1. Enige grondbeginselen
1.1 Rechtsregels
Regels zijn rechtsregels als zij als zodanig worden erkend en door rechters en andere autoriteiten worden toegepast en
afgedwongen. Rechtsregels zijn juridisch relevant en rechtens afdwingbaar. Alle rechtsregels in Nederland vormen het Nederlands
recht.
Rechtsregels kunnen worden onderscheiden in:
- Publiekrecht en privaatrecht
- Dingend recht en aanvullend recht
- Materieel recht en formeel recht
- Objectief recht en subjectief recht
1.1.1 Publiekrecht en privaatrecht
Het publiekrecht regelt de verhouding tussen overheid en burger en de organisatie van de verschillende overheidsorganen. Zoals
bijvoorbeeld de gemeente waar je heen gaat om een paspoort aan te vragen. Onder publieksrecht vallen:
Het privaatrecht geeft regels die de onderlinge verhoudingen van mensen betreffen. Aan de regels van het privaatrecht kan
iemand rechten ontlenen, die hij tegenoever iemand anders kan handhaven. Dit kan bijvoorbeeld een koopovereenkomst zijn
tussen 2 partijen.
1.1.2 Dwingend en aanvullend recht
Dwingend recht betekent dat niet van de rechtsregel mag worden afgeweken. Aanvullend recht is slechts van toepassing voor
zover partijen zelf geen regeling hebben getroffen. Hiermee kunnen de gaten in een overeenkomst worden gevuld.
Driekwartdwingend recht maakt het voor werkgever en werknemer mogelijk om bij collectieve arbeidsovereenkomst af te wijken
van een wettelijke bepaling. Semidwingend recht biedt de mogelijkheid dat de werkgever en de individuele werknemer samen
schriftelijk kunnen afwijken van de wettelijke bepaling.
1.1.3 Materieel en formeel recht
Materieel recht zegt iets over de inhoud van de rechtsregels. Het materieel recht bevat rechten en plichten, geboden en
verboden. Formeel recht geeft aan hoe de regels van het materiele recht worden gehandhaafd. Het formele recht is het
procesrecht.
1.1.4 Objectief en subjectief recht
Objectief recht is het geheel van geldende rechtsregels in Nederland. Een subjectief recht is een recht afgeleid van een objectief
recht. Het rechtsobject bevat in principe de substantie van elke rechtsbetrekking.
,1.2 Rechtsbronnen
Rechtsregels ontstaan uit rechtsbronnen. Deze bronnen zijn:
- De wet
- Internationale regelingen
- Jurisprudentie
- Gewoonterecht
- Ongeschreven recht
1.2.1 De wet
Rechtsregels die in wetten staan, kunnen op 2 manieren worden onderscheiden:
- Naar inhoud: Wettelijke regels die iedereen in Nederland moet nakomen zijn regels van het materieel recht. Wetten in
materiele zin kunnen door verschillende overheidsorganen gemaakt worden, zoals de eerste en tweede kamer. Deze
wetten hebben alle als kenmerk dat zij algemeen verbindende voorschriften bevatten. Het zijn algemene, abstracte,
burgers bindende rechtsregels.
- Naar de wijze van totstandkoming: Bij wetten in formele zin gaat het niet over de inhoud van de rechtsregel, maar over
de vraag wie de wet heeft gemaakt. Een wet is alleen een wet in formele zin als hij tot stand is gekomen door
samenwerking van regering en Staten-Generaal.
De meeste wetten in formele zin zijn ook wetten in materiele zin en bevatten dus voor iedereen verbindende voorschriften.
Voorschriften van andere overheidsorganen dan regering en Staten-Generaal gezamenlijk zijn nooit wetten in formele zin.
Als een vergunning slechts geldt in één geval, dan is er geen wet in materiele zin. Er wordt dan gesproken over een beschikking.
Er is een bepaalde rangorde binnen de diverse wettelijke regelingen:
- Hogere regelingen gaan boven lagere regelingen
- Jongere regelingen gaan voor oudere regelingen
- Regelingen die voor een bijzonder geval gegeven zijn, gaan voor de algemene bepalingen.
1.2.2 Internationale regelingen
Verdragen zijn overeenkomsten tussen 2 of meerdere landen. Als deze verdragen rechtsregels bevatten, zijn zij net als de
nationale wet een rechtsbron. Het internationale privaatrecht bevat regels voor het oplossen van conflicten die kunnen ontstaan
tussen de rechtsstelsels van de verschillende landen.
1.2.3 Jurisprudentie
Onder jurisprudentie wordt het geheel van rechterlijke uitspraken verstaan. Rechters zijn bevoegd geschillen met betrekking tot
burgerlijke rechten en schuldvorderingen te beslissen en strafbare feiten te berechten. Rechters zijn daarin onafhankelijk.
1.2.4 Gewoonterecht
Gewoonterecht wordt door de mensen zelf ontwikkeld. Mensen ontwikkelen bepaalde gedragspatronen en ze gaan elkaar hier
ook aan houden.
1.2.5 Ongeschreven recht
De weten behoren tot het geschreven recht. Dat komt omdat zij door daartoe bevoegde instanties zijn uitgevaardigd. De
gewoonte is daarentegen ongeschreven, aangezien zij vanuit een bepaalde groep mensen is ontstaan. Algemene beginselen
dienen als corrigerende factor voor optreden van de overheid tegenover de burger.
, 1.3 Burgerlijk Wetboek
Een belangrijke rechtsbron is het Burgerlijk Wetboek.
1.3.1 Personen- en familierecht
Natuurlijke personen zijn mensen van vlees en bloed. Rechtspersonen zijn de naamloze en besloten vennootschap, de vereniging
en de stichting. Dit zijn privaatrechtelijke rechtspersonen. Rechtssubjecten zijn dragers van rechten en plichten: zijn
rechtsbevoegd. Natuurlijke personen zijn volgens het recht rechtsbevoegd. Rechtspersonen zijn instellingen waaraan het recht
rechtsbevoegdheid heeft toegekend.
Als iemand een vermogen heeft wil dit nog niet zeggen dat hij iets met dat vermogen kan doen. Handelingsbekwaam betekent dat
een persoon in staat is rechtshandelingen te verrichten.
1.3.2 Vermogensrecht
Een vermogen is het geheel van op geld waardeerbare rechten en plichten. --> de bezittingen en de schulden van een bepaald
personen.
Goederen zijn stoffelijk/materieel/tastbaar zijn. Als de goederen stoffelijk zijn spreekt men van zaken. Zijn de goederen niet
stoffelijk dan spreekt de wet van vermogensrechten. Een vermogensrecht is het recht op een huis of auto.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romeemeijdam1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.