Economische geografie: ‘Ruimtelijke economische dynamiek’
Inhoud
H1 De toepassingsmogelijkheden van economische geografie ................................................... 3
1.1 De herontdekking van de economische geografie .............................................................. 3
1.2 Over locatie, afstand en netwerken .................................................................................... 3
1.3 Bedrijf en omgeving............................................................................................................. 4
H2 Klassieke en neoklassieke locatietheorieën ............................................................................ 6
2.1 Inleiding ............................................................................................................................... 6
2.2 Klassieke theorieën: minimale kosten................................................................................. 6
2.3 Neoklassieke theorieën: rekening houden met de marktfunctie ....................................... 8
H3 Behaviourale benadering van locatiekeuze .......................................................................... 11
3.1 Inleiding ............................................................................................................................. 11
3.2 ‘Bounded rationality’: de begrensde rationaliteit van de beslisser .................................. 11
3.3 De behaviourale matrix volgens Allan Pred ...................................................................... 11
3.4 Bedrijfsverplaatsingen ....................................................................................................... 11
H5 Evolutionaire benadering van locatiekeuze .......................................................................... 12
5.1 Inleiding ............................................................................................................................. 12
5.2 Nieuwe bedrijfsactiviteiten: toeval en agglomeratie ........................................................ 12
5.3 Conclusie ........................................................................................................................... 12
H6 Klassieke regionale groeitheorie: regio’s langs de meetlat ................................................... 13
6.2 Mercantilisme: op jacht naar goud in koloniën................................................................. 13
6.3 Adam Smith: de grondlegger van de klassieke economie ................................................. 13
6.4 Stuwende en verzorgende bedrijvigheid........................................................................... 13
6.5 (Neo)klassieke groeitheorie: kritiek en aanpassing........................................................... 13
6.6 Revival van klassieke ideeën: de concurrentiekracht van landen volgens Porter ............ 13
6.7 Hoe kun je landen en regio’s met elkaar vergelijken? ...................................................... 14
6.8 Kritiek op de concurrentiekrachtindexen .......................................................................... 14
1
,H7 Plaats te koop: over de beïnvloeding van bezoekers, bedrijven en bewoners ..................... 15
7.1 Inleiding ............................................................................................................................. 15
7.2 Landverhuizers en dagjesmensen ..................................................................................... 15
7.3 Marketing van plaatsen ..................................................................................................... 15
7.4 De rol van de geografie in de plaatsmarketing ................................................................. 15
7.5 Plaatsmarketing in Nederland ........................................................................................... 16
7.6 De jacht op bohemiens, biomedici en bollebozen ............................................................ 16
7.7 Hallmark events: cultuur en sport als promotiemiddel .................................................... 16
H8 Instituties en interventies: is ruimtelijke groei te sturen? .................................................... 17
8.2 Cumulatieve causatie volgens Myrdal............................................................................... 17
8.3 De groeipolen volgens Perroux ......................................................................................... 17
8.4 Kan interventie regionale tegenstellingen voorkomen? ................................................... 18
8.5 Beleidsinterventie: de instrumenten ................................................................................ 18
8.6 Markordening en ruimtelijke ordening ............................................................................. 18
H9 De evolutionaire groeitheorie ............................................................................................... 19
9.2 De economie gaat op en neer: de leer van de lange golven ............................................. 19
9.3 Clusters als uitkomst van evolutionaire processen ........................................................... 20
2
, H1 De toepassingsmogelijkheden van economische geografie
1.1 De herontdekking van de economische geografie
Centrale vraag: “Wat gebeurt waar en waarom gebeurt het daar?”
→ Ruimtelijke verschillen in kosten en opbrengsten tussen landen, regio’s en steden
Huntington (1876-1947): Civilization and climate → hiërarchische indeling van beschavingen; landen
met een tropisch klimaat en mensen met een donkere huidskleur scoorden het laagst.
Fysisch determinisme = Natuur biedt nauwelijks ruimte voor verschillen in menselijk handelen
Keynes → New deal. Dit werd toegepast bij de economische crisis van 1929.
Economische geografie trok 9+in de jaren ’60 weer aan door het besef dat de ongelijkheid tussen
regio’s van misschien wel blijvende aard was.
Landes (1998): The wealth and poverty of nations → Rehabilitatie van economische geografie binnen
de sociale wetenschappen in de VS. Geografie als verklarende variabele voor welvaartsverschillen en
de wijze waarop samenlevingen georganiseerd zijn (rechtssystemen, onderwijs,
ondernemersklimaat)
Luiten van Zanden (hoogleraar economische geschiedenis) → Losbreken uit vicieuze cirkel van
armoede is mogelijk. Complexiteit afhankelijk van twee factoren: Machtsindeling en toegang tot
natuurlijke hulpbronnen.
Porter (1990): Geografische basisfactoren die een land in huis moet hebben om concurrerend te zijn.
In Nederlandse context is dit bijvoorbeeld de monding van grote rivieren waarop onze
‘deltaeconomie’ is gebaseerd. → Regionaal-economische specialisaties (clusters) als speerpunt voor
economische ontwikkeling.
Opkomst internet is volgens O’brien (1992) einde van de geografie. Kloosterman (2001): “Distance is
dying, but geography it seems, is alive and kicking’. → Discussiepunt
Het statische verband tussen breedtegraad en welvaart is vele malen sterker dan die tussen religie en
welvaart volgens vele onderzoekers; o.a. Max Weber. Verschil in welvaart niet helemaal te verklaren
met ligging en klimaat, wel een serieuze factor; maar ook verschillen in natuurlijke, politieke en
institutionele omstandigheden.
1.2 Over locatie, afstand en netwerken
Crevoisier (1999) → Homogeniserende benadering en particuliere benaderingen staan tegen over
elkaar in de economische geografie.
Homogeniserende benadering: klassieke en neoklassieke theorie → Koste wat het kost tot
wetmatigheden komen; historische en ruimtelijke afwijkingen van de theorie negeren.
Particuliere benadering → Richt zich juist op de verklaring van het bijzondere en omarmt temporele
en geografische afwijkingen in de economie.
Economische geografie is volgens Crevoisier letterlijk domeingerichte economie.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SPS. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.