Hoorcollege & Werkgroep Aantekeningen
Aansprakelijkheid & Wanprestatie
Het afwentelingsmechanisme ‘Aansprakelijkheid’ is echter voor benadeelde in zoverre
attractief dat de aansprakelijke:
- in beginsel alle vermogensschade moet vergoeden;
- soms ook de schade van benadeelde moet vergoeden die niet in
vermogensschade bestaat (immateriële schade, 6:106 BW).
Andere mechanismen om schade af te wentelen (‘nieuwe aansprakelijken’):
- sociale verzekeringen zoals de Wet langdurige zorg: deze biedt van rechtswege
bestaansminimum in bepaalde schadegevallen.
- (privaatrechtelijke) schadeverzekeraar: deze moet voor zover deze biedt
vermogensschade vergoeden (7:944 BW)
- werkgever is aan werknemer ook wanneer deze door andermans toedoen
ziek/arbeidsongeschikt is geworden, gedurende 2 jaren 70% loon betalen (7:629
lid 1 BW).
- Fonds keert aan benadeelde uit, zoals Schadefonds Geweldsmisdrijven dat
uitkeert uit aan door geweldsmisdrijf benadeelde: gemaximeerde uitkeringen
indien dader onvindbaar/insolvent is.
o Let ook op: er is ook een asbest fonds voor mensen die schade hebben
geleden door asbest.
6:197 BW: tijdelijke regeling verhaalsrechten
dit artikel beperkt de verhaalsmogelijkheden van regresnemers door te bepalen dat zij
jegens de aansprakelijke persoon geen beroep kunnen doen op enkele nadere geduide
aansprakelijkheidsgronden. De regresnemers kunnen hun verhaalsvordering wel
baseren op artikel 6:162 BW, hetgeen inhoudt dat de aangesproken persoon (ook) ex
artikel 6:162 BW aansprakelijk zou moeten zijn jegens de benadeelde.
Beperkingen:
6:165 jo 6:166
6:164 ook niet
Verzekeraars
Nadat benadeelde zijn schade heeft afgewenteld via ander afwentelingsmechanisme dan
het aansprakelijkheidsrecht (wanprestatie, werkgeversaansprakelijkheid etc.), kan hij
deze schade uiteraard niet nog eens afwentelen via het aansprakelijkheidsrecht: de
schade wordt dan immers geacht te zijn opgeheven of met dit voor benadeelde ontstane
voordeel te zijn verrekend (6:100 of 6:107a lid 1 BW).
Wat kan je verder doen?:
- zelfstandig verhaalsrechten (regres) jegens de (ex) onrechtmatige daad of
wanprestatie van de aansprakelijke, welke rechten toekomen aan:
o organisaties die o.g.v. sociale verzekeringswetten aan de benadeelde
hebben uitgekeerd.
o de werkgever van het slachtoffer die ex artikel 7:629 diens loon heeft
doorbetaald tijdens ziekte (6:107a lid 2 BW)
- Subrogatie van privaatrechtelijke schadeverzekeraar die heeft uitgekeerd aan
zijn verzekerde/benadeelde in diens vorderingen tot schadevergoeding jegens
, derden, waaronder die jegens de (ex) onrechtmatige daad of wanprestatie van de
aansprakelijke.
Draagplicht? Wat als de ene verzekeraar meer heeft betaald terwijl er nog andere
hoofdelijk aansprakelijk zijn? artikel 6:102 jo 6:10 etc.
Waarom zijn schadeverzekeraars vaak procespartij in
aansprakelijkheidsprocedures? (HR ASR/Achmea):
- subrogatie in vorderingen van benadeelde tot schadevergoeding jegens derde
(7:962 BW);
- de artt. 7:954 BW en 6 WAM geven benadeelden in bepaalde gevallen de
bevoegdheid om de aansprakelijkheidsverzekeraar van de dader aan te spreken
Wanneer de benadeelde een vordering instelt tegen de aansprakelijke zelf en deze tegen
wettelijke aansprakelijkheid verzekerd is, kan de aansprakelijke zijn
aansprakelijkheidsverzekering in vrijwaring oproepen en aldus – bij wege van
incidentele vordering – vorderen dat deze verzekeraar zal worden veroordeeld tot
betaling van het bedrag waartoe hij als gedaagde in de hoofdzaak mocht worden
veroordeeld (210 Rv).
,ONRECHTMATIGE DAAD EIGEN GEDRAG – 6:162 jo 6:163
1.Onrechtmatige daad
Onderscheiden in drie categorieën, lid 2:
- handelen/nalaten in strijd met de wettelijke plicht
Een onrechtmatige daad staat in de regel vast, want de wet bevat in de regel duidelijke
normen. Ook in het geval iemand niet weet dat hij in strijd handelt met een wettelijke
norm, dan kan het hem alsnog worden toegerekend op grond van de wettelijke plicht om
de wetten te kennen.
Met wettelijke plicht is een wet in materiële zin bedoeld: dus komt niet alleen
overtreding van bepalingen in het WvS of andere wet in formele zin in aanmerking,
maar bijv. bijzondere wetgeving.
- inbreuk op andermans recht (week 1, sheet 20)
Wat is een andermans recht? Persoonlijkheidsrechten & absoluut vermogensrecht
Wat is een inbreuk daarop?
Een aantasting is niet altijd een inbreuk, de rechter is hier terughoudend in het
aannemen van een inbreuk op andermans recht.
Daarbij dient rekening te gehouden worden of de ‘inbreuk’: direct of opzettelijk of de
handeling zelf, onafhankelijk van haar gevolgen, een aantasting van andermans
subjectief recht.
Handelingen die de exclusiviteit van het recht van de rechthebbende aantasten
stelen, andermans merk gebruiken, octrooirechten schenden etc.
NIET: HR Katwijkse bushalte, Zwiepende tak, Verhuizende zusjes, Zutphense
juffvrouw
HR Unocal Conoco
Feiten: Unocol hebben ene verklaring voor recht gevorderd dat Conoco jegens hen
onrechtmatig hebben gehandeld. Aan hun vordering hebben Unocal ten grondslag
gelegd dat Conoco inbreuk hebben gemaakt op het exclusieve subjectieve recht van
Unocal op winning van de in haar vergunningsgebied aanwezige delfstoffen en dat
Conoco hebben gehandeld in strijd met hetgeen in het maatschappelijk verkeer betaamt
door Unocal niet in te lichten over de overloop naar blok van Unocal hebben de
vorderingen gemotiveerd bestreden.
HR: Conoco heeft een inbreuk gemaakt op Unocal’s exclusieve olieperceel (recht),
daarmee een onrechtmatige daad. Daarnaast is de voorzienbaarheid geen eis. Elk van
deze drie categorieën is al voldoende voorwaarde voor een onrechtmatige daad, er hoeft
niet perse een onzorgvuldigheid te zijn.
- onbetamelijk gedrag (doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens het
ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt)
onzorgvuldigheid, twee categorieën:
o een ander blootstellen aan een gevaar waarop deze niet bedacht
hoefde te zijn (gevaarzetting)
Kelderluik arrest, 4 gezichtspunten:
1.Kans dat ander onvoorzichtig zal zijn
2.Kans dat als gevolg van gedrag een ongeval zal ontstaan
, de kans dat als gevolg van daders gedrag aan een ander schade zal worden
berokkend, moet ZO groot zijn dat dader zich van zijn gedrag had behoren
te onthouden, HR Zwiepende tak, HR Verhuizende Zusjes, MAAR: niet
vereist is dat ook die specifieke vorm van schade door de dader
voorzienbaar was voldoende is dat een bepaald gedrag inherent gevaar
zich realiseert.
3.Ernst van de gevolgen die dit ongeval kan meebrengen
4.Bezwaarlijkheid te treffen voorzorgsmaatregelen
GEVOLG: onkunde van andere, leidt tot voldoende waarschuwen (HR Jetblast).
De HR is terughoudend in situaties:
- sport- en spelsituaties (Natrappen).
- Huis-, tuin- en keukensituaties (Katwijkse bushalte, Verhuizende Zusjes)
o andermans vermogensbelangen in ernstige mate veronachtzamen.
Oneerlijke concurrentie, HR Lindenbaum/Cohen (ex-werknemer
steelt klanten van de werkgever).
Bestuurder rechtspersoon is persoonlijk aansprakelijk jegens
individuele schuldeiser van rechtspersoon voor het geval deze
geen verhaal biedt voor schade als gevolg van wanprestatie of o.d.
van rechtspersoon en hiervan aan bestuurder ‘persoonlijk een
ernstig verwijt kan worden gemaakt’ – doorbreek van
aansprakelijkheid (HR Beklamel en HR Ontvanger/Roelofsen)
Staat los van boek 2 aansprakelijkheid (intern)
Hinder, hangt af van:
1.aard, ernst en duur van hinder en van daardoor toegebrachte schade
2.gewicht belang dat door hinder veroorzakende activiteit wordt gediend
3.kosten die veroorzaker van hinder zou moeten maken om hinder te voorkomen
4.andere omstandigheden van het geval, waaronder plaatselijke omstandigheden en
vraag of hinder veroorzakende activiteit al plaats vond voordat benadeelde zich in de
buurt vestigde.
Als derde gebruikmaken van t.t. van partij bij ovk. in nakoming van haar verbintenis
(6:74) is slechts onder bijzondere omstandigheden onbetamelijk jegens wederpartij bij
deze ovk.:
- niet-doorgeven van kettingbeding aan opvolgende koper rechtspersoon A die
perceel met slooppand had gekocht van rechtspersoon B die dit perceel door
ruilovereenkomst met Staat had verkregen onder verplichting sloop pand te
gedogen, moet ook zelf sloop pand gedogen, nu Staat zijn grote belang bij sloop
aan B kenbaar had gemaakt en rechtspersonen A en B materieel identiek waren
(zelfde bestuurders)
Sommige rechtssubjecten zijn o.g.v. hun grote maatschappelijke verantwoordelijkheid
eerder aansprakelijk wegens veronachtzaming van andermans belangen, o.a. banken,
verzekeraar etc.) – week 1 sheet 30
o (soms ook onbetamelijk gedrag: belediging of ongewenste intimiteiten).
Belangrijkste categorie breed en vaag.
