldoende zuurstof op te kunnen nemen,
dus hebben ze gespecialiseerde organen.
Alle cellen zijn ontstaan uit een bevruchte eicel die daarna gaat delen. Een
meercellig organisme ontstaat door deling: de eerste nieuwe cellen lijken hetzelfde.
Celdifferentiatie → cellen gaan verschillen in grootte, vorm en functie; zo
maakt elke cel eigen benodigde eiwitten
Weefsel → een groep cellen met dezelfde bouw en functie: er is
samenwerking nodig binnen een weefsel voor goede activiteit
Organen → delen van een organisme met een gespecialiseerde taak die
bestaan uit verschillende weefsels die samenwerken
Organisme → orgaanstelsel → orgaan → weefsel → cel
Ziekten ontstaan op celniveau, maar kunnen op andere organisatieniveaus
doorwerken (zoals bij diabetes).
Zieke cellen of organen kunnen vervangen worden dmv transplantatie.
Stamcellen → ongedifferentieerde cellen die kunnen blijven delen; vormen
ook nieuwe stamcellen:
- embryo’s → differentiatie tot elk gewenst type
- navelstreng → beperkte differentiatie mogelijk
- volwassen organen → in beenmerg en huid
, §2: Industrie op miniformaat
In cellen worden verschillende eiwitten gemaakt met elk een eigen taak: bouwstof,
enzym, antistof, transportmiddelen.
Eiwitten bestaan uit aan elkaar gekoppelde aminozuren.
Het bouwplan van een eiwit ligt beschreven in het DNA in de celkern. Het RNA-
molecuul, een kopie van het stukje DNA voor een eiwit, gaat van de celkern naar
het grondplasma.
Chromosomen → mix van DNA-moleculen, verstevigd met eiwitten
Ribosomen → eiwitfrabrieken die de aminozuren aan elkaar koppelen volgens de
bouwinstructies uit het RNA; bevinden zich los in het grondplasma of gekoppeld aan
het ER
Endoplasmatisch reticulum (ER) → transportsysteem in de cel, bestaande
uit 2 membranen met een tussenruimte:
- glad ER (SER) → zonder ribosomen
- vorming fosfolipiden
- vorming steroïdhormoon
- opslag Ca2+
- ontgiften drugs en alcohol
- ruw ER (RER) → met ribosomen
- nabewerking van eiwitten
- afsnoeren van blaasjes die naar het Golgi-systeem gaan
Golgi-systeem → platte schijven van membranen die de eiwitten uit het ER
helemaal af (werkzaam) maken; snoeren blaasjes af en transporteren
eiwitten naar celmembranen
- exocytose → afgifte van stoffen buiten de cel
- endocytose → opname van stoffen van buiten de cel
Mitochondriën → energiecentrale van de cel; maken ATP (de energiebron
van de cel)
Overige celorganellen:
- lysosoom → blaasje met verteringsenzymen om binnen de cel
versleten moleculen af te breken
- celskelet → netwerk van eiwitdraden voor stevigheid en vorm;
voortdurend in beweging
- centriolen → alleen in dierlijke cellen: spelen een rol bij de celdeling
van de chromosomen
Plantaardige cellen bevatten meerdere specifieke celorganellen →
plastiden
- chloroplasten → bladgroenkorrels, voor fotosynthese
- chromoplasten → kleurstofkorrels, geven kleur aan vruchten
- amyloplasten → zetmeelkorrels, opslag van zetmeel als
reservevoedsel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iemer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen