Hoorcollege aantekeningen Opvoeding en Ontwikkeling 1 2013-2014
Opvoeding en Ontwikkeling 1
College 2. Ontwikkeling in contexten: Theoretische modellen en concepten over ontwikkeling
en opvoeding.
Je kunt kijken naar ontwikkeling vanuit meerdere factoren. Dit is niet voldoende om naar een
van beide te kijken.
1 Wat is het doel van opvoeden? Vanuit verschillende perspectieven kijken.
Vanuit historie. Oudheid werden kinderen gezien als bezit. Ouders konden zelf
bepalen wat ze met hun kinderen deden. Nu is dat niet meer zo. Spock in jaren ‘60
ideeen over opvoeden.
Culturele achtergrond veel onderzoek liet zien dat in Aziatische landen
opvoeders met een anders soort doel hun kinderen opvoeden. Belangrijk is het
gevoel van familiebanden. Je moet zoveel mogelijk deel uitmaken van het
collectief en de familie. In vergelijking met Amerika vinden ouders het daar veel
belangrijker dat kinderen autonoom zijn en zelfbewust. De hele ontwikkeling
wordt zoveel mogelijk gestimuleerd. En dit het liefst zo vroeg mogelijk.
Leken theoriën zelf ideeën over opvoeden. Deze opvattingen komen vaak
ergens vandaan (ook al zijn ouders zich hier niet van bewust).
Moderne media ouders van nu hebben internet ter beschikking. Als iemand
vragen heeft zoeken ze vaak eerst op internet.
Wetenschappelijk onderzoek nog niet heel lang geleden begon de wetenschap
zich te interesseren voor opvoeding. Er is heel veel belangstelling voor onderzoek
naar opvoeding.
2 Opvoeding (socialization) socialisatie is proces waarbij onwetende individuen
onderwezen worden in vaardigheden, patronen, waarden en motovaties zodat ze een
individu worden die competent is in de cultuur waarin hij opgroeit.
3 Ouders doen meer dan alleen opvoeden (parenting/ouderschap). Het is niet alleen het
onderwijzen, maar ook zorgen dat het kind in eerste levensbehoeften wordt voorzien,
emotionele ondersteuning geven en structuur bieden.
4 Epstein: onderzoek onder 2000 ouders. Vragenlijst: wat is volgens jullie een essentiële
opvoedingsvaardigheid?
Ouders moeten in staat zijn om liefde te geven aan hun kinderen: steunen,
knuffelen, samen tijd doorbrengen.
Ouders moeten stressbestendigheid bieden: je moet stress bij jezelf en je kinderen
voorkomen en positief denken
,Ook al is dit onderzoek in Amerika gedaan, er blijkt redelijk veel consistentie te zijn in wat
ouders voor hun kinderen belangrijk vinden. De punten hierboven kunnen in verschillende
situaties iets anders betekenen.
5 Wat is goede opvoeding daar is wereldwijd enige consensus over. Het kenmerkt zich
door:
Responsiviteit: reageren op signalen van het kind
Geven van ondersteuning: beschikbaar zijn, respect voor autonomie van het kind.
Vasthouden aan regels: consequent zijn, regels zijn regels controle
6 Film. Alan Kazdin VS psycholoog en houdt zich bezig met opvoeding. Hij legt uit
waarom straffen niet zo zinvol is, maar beloning wel.
7 Belangrijke theorieën: deze hebben invloed gehad op ons huidig denken
Grand of Major Theories: theorieën waar we tegenwoordig van zeggen dat er
kritiek op mogelijk is. Nu maken we meer gebruik van theoretische concepten
- M.u.v. psychosociale theorie van Freud.
- Evolutionaire theorie
- Hechtingstheorie
- Sociale leertheorie en sociaal cognitieve theorie
- We hebben nu bio-ecologische systeemtheorieën.
Narrow theories zijn kleiner en gaan over kleine onderwerpen binnen grote
theorieën
- Vitgotsky’s theorie
- Familiesysteem theorie
- Role theorie.
8 Freud’s Psychoseksuele theorie (Grand Theory)5 psychoseksuele stadia. Deze stadia
moeten goed afgesloten worden, als men dit niet doet, worden oude fasen meegenomen
naar hogere fases. De ontwikkeling is een rijpingsproces en ouders zijn zeer belangrijk
voor de identiteitsontwikkeling. Moederliefde was heel belangrijk volgens Freud. De
kritiek erop is dat de theorie niet bewijsbaar is.
9 Evolutionaire psychologie (Grand Theory) gebaseerd op Darwin. Soorten ontwikkelen
zich als omstandigheden veranderen. Soorten die deze ontwikkeling doorstaan, hebben
de grootste kans om zich voort te planten (natuurlijke selectie survival of the fittest).
Vanuit een evolutionair perspectief begrijpen ouders waarom we op een bepaalde manier
opvoeden. Waarom investeren ouders zoveel tijd en aandacht aan het opvoeden?
Directie doel = kind tot volwassenheid te brengen
Ultieme doel = succesvol voortplanten. Je genen moeten overleven. (evolutionair)
Kritiek is dat deze theorie moeilijk bewijsbaar is.
10 Hechtingstheorie (Grand Theory): Bowlby en Ainsworth gedrag van ouder en kind
zijn gericht op de ontwikkeling van een emotionele band. Combinatie van evolutionaire
theorie en Freud’s theorie. De behoefte aan liefde kwam van Freud. Vanuit evolutionaire
theorie kwam de behoefte aan bescherming van ouders.
11 Sociale leertheorie en sociaal cognitieve theorieën (Grand Theory): Watson en Skinner
Kinderen ontwikkelen zich via het proces van operante conditionering (straffen en
belonen) of klassieke conditionering. De kritiek op deze theorie is dat kinderen ook
kunnen leren door observeren. Dus niet alleen operant en klassiek.
, 12 Sociale leertheorie: Bandura kinderen leren door imiteren van een rolmodel.
Kinderen ontwikkelen zich via interacties met hun omgeving, waardoor een gevoel van
controle ontstaat (self-efficacy). De kritiek op deze theorie is dat kinderen niet alleen
leren via imitatie.
13 Gedrags-genetische theorie: Plomin De ontwikkeling van het kind is het resultaat van
genetische en omgevingsfactoren. Als je de erfelijkheid kent, je weet de gedeelde
omgeving en de unieke omgeving is alles duidelijk. ZO zwart wit is het niet. Het is
aangeboren en aangeleerd.
14 Omgeving EN biologie?
Lerner et al.,: een scheiding (split) tussen twee factoren is niet zinvol. Het is
onzinnig. Omgeving en biologie zijn beiden noodzakelijk. Ze beïnvloeden elkaar
ook, ze staan niet los van elkaar. Het gebeurt op een dynamische wijze.
15 Opvoeding en ontwikkeling factoren die deze relatie beïnvloeden bevinden zich op
allerlei niveaus van organisatie genen cultuur
16 Developmental systems theories (Lerner)
Basis van het ontwikkelingsproces: relaties of fusions tussen variabelen die zich op
meerdere organisatieniveaus (levels of organization) bevinden.
Deze variabelen beïnvloeden elkaar wederzijds. Het resultaat van deze
beïnvloeding noemen we een ontwikkeling.
17 Gottlieb’s probabilistic epigenesis er zijn verschillende organisatieniveau’s (welke je
nog verder op kunt delen). Gedrag, hersenen en genetische activiteiten. Deze
verschillende factoren beïnvloeden elkaar wederzijds. Hij spreekt van twee soorten
processen: Epigenese = interactie tussen genen en omgeving. Probabilistische = niet
gedetermineerd (niets ligt vast), mogelijk of waarschijnlijk.
Horizontal coactions = als een gen tot expressie komt, kan dit ervoor zorgen dat
volgende genen tot expressie komen. Relaties vinden zich op hetzelfde niveau
plaats.
Vertical coactions = relaties die op verschillende niveaus plaatsvinden
18 Wat is ontwikkeling? ontwikkeling is op de eerste plaats iets wat veranderd over tijd.
Het wordt veranderd door een heel scala van ontwikkelingsniveaus. Het resultaat van de
dynamische wisselwerking noemt men ontwikkeling.
19 Hoe verloopt ontwikkeling? Continuïteit – discontinuïteit
Beschrijvende continuïteit = het gedrag blijft over de tijd hetzelfde (continue) of
verandert (discontinuïteit)
Verklarende continuïteit = de betekenis/functie van het gedrag blijft over de tijd
hetzelfde (continuïteit) of het verandert (discontinuïteit)
Verandering kunnen kwalitatief (= hoe ziet het patroon eruit: nieuwheid wat ontstaat
is niet terug te voeren tot de oorspronkelijke elementen. Zelforganisatie geen kracht
buitenaf, zoals genen of omgeving) of kwantitatief (=veranderingen in het gedrag kun
je beschrijven in termen van hoe vaak komt het voor)
20 Developmental systems perspectives verandering is begrensd (constraints)
Genen, omgeving, geschiedenis
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ClaasjevanHaagen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.