,Leeswijzer CTG
Stonehenge → 2300 v.Chr. Megalithisch monument in Engeland. Rechtopstaande stenen
staan cirkelvormig opgesteld. Het is een belangrijke prehistorische plek op aarde.
Vergelijkbaar met hunebedden, werd dit monument als begraafplaats gebruikt.
Zeus → 1600 v.Chr. Figuur uit de Griekse mythologie. Oppergod, die heerste vanaf de berg
Olympus. Het Romeinse equivalent van Zeus is Jupiter. Zeus’ meest
wezenlijke functie is die van hemelgod, de natuur en al haar verschijnselen waren aan hem
onderworpen. De vrouw van Zeus was zijn zus Hera, die
vreselijk jaloers was. Zeus had naast Hera nog minstens negen andere relaties met godinnen
en veertien met sterfelijke vrouwen.
Ramses II → 1300 – 1200 v.Chr. Egyptische farao. Beschouwd als grootste farao aller tijden.
Veel laten bouwen. Opdrachtgever van de bouw van de tempel van Medinet Habu. Ook een
nieuwe hoofdstad laten bouwen in de Nijldelta. Hij werd ongeveer 90 jaar (veel voor die tijd)
Aenaes → 13e of 12e eeuw v.Chr. Een mythologische Trojaanse held. De zoon van Godin
Aphrodite & sterfelijke man Anchises. Dit maakte Aenaes een halfgod. Hij is leider van de
Trojanen. Hij verliet op het eind van de Trojaanse oorlog het brandende Troje met zijn vader
op zijn rug. Hij ging later in Italië wonen. De zoon van Aenaes, Ascanius stichtte Alba Longa,
waaruit later Rome gesticht werd.
Homer → 800 – 750 v.Chr. Homerus. Griekse dichter en zanger. Vervaardigde epische
gedichten, heldensagen, godenverhalen en mythische vertellingen die hij uit zijn cultuur
verwekte.
Illias & Odyssee bekendst en bewaard gebleven. Griekse letterkunde. Hier onzekerheid over.
Odyssee → 800 v.Chr. Episch dichtwerk van Homerus.
Het gaat voor een belangrijk deel over de zwerftocht van de held Odysseus na afloop van de
Trojaanse Oorlog en zijn thuiskomst op het eiland Ithaka. Onderweg krijgt hij allemaal
moeilijkheden waardoor de tocht naar huis toch niet zo kort was als hij dacht van tevoren
Europa → Geografische term uit de 7e eeuw v.Chr. bedacht door de Grieken.
Het ontstond uit de Griekse mythologie:
Zeus neemt de gedaante van een stier aan en ontvoerd op deze manier de Fenische prinses
Europa naar het eiland Kreta. Europa baart 3 kinderen met Zeus, o.a. Minos.
Later moest Zeus terug naar Olympus en Europa trouwt met koning Asteriondie. Hij
adopteert ook Europa haar drie kinderen.
Genesis → 6e en 5e eeuw v.Chr. Eerste boek van de Hebreeuwse Bijbel.
Het verhaal van het begin, de schepping, via de aartsvaders van de Israëlieten tot aan de
ballingschap van Jakobs familie met aanhang in Egypte.
Herodotus → 5e eeuw v.Chr. Koopman en reiziger. In het westen beschouwd als vader van
geschiedschrijven. Hij reproduceert een discussie die onder de Grieken wordt gevoerd. Was
1
, zowel tegen de Perzen, meest gevreesde vijand van de Grieken, en tegen degenen met
monarchistische neigingen in Griekenland zelf.
Plato → 5e – 4e eeuw v.Chr. Grieks filosoof. Schreef Politeia waarin hij kritiek leverde op
democratie. Hij had uitgesproken feministische ideeën. In Symposium benoemt hij 2
werelden. Eén bestaande uit zintuigen en één bestaande uit ideeën. Hij is de aartsvader van
het metafysische realisme.
Socrates → 4e eeuw v.Chr. Klassiek Griekse filosoof uit Athene. Beschouwd als de stichter
van de westerse filosofie. De Sofisten domineerden het hogere onderwijs. Zij betoogden dat
de mens door een logische, rationele manier van denken in staat was om regels te
ontdekken die de structuur van taal en natuur beheersen. Daarom zou de mens ook moeten
kunnen concluderen dat er geen absolute wetten bestaan, ongeacht of de goden deze
zouden hebben gegeven.
Socrates was tegen deze gedachte en hield vol dat wetten verankerd waren in absolute,
morele normen die onafhankelijk van mens, plaats en tijd bestonden. Zijn tegenstand roept
in de huidige maatschappij nog discussie op.
Socrates liet geen geschriften na en zijn denken is bekend door de volgende bronnen:
• Aristophanes, hij was een scherpe criticus op de ideeën van Socrates
• Plato, hij was de belangrijkste leerling van Socrates
Socrates was voortdurend in gesprek, om kennis uit allerlei mensen te persen, om die
vervolgens te onderzoeken en eventueel te verwerpen. Hij werd ter dood veroordeeld door
zijn slechte invloed op de jeugd. Hij werd gedwongen uit een gifbeker te drinken, maar hij
geloofde in de onsterfelijkheid van de ziel, dus een goed mens kon volgens hem niets
overkomen.
Hannibal → 400 v.Chr. Kleinzoon van Hamilcar Mago. Zijn bijnaam is Mago. Was suffeet van
Carthago. Hij veroverde Griekse steden Selinous & Himera en liet 3000 krijgsgevangen
ombrengen, als wraak voor de nederlaag van zijn grootvader in de slag bij Himera.
Hij overleed aan de pest, tijdens de belegering van Akragas.
Hippocrates → 400 v.Chr. Griekse arts. Grondlegger van de westerse geneeskunde. Hij
bedacht als eerste dat het natuurlijke i.p.v. het bovennatuurlijke voor ziekten zorgde.
Hij legde sterk nadruk op hygiëne, gezonde eetpatroon, frisse lucht.
Hij was ervan overtuigd dat de gezondheid van de mens afhing van de balans tussen
lichaamssappen: onbalans zou ziekte veroorzaken.
Lichaam bestaat uit 4 lichaamssappen: slijm, bloed, gele gal & zwarte gal.
Aristoteles → 400-300 v.Chr. Griekse filosoof. Een van de invloedrijkste klassieke filosofen in
de westerse traditie. Hij was lid van Plato’s filosofische Academica (in Athene), zijn invloed is
dan ook aanwezig, maar is duidelijk afwijkend van Plato’s filosofische stroming.
Republiek (staat), van Plato → 380 v.Chr. Tekst door Plato over de vorm van een Republiek.
Bewaard en vertaald in Bagdad en later herontdekt door monniken.
Hij legde er de fundamenten van zijn politiek filosofie, maar ook zijn ethiek en ideeënleer
komen erin voor. Het werk is beroemd vanwege rijke inhoud en literaire stijl en het
‘totalitaire aspect’ van de staat erin.
2
