Havelaar, Max | Multatuli
Marja van der Wind | 13-4-16 | TlJ | 4V.ne1 | schrijfdossier per. 2 | Versie 2
Max Havelaar, of “de Koffieveilingen der Nederlandsche
Handelmaatschappij” is een mooi verwoord protest tegen
‘‘[…] aan U draag ik mijn boek op,
de vreselijke dingen die de mensen werden aangedaan in
de koloniën van Nederland. Niet alleen door de politieke Willem den Derden, Koning,
boodschap, maar ook door de verschillende onderwerpen Groothertog, Prins… meer dan
die langskomen en door de stijl waarin Multatuli zijn Prins, Groothertog en Koning…
karakteristieke personages neerzet maken dit boek tot een Keizer van ’t prachtige rijk van
bijzonder goed boek. De schrijver beschrijft de personages Insulinde dat zich daar slingert om
ontzettend uitvoerig, maar zorgt er toch voor dat het niet den evenaar, als een gordel van
te langdradig wordt. smaragd… Aan U durf ik het
vertrouwen te vragen of ’t uw
De roman is ontstaan uit de schrijfsels van Eduard Douwes keizerlijke wil is: Dat Havelaar
Dekker, die in dit verhaal gekscherend ‘de sjaalman’ wordt wordt bespat met den modder van
genoemd door de man die het boek financiert. Eduard was Slijmerigen en Droogstoppels? En
assistent-resident geweest, had alle wantoestanden aan dat daarginds Uw meer dan dertig
de kaak gesteld, maar nam ontslag, omdat hij zichzelf miljoen onderdanen worden
voelde falen. mishandeld en uitgezogen in Uwen
Sindsdien leeft hij een vrij armoedig leven, waardoor hij naam?’
niet meer meetelt in de maatschappij. De naam Multatuli
zegt veel over zijn leven. Het betekent letterlijk: hij die veel
gedragen heeft. Door dit boek te schrijven maakt hij veel indruk, omdat hij terugvecht met woorden;
hij weet de sterkste oplossing te vinden, maar met het ‘ik wil gelezen worden’ laat hij ook duidelijk
zijn schrijversambities doorschemeren.
De tegenpolen Droogstoppel – ‘ik ben makelaar in koffie, en woon op Lauriergracht no. 37’ – en Max
Havelaar, assistent-resident in Lebak, staan centraal in het verhaal.
Droogstoppel is een echte businessman, hij is succesvol en wordt gerespecteerd door veel mensen.
Gedurende het boek maakt hij sluikreclame door zichzelf constant aan te spreken en de naam van
zijn bedrijf te noemen. Hij heeft een hekel aan literatuur en kunst, is bovendien een streng opvoeder
van zijn kinderen, en denkt, ten slotte, in stereotypen en clichés. Volgens Droogstoppel moeten de
Nederlanders de inlanders wel overheersen. De delen waarin Droogstoppel aan het woord is, zijn het
saaist. Hij is erg hooghartig en vindt het vooral belangrijk om te pronken met zijn bedrijf en talenten.
Droogstoppel vertegenwoordigt het heersende denkbeeld in Nederland over Indiërs en Havelaar uit
hier kritiek op. Waar Droogstoppel hen ziet als beesten die in bedwang gehouden moeten worden
door middel van arbeid, ziet Havelaar hen als gelijkwaardige medemensen, toont hij respect voor
hun culturele uitingen en gebruiken.
In het deel van het boek dat Dekker zelf toevoegde in de latere uitgaven van de Max Havelaar,
doorbreekt hij het beeld dat Europeanen rond 1870 hebben van de inlanders. Hij komt er op dat
moment achter dat het geen wilde inboorlingen zijn, maar net zo goed mensen, met enkel ander
culturele waarden en normen. Hij leert de toekomst respect voor andere culturen, voor
buitenlanders. Iets waar wij in deze tijd veel van kunnen leren, zeker ook nu ze vrijwillig deze kant op
komen. Nu zij een beter bestaan zoeken, moeten wij hen toch geven wat we hen ooit tekort hebben
gedaan?