1 ORGANISATIES
1.1 Wat zijn organisaties
1.1.1 Hoe herken je een organisatie?
Een organisatie kan omschreven worden als een menselijke samenwerking die blijvend is. De
organisatie heeft drie belangrijke kenmerken waardoor het een organisatie genoemd kan worden.
1. Er is sprake van samenwerking door mensen
Mensen bereiken meer als ze samenwerken dan wanneer ieder voor zich zelf werkt, dit is het
zogeheten synergie-effect. De mens ziet in dat samenwerking in organisaties voordelig is.
2. Aan een gemeenschappelijk doel
Wanneer er een uitdagend maar realistisch doel wordt opgesteld ontstaat er een
gemeenschappelijk doel waar iedereen aan kan werken. Vaak krijg je dan een
prestatiebeloning als je dit doel voltooid.
3. Met de bedoeling de organisatie voort te laten bestaan
De externe hoofddoelstelling is het voorzie in een maatschappelijke behoefte. Als er in de
maatschappij niemand op de organisatie zit te wachten, dan is de organisatie overbodig.
1.1.2 Verschillende betekenissen van het begrip organisatie
Met ‘organisatie’ kunnen we verschillende dingen onderverdelen. Functioneel, institutioneel
Functioneel: dat doelen effectief op elkaar worden afgesteld.
Institutioneel: een organisatie als instituut met een bepaalde naam en locatie.
Instrumenteel: hoe men zaken heeft geregeld in de organisatie.
1.1.3 Organisatie, bedrijf en onderneming
De begrippen ‘organisatie’, ‘bedrijf’ en ‘onderneming’ hebben wat met elkaar te maken maar staan
toch allemaal los van elkaar. Een organisatie is een menselijk samenwerkingsverband dat doelgericht
en blijvend is. Sommige, niet alle, organisaties zijn een bedrijf. Bedrijven zijn de organisaties die
goederen en/of diensten maken om deze op een afzetmarkt te verkopen.
Bedrijven zijn onder te verdelen in bedrijven mét en zonder winstoogmerk. De bedrijven zonder
winstoogmerk hebben vaak een ideëel of maatschappelijk doel, het willen helpen van mensen
waarvoor je alleen de kosten betaald die nodig zijn.
De bedrijven die wel een winstoogmerk hebben noemen we ondernemingen. Zij produceren en
verkopen producten omdat zij winst willen maken.
Organisatie is dus een menselijk samenwerkingsverband dat doelgericht en blijvend is, hieronder
vallen bedrijven en ondernemingen. Bedrijven hebben geen winstoogmerk, ondernemingen wel.
1.1.4 Juridische keuzen ten aanzien van de organisatie
Organisaties kennen we in verschillende juridische gedaanten die we rechtsvormen noemen. Er zijn
rechtsvormen voor zogeheten natuurlijke personen. Dat zijn mensen van vlees en bloed. De
rechtsvormen voor instanties, waarbij de organisatie als geheel een rechtsvorm krijg. Dat noemen we
rechtspersonen
Rechtsvormen voor natuurlijke personen:
, - Eenmanszaak: hierbij is de eigenaar met zijn gehele privévermogen aansprakelijk voor
schulden in de ‘zaak’.
- Maatschap: deze rechtsvorm wordt veelal gebruikt door beoefenaren van een vrij beroep die
willen samenwerken (maten). Je oefent onder een gemeenschappelijke naam een beroep uit.
De maten zijn voor een gelijk deel van mogelijke schulden aansprakelijk.
- Vennootschap onder firma (vof): dit si een samenwerkingsverband tussen twee of meer
personen onder één naam. Allemaal aansprakelijk voor de schuld van de firma, met hun
privévermogen
- Commanditaire vennootschap (cv): het verschil tussen cv en vof is dat bij de cv sprake is van
actieve en stille (commanditaire) vennoten. De stille vennoten brengen alleen geld in als
financier, maar gaan niet meewerken in de organisatie. De commanditaire vennoot kan
wettelijk gezien niet meer verliezen dan zijn totale inleg. Hij is daarboven niet meer
aansprakelijk.
Rechtsvormen voor rechtspersonen:
- Naamloze vennootschap (nv) / besloten vennootschap (bv): Net als bij een besloten
vennootschap (bv) is een nv een vennootschap waarvan het kapitaal is verdeeld in aandelen.
Het verschil tussen beide rechtsvormen is dat bij een bv de aandelen alleen via de notaris
overdraagbaar zijn en dus op naam gezet moeten worden en dat bij een nv een deel van de
aandelen, naast de aandelen op naam, vrij verhandelbaar is op de beurs.
- Coöperatieve vereniging (cv): de cv is een vereniging van leden die hetzelfde doel nastreven
(gezamenlijke inkoop van producten bij winkeliers, of de gemeenschappelijke aankoop van
dure landbouwmachines door boeren).
1.2 Hoe werken organisaties en wat heb je eraan?
1.2.1 Het transformatieproces
Transformatieproces is het toenemen van technologie en daarbij het toenemen van het proces van
het produceren van producten. In een organisatie worden materialen, middelen en overige factoren
getransformeerd tot gewenste output en ongewenste output.
Aan de inputzijde onderscheiden we: materialen (zaden, kunstmest, water), middelen (menselijke
arbeid door boer en personeel, geld) en overige factoren (wetgeving en klimaat) en door dit
transformatieproces wordt deze input getransformeerd tot gewenste output (verkoopbare
producten in de vorm van gewassen en daarmee omzet) en ongewenste output ( afval,
milieuvervuiling, onverkoopbare producten).
1.2.2 Omgevingsinvloeden
De organisatie staat in rechtstreeks contact met de omgeving. De economie, de bevolkingsopbouw
en het politieke klimaat in die omgeving hebben een sterke invloed op de organisatie.
Er moet dus goed in kaart gebracht worden hoe de omgeving is om te kunnen zien hoe deze invloed
heeft op de organisaties. Er zijn drie dingen te herkennen in de omgeving van de organisaties.
1. De interne belanghebbenden: de partijen die een direct belang bij de organisatie hebben
(werknemers, aandeelhouders en de raad van bestuur).
2. De externe belanghebbenden: de partijen die geen onderdeel van de organisatie zijn, maar
er wel een duidelijk belang bij hebben (concurrenten, klanten, leveranciers, overheden).
