Plan van aanpak slecht-nieuwsgesprek
Janneke Wijnstok
02-vpk2tb-02
Theoretisch kader
De verpleegkundige komt bij dit gesprek in contact met patiënten voor allerlei verschillende situaties
en problemen te staan, bijvoorbeeld: overlijden, langdurig sterfbed, boosheid, en verdriet. Hierbij
komen vaardigheden voor een slecht-nieuwsgesprek kijken, maar ook basale vaardigheden. Je gaat in
gesprek met een patiënt die je slecht nieuws moet brengen. Voor dit gesprek moet je je goed
voorbereiden. Je moet het nieuws snel duidelijk en begrijpelijk vertellen. Ruimte voor gevoelens en
gedachten zijn heel belangrijk bij dit gesprek. Dit gesprek heeft dan ook 3 fases: het slecht nieuws
brengen, ruimte bieden voor emoties en steun bieden bij probleem aanpak.
Kaal plan van aanpak:
Voorbereiding: Kenmerkend is dat deze zorgvuldig is, hier begint het respect voor de patiënt.
Zo snel mogelijk een afspraak maken
Steun mee uitnodigen, partner, familie
Alle spullen binnen handbereik.
Nadenken over mogelijke vragen die de patiënt kan
hebben
Locatie organiseren, privacy, rust, bekend.
Voorbereiding op de situatie, medische gegeven
bestuderen, achtergrond van de patiënt kennen.
Nadenken over formulering van het slechte nieuws
Inleiding: kenmerkend is dat deze kort is.
Contact maken is het belangrijkste. De rest
is afhankelijke van de situatie.
Korte inleidende zin op het slechte nieuws.
Kern:
Fase 1: Slecht nieuws brengen: to the point met respect.
Waarschuw dat er onaangename informatie gaat komen
Basale informatie; eerlijke en eenvoudig, herhalen van belangrijk punten
Afstemmen op de reactie van de patiënt
Juiste hoeveelheid informatie; niet te veel, niet te zacht en niet alle harde feiten
Informatie in de juiste volgorde en in kleine stukjes
Juiste tempo, afstemmen op de patiënt.
Non-verbale gedrag
, Valkuilen:
o Uitstellen,
o Patiënt zelf laten vertellen
o Pil vergulden
o Rechtvaardigen
o Over jezelf praten
Emoties die je kunt verwachten: agressie, ontkenning, regressie, stereotiep gedrag.
Fase 2: ruimte bieden voor emoties
Let op non-verbale signalen van de patiënt, gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal, stiltes en tranen
Stiltes laten vallen
Gevoelsreflecties/ benoemen van gevoelens
Actieve luisterhouding
Kant van de patiënt kiezen
Zorgzame aandacht voor uitingen van verdriet, dit kan met woorden maar er zijn ook andere
handelingen die een verpleegkundige kan doen die troost kunnen bieden
Fase 3: steun bieden bij probleem aanpak.
Luisteren
Doorvragen
Samenvatten
Medeleven, interesse en acceptatie tonen
Controleren of de patiënt de info heeft begrepen
Je mag zelf kwetsbaarheid tonen
Ordening, informatie overzichtelijk teruggeven
Kant van de patiënt kiezen
In afstemming op de behoefte van de patiënt, verdere informatie geven: Duidelijke, overzichtelijk
Copingstrategieën:
o Informatie zoeken en op een rijtje zetten (actieve coping)
o Ontkennen, vermijden of afstand nemen (passieve coping)
o Steun zoeken bij anderen en sociale vergelijking (emotiegerichte coping)
o Probleemgerichte coping: strategieën om de oorzaak van de problemen weg te nemen. Proberen
om de situatie te veranderen.
o Berusten en accepteren
o Humor, zelfinstructie, positief denken
Afsluiting
Evt. samenvatten
Vervolgafspraak op korte termijn
Steunsysteem van de patiënt bespreken (kan ook in de kern)
Vangnet bieden
Evt. informatie meegeven
Onderbouwing: