en samenvatting van het 4e hoorcollege van het vak Organisatiewetenschappen van de Pre-Master Gezondheidswetenschappen aan de Erasmus Universiteit.
Stukken uit de bijbehorende literatuur zijn meegenomen als aanvullende informatie. Termen/Definities zijn dikgedrukt en in het oranje aangegeven. LE...
Doelen
Functie van doelen:
- Handzaam denkkader voor beslissingen en activiteiten
- Emotioneel vereenzelvigen: anderen inspireren, zorgen dat mensen achter je staan
- Rechtvaardiging achteraf: ‘Zo hebben we het altijd wel bedoeld’, ook al is het soms per ‘toeval’.
- Maatstaven voor beoordeling van activiteiten: ultiem rationeel perspectief. Scherpe doelen die we toetsen
om te kijken of ze zijn bereikt.
Wie bepaalt de doelen in een organisatie:
- Strategische top
- Middenkader
- Uitvoerende kern
- Externe partijen → stakeholders (bv. Leveranciers, verzekeraars, gemeente).
o Doelen zijn vaak compromissen tussen stakeholders. Hoe scherper het doel, hoe lastiger het is om
iedereen tevreden te houden. Vaak zijn doelen dus abstract/vaag.
Doelen en resultaten
Doelen (onderdeel van belangenspel):
- Formele organisatiedoelen (schriftelijk vastgelegd)
- Geaccepteerde nevendoelen: worden niet per se uitgesproken, maar wel geaccepteerd
- Heimelijke doelen: doelen die niet worden uitgesproken, maar wel invloed hebben (bv. Mensen uit een
organisatie willen werken).
→ Worden zichtbaar in resultaten
- Formele resultaten
- Geaccepteerde resultaten
- Niet-bedoelde resultaten
- Geheime resultaten
Redenen om aan de doelen van andere mensen te houden:
- Conformeren om te voorkomen dat er dwangmiddelen worden toegepast
- Conformeren om het eigen voordeel oplevert
- Conformeren uit gewoonte
- Conformeren uit overtuiging het juiste te doen (citizenship behavior): mensen gaan harder werken dan wordt
verwacht, omdat ze zelf achter de doelen staan.
Belangengroepen/stakeholders: het bepalen en uitvoeren van doelen vindt plaats in een onderhandelingsproces met
interne en externe stakeholders.
- Externe stakeholders:
1. Officiële eigenaars 3. Verenigingen van leden (bv. Vakbonden)
2. Leveranciers van hulpbronnen 4. Publieksgroepen
Macht
Definities van macht:
- (Mintzberg) Macht = beslissingsbevoegdheid
- (Mechanic) Macht = elke kracht die resulteert in gedrag dat bij afwezigheid van deze kracht niet had
plaatsgevonden.
- (Pfeffer) Macht = capaciteit van een sociale actor om weerstand te overwinnen om een gewenst
doel/resultaat te bereiken. Het is situatie afhankelijk.
o Verandert de actor → verandert je macht
o Verandert je doel → verandert je macht
, - (Northouse) Macht = capaciteit/potentie om te beïnvloeden
o Machtsuitoefening = poging om de uitkomsten te beïnvloeden
o Invloed = proces waarbij een partij de mening en voorkeur van een andere partij verandert zodat
deze aansluit bij die van hem.
Rol-theoretici kijken vanuit het systeem perspectief (HC 1) naar macht:
→ Gedrag wordt bepaald door het systeem (structuur, cultuur, normen en waarden) en dat heeft gevolgen voor
macht, namelijk beperkte handelingsvrijheid.
Wat is nodig om macht uit te oefenen?
- Machtsmiddel
o Informatie; personen; instrumentaliteiten (gebruik van wetten/regels) (Mechanic)
o Fysieke en financiële hulpbronnen
o Kennis en vaardigheid (bv. Professionals)
o Positie- en functiemacht (legitieme macht)
o Relaties (binnen en buiten de organisatie)
o Identiteit en imago (personality)
o Collectieve macht (coalitie, bv. Vereniging/vakbond) – Nadeel: moet wel georganiseerd zijn.
o Positie in besluitvormingsproces
o Positie in communicatienetwerk
- Wil en energie om machtsmiddel te gebruiken
- Vaardigheid om machtsmiddel te gebruiken
Controle over het besluitvormingsproces (Paterson)
- In elke stap mogelijkheid om invloed uit te oefenen
- In elke stap besluitvorming mogelijk
Eigenschappen machtsmiddel:
- Toepassingsgebied: sluiten je kennis/vaardigheden aan op het doel?
- Mate van onmisbaarheid
- Mate van onuitputtelijkheid
- Mate van overdraagbaarheid: kan iemand anders voor jou spreken? (Bij kennis vaak niet, bij geld wel)
- Mate van duurzaamheid
- Mate van ruilbaarheid: kan je machtsbronnen met elkaar ruilen? Bv. Kan je kennis inzetten voor iets anders?
Factoren die van invloed zijn op de macht van lagere medewerkers in organisaties (Mechanic):
- Afhankelijkheid van hogerstaande medewerkers (qua rang)
- Verkrijgen/behouden/controleren van de toegang tot personen, informatie en instrumenten (machtsbronnen)
Verschil macht en autoriteit (Pfeffer):
- Autoriteit = als macht wordt geaccepteerd en verwacht.
- Macht = de capaciteit om verandering aan te brengen door je positie. Het is niet per se geaccepteerd.
Autoriteit volgens Mechanic: macht gaat over het overwinnen van de weerstand van de sociale actor. Het wordt
alleen geaccepteerd als het binnen die functie is.
Pfeffer: macht wordt binnen de managementliteratuur onderbelicht doordat:
1. Er geen consensus is over de definitie van macht.
2. Er problemen van andere perspectieven zijn voor het analyseren van organisationele keuzeprocessen.
3. Macht is een woord waar een negatieve gedachte bij hangt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper et98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
