Samenvatting van het boek 'Het palet van de psychologie' van Jakop Rigter. Uitgegeven in 2008, 4e druk. Hele boek is samengevat plus aantekeningen in de les en hoorcollege's.
Samenvatting ‘Psychologische stromingen’ van Righter, J. (2008).
Elk hoofdstuk is opgebouwd in:
1 uitgangspunten
2 geschiedenis
3 mensbeeld
4 leerprocessen
5 toepassen in de hulpverlening
6 kanttekeningen/voordelen
Toets: Geen omgevingspsychologie
Wordt geen nadruk gelegd op biologie:
Psychoanalyse/ psychodynamische theorie
Behaviorisme/ gedragsmatige theorie
Humanistische psychologie
cognitieve psychologie
systeemtheorie
contextuele theorie
Biologische psychologie (geen nadruk in de toets)
omgevingspsychologie (geen college en toetsstof)
Kenmerken van stromingen:
Een stroming heeft een geschiedenis
Een stroming heeft een mensbeeld
Cultuur en het tijdstip van ontstaan beïnvloeden de stroming.
Stromingen reageren op elkaar
Stromingen maken gebruik van elkaars inzichten
Mensbeelden:
Persoonlijk niveau. Het unieke karakter van de mens binnen de levende natuur wordt
benadrukt.
Organistisch niveau. Het organisme staat in wisselwerking met de omgeving en wordt
opgevat als een geheel
Mechanistisch niveau. Mens is samengesteld uit afzonderlijke delen die door externe
krachten worden voortbewogen
Biopsychosociaalmodel metatheorie
Bestaat uit:
Medisch-biologische niveau = bio
Psychische niveau (gedrag en cognities) = psycho
Sociale niveau = sociaal
Nieuwe eis bij onderzoekers: stromingen moet evidence based zijn:
Nadruk op effectiviteit van een methode
Een theorie moet bewijzen dat ze een juist inzicht biedt, dus dat ze werkt
,Psychodynamische stroming:
1 Uitgangspunten:
Baas in eigen brein
Mensen worden geleid door driften: doodsdrift en levensdrift
Elk mens heeft bewuste, onbewuste en voorbewuste gevoelens en gedachten
Focus op kindertijd.
Subjectieve ervaringen van een persoon zijn essentieel
Aansturing van gedrag geschiedt bewust en onbewust
Het onbewuste bestaat uit wensen waarvan we nooit wisten dat we die hadden, of die we
weggestopt hebben
Gedrag wordt aangestuurd door (onbewuste) wensen en verboden op wensen
(conflictmodel)
2 Geschiedenis:
Grondlegger: Sigmund Freud (1856-1936) psychoanalyse: lig op de sofa en vertel mij
alles.
Psychodynamische is de oudste stroming die er is.
Freud legt nadruk op onbewuste innerlijke krachten
Leerlingen Freud: Bowlby en Erikson.
Eerste helft van bestaan was de psychodynamische stroming mechanisch, daarna
persoonlijk.
Nadruk op dromen.
Nadruk op kindertijd, alles kan verhaald worden op de kindertijd.
Toeval bestaat niet. Alles heeft een betekenis.
3 Mensbeeld:
Wij zijn geen baas in eigen brein.
Bij onze geboorte hebben we twee – tegengestelde – driften gekregen (leven/seks- en
dood/agressiedrift)
Ons leven wordt mede bepaald door onze levensgeschiedenis.
Elk mens heeft zowel normaal als gestoord gedrag.
Psychische stoornissen zijn uitingen van onbewuste conflicten
Een stoornis is een symptoom van een onbewust conflict
De psychodynamica is dualistisch: vroeger was het meer mechanisch simpele manier
Nu is het meer persoonlijk elk mens is uniek.
Biopsychosociaalmodel De vroege psychoanalyse gaat uit van de medisch-biologische
benadering: aangeboren driften veroorzaken het gedrag.
Later: de biologische en omgevingsinvloeden op het gedrag worden gefilterd door de
subjectieve ervaringen. Het psychische niveau staat wel centraal
4 Leerprocessen:
Klassieke theorie:
Het bewuste: onder je aandacht waarnemingen, herinneringen en emoties (secundair
proces)
Voorbewuste: ervaringen die je met enige moeite kan oproepen reflectie (secundair
proces)
Onbewuste: kennis en gevoelens waar je geen weet van hebt, maar die je gedrag wel stuurt
cognitieve en emotionele herinneringen die angst kunnen oproepen als je deze oproept,
worden hierdoor weggestopt. (primair proces).
Psychische structuur:
Id= de oerdrift/behoefte van de baby behoefte bevrediging
, Ego= deze eist realiteit tussen ego en Id, eerste levensjaar rationeel
Super ego= probeert het conflict tussen id en ego te besturen rond 5e levensjaar geweten,
normen en waarden van de maatschappij.
Psychoseksuele ontwikkeling:
Vroegkinderlijke ontwikkeling kent opeenvolgende fasen
Psychische en seksuele ontwikkeling volgen de lichamelijke ontwikkeling
Bij normale ontwikkeling doorloopt het kind de achtereenvolgende fasen, in een vaste
volgorde
Bij een problematische ontwikkeling kan een kind blijven steken in een fase of terugvallen
Fixatie (focussen, steken)
Regressie (terugvallen)
Drift is verbonden met een lichamelijk gebied dat lust oplevert.
Psychoseksuele fases:
Orale fase
Anale fase
Fallische fase
Oedipale fase
Latentiefase
Genitale fase
Verdedigingsmechanisme:
Onze psyche kent processen met als doel onbewuste wensen, trauma’s niet actief te
herinneren
Functie: bescherming tegen ‘psychische’ pijn
Er zijn er veel en ze zijn heel verschillende:
*Verdringing: angstige wensen, gedachten, impulsen worden weggestopt en komt er op een
minder gezonde manier toch uit. Er proberen niet aan te denken.
*Rationalisatie: Je praat je impulsen die je eigenlijk afkeurt goed. Je bent niet aanspreekbaar
op je gedrag. Je liegt maar je zegt dat je vindt dat die persoon het dan maar anders moet
doen.
*Projectie: Je projecteert iets van jezelf op de ander. Dus je projecteert je eigen pijn op die
van de ander. Dat werkt dan als een vergrootglas: iets kleins wordt dan heel groot. Bijv
iemand die doet zoals je moeder.
*Splitsing: iemand is of helemaal goed of helemaal slecht of afwisselend. Een genuanceerd
beeld geeft angst. Je idealiseert om je veilig te voelen. Heeft te maken met vroegere
leeftijdsfase.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper malourozemarijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
