Samenvatting
Historische context samenvatting Verlichting
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Zelf vond ik deze samenvatting erg fijn en hij heeft mij geholpen om een goed cijfer te halen voor de contexten bij geschiedenis.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Historische context: Verlichtingsideeën endemocratische revoluties
1650-1789
Intro
Groot geloof in democratie met als waarden: vrijheid en gelijkheid. Oorsprong discussies tijdens de
verlichting. Eerst: recht en vrijheid van burgers beschermen tegen almacht van vorsten. Daarna:
macht komt uit het volk voort (volk = soeverein). Democratie > stemmen/directe invloed? > revolutie
Napoleon verslagen (1813): veel vorsten weer op de troon; 19 e eeuw opnieuw revoluties.
Deelcontext 1: De Verlichting (1650-1789)
Wetenschappelijke revolutie: nieuwe inzichten door zintuigelijke waarneming (empirisme) of logisch
redeneren (rationalisme).26 Deze nieuwe, kritische wetenschappelijke houding leidde rond 1650 tot
het begin van de Verlichting; periode waarin denkers allerlei aspecten van de samenleving ter
discussie stelden en optimistisch waren dat de mens bevrijd kon worden van allerlei dwang,
veroorzaakt door tradities en bijgeloof; Vooruitgangsgedachte; Mensen kunnen samen de
samenleving verbeteren. Traditie en (bij)geloof > verstand en rede 27.
Immanuël Kant over de Verlichting: “sapere aude” [durf te weten].
Verlichting zorgde voor: discussie over het geloof, kritiek op de standensamenleving en het
beschermen van burgers tegen machtsmisbruik.
Geloof: mechanistisch wereldbeeld (de wereld functioneert zelfstandig na de schepping). God grijpt
dus niet direct in de wereld in. Spinoza: goddelijke alleen geopenbaard via natuur en niet via Bijbel.
Machthebbers waren bang voor ordeverstoring. Geloof leert wat goed en kwaad is. Voltaire
betwijfelt of ongeletterde mensen wel kritisch kunnen denken.
Meeste verlichte denkers twijfelden niet aan Gods bestaan, maar bekritiseerden vooral orthodoxie en
rol van de geestelijkheid. Andersdenkenden niet vervolgen; tolerantie. Oplossing: Scheiding kerk en
staat.
Standensamenleving: geen erfelijke rechten plichten, maar natuurrecht; volledige gelijkheid.
Natuurrechten moesten beschermd worden tegen machtsmisbruik.
Bescherming tegen machtsmisbruik: machtsuitbreidingen23 gelegitimeerd in Frankrijk met het Droit
Divin [door God aangesteld om te regeren].
John Locke: sterker parlement (Engels); burgerrechten in monarchie waarborgen, door sociaal
contract en het recht van verzet.
Jean-Jacques Rousseau: radicaler: absolute monarchie (Frans), met volkssoevereiniteit.
Andere landen: vorsten verlicht absolutisme 28: vorst die algemeen belang vooropstelt.
1650-1789: absolutisme, wetenschappelijke revolutie, verlicht denken
1740-1789: verlicht absolutisme
1789: begin Franse revolutie.
Deductie: algemene regel > specifieke situatie. Inductie: veel spec. situaties > algemene regel.
Immanuël Kant over de Verlichting:
Ontologisch godsbewijs:
o God moet bestaan, want Hij kan gedacht worden
Kosmologisch godsbewijs:
o God moet bestaan, omdat de wereld een schepper moet hebben
Teleologisch godsbewijs:
o God moet bestaan, omdat de wereld/schepping zo doelmatig is ingericht
23
Het streven van vorsten naar absolute macht
26
Wetenschappelijke revolutie
27
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’. Toegepast op godsdienst, politiek, economie & soc. verh.
28
Voortbestaan ancien régime met pogingen tot eigentijds vorstelijk bestuur: verlicht absolutisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjavdwind. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen