In het document is een samenvatting te vinden van de historische context Koude Oorlog en een overzicht van de belangrijkste jaartallen bij deze context.
Oorzaken wantrouwen tussen Oost en West Oorzaken wantrouwen tussen Oost en West
vóór 1945: Tijdens WOII:
1 Rusland sloot apart vrede met Duitsland na de 1 De VS raakten direct betrokken bij Tweede
Eerste Wereldoorlog, terwijl ze bondgenoten Wereldoorlog, toen Japan op 7 december 1941
waren van het Westen. De bondgenoten een zware aanval uitvoerde op de marinebasis
beschouwden het als verraad. van de VS in de haven van Pearl Harbor op
Hawaii.
2 Het Komintern werd opgericht. Hier sloten 2 De SU raakte direct betrokken bij de Tweede
alle communistische landen zich bij aan met als Wereldoorlog toen Hitler het niet-
doel een wereldrevolutie. Het Westen voelde aanvalsverdrag met de SU schond en op 22 juni
zich hierdoor bedreigd. 1941 een grote aanval op de SU lanceerde.
3 Rusland voelde zich bedreigd door de haat 3 In 1941-1944 vocht driekwart van het Duitse
van het Westen tegen het communisme. leger aan het Oostfront. Stalin wilde een
‘tweede front’ (invasie in Frankrijk). Dat
gebeurde echter pas in (juni) 1944. Volgens
Stalin stelde het Westen met opzet de invasie in
Frankrijk uit om eigen kracht te sparen en die
van de SU te verzwakken.
4 Stalin ging er vanuit dat hij geen steun meer
zou krijgen van het Westen.
5 Eind augustus 1939 sloten Hitler en Stalen een
niet-aanvals-verdrag.
6 In september 1939 werd Polen, de
bondgenoot van Frankrijk en Engeland, door
Duitsland en Rusland aangevallen en verdeeld.
Sovjet-systeem Westers systeem
Sociale verhoudingen Klassenloze samenleving Gelaagde samenleving, vooral
gebaseerd op inkomen en
bezit
Houding tegenover andere Nastreven van een Respecteren van andere
landen communistische regeringsvormen mits deze de
wereldrevolutie eigen regeringsvorm niet
bedreigen
Politieke stelsel Communistische Parlementaire meer-partijen-
partijdictatuur democratie
Staat versus individu Totalitaire staat Democratie / individuele
vrijheid
Economie Economische staatscontrole Ondernemers bezitten grond
met behulp van en bedrijven, willen zo groot
vijfjarenplannen mogelijke winst
(planeconomie) (markteconomie)
Verschil in systeem is grondlegger van wantrouwen.
De Conferentie van Potsdam:
, Doelen: Genomen besluiten:
De SU wilde Duitsland De westerse 1 Duitsland werd in vier bezettingszones verdeeld.
militair zwak houden, Geallieerden wilden dat 2 Duitsland moest in het oosten gebied aan Polen
hoge herstelbetalingen Duitsland in eigen afstaan.
opleggen en alleen een behoeften zou kunnen 3 Oostenrijk werd weer gescheiden van Duitsland.
regering toestaan die voorzien, een 4 Het politieke leven zou op democratische
niet tegen de SU was democratische regering grondslag worden gereorganiseerd.
zou krijgen en geen 5 Het nazisme zou worden uitgeroeid (denazificatie)
hoge herstelbetalingen en de oorlogsmisdadigers zouden worden berecht.
hoefde te doen. 6 Duitsland zou volledig worden ontwapend en de
oorlogsindustrie zou worden ontmanteld.
7 Duitsland zou vooral de SU vergoeding moeten
geven voor de in de oorlog aangerichte schade
(‘herstelbetalingen’).
8 Duitsland zou gedurende de tijd van de bezetting
als een economische eenheid worden beschouwd.
De Conferentie van Potsdam (vervolg):
Belangrijke verschillen in aanpak: Onderhandelingen mislukken:
De SU schafte in haar zone het De westerse Geallieerden In 1947 voegden de VS en Engeland
particulier bezit van grond, handhaafden het hun zones samen tot een economische
fabrieken, banken en particulier bezit en eenheid. Uit protest daartegen verliet
verzekeringsmaatschappijen af en bevorderden het de SU het overlegorgaan dat de
haalde zoveel mogelijk economisch herstel in hun toekomst van Duitsland moest regelen.
schadevergoeding uit haar zone. zones.
Redenen van de Geallieerden om Europa na WO II in invloedssferen te verdelen:
De SU wilde, na herhaalde malen (Napoleon en De VS wilden voorkomen dat het pas van
Duitsland in WO I en WO II) vanuit het Westen te fascistische dictaturen bevrijde Europa in handen
zijn aangevallen, veiligheid door middel van een zou vallen van de communistische dictatuur van de
buffer in Midden-Europa tegen westerse agressie: SU. Zij zagen het communisme als een bedreiging
door met geweld communistische partijen in een van de westerse parlementaire democratie.
aantal Midden-Europese staten aan de macht te
helpen.
Bij het onderling verdelen van Europa gingen de Geallieerden uit van het principe dat wie een bepaald
gebied op de Duitsers had veroverd, in dat gebied de grootste invloed kreeg.
Dit leidde ertoe dat:
Door de veroveringen van de SU vooral gebieden in Door de veroveringen van de VS en haar andere
Oost-Europa in de invloedssfeer van de SU terecht westelijke Geallieerden vooral gebieden in West-
kwamen. Europa tot de westerse invloedssfeer gingen
behoren
Het ijzeren gordijn was de scheiding tussen Oost en West. Het was een kale strook land met
prikkeldraad en wachttorens.
De Jacht op de Roden laat zien dat men in Amerika bang was voor het communisme, omdat er een
lijst was met verdacht van communisme mensen, maar er was geen bewijs voor. Zolang de
Democratische regering werd bedreigd door het communisme waren er geen bewijzen nodig!
, Vijandbeelden:
De VS zagen de SU als een land dat de De SU zag de VS als een agressieve mogendheid die
communistische wereldrevolutie nastreefde: erop uit was:
- waarin de communisten een einde wilden - het communisme in alle communistische landen
maken aan het kapitalisme en de vrijheid in de te vernietigen
VS en de rest van de westerse wereld; - en afzetmarkten en grondstoffen te verwerven
- en waarvoor zij communistische activiteiten in door het uitbreiden van politieke macht en
andere lande steunden. economische invloed in grote delen van de
De VS zagen de overheersing door de SU van Oost- wereld.
Europa als een eerste stap in de richting van die
communistische wereldrevolutie.
Gevolg:
Buitenlandse politiek: Dit vijandbeeld leidde onder Buitenlandse politiek: Tot het overal in de wereld
president Truman tot een nieuwe buitenlandse ondersteunen en promoten van het communisme op
politiek, de Trumanleer). allerlei gebieden, bijvoorbeeld door financiële
Binnenlandse politiek: Dit vijandbeeld leidde bijdragen aan communistische instellingen of het
tweemaal tot een heksenjacht op echte en aanbieden van propaganda-reizen naar de SU.
vermeende communisten in de VS: Binnenlandse politiek:
- eerst kort na het macht komen van de - Tot het afsluiten van de eigen bevolking voor
communisten in de VS in 1917; informatie en producten vanuit het Westen:
- en na WO II, vooral onder president geen westerse kranten.
Eisenhower, onder leiding van senator - Zo goed als onmogelijk maken van ontvangst van
McCarthy. westerse radio en tv.
- Sterke beperking van contact met het Westen:
reizen naar het Westen alleen met toestemming
van de overheid.
- Wie naar het Westen vluchtte, moest rekening
houden met grote gevolgen voor de
achtergebleven familie.
Ze vergissen zich in hun vijand:
In het Westen was onvoldoende begrip voor: In de SU was onvoldoende begrip voor:
- de behoefte van de SU aan veiligheid. - de angst in het Westen dat communistische
- de situatie dat de SU al zoveel problemen in minderheden, door de SU gesteund, met geweld
het eigen land en de eigen invloedssfeer had, de macht in handen zouden nemen en hun wil
dat aan de wereldrevolutie maar weinig aan de rest van de bevolking zouden opleggen,
aandacht kon worden besteed. zoals in de SU sinds 1917 was gebeurd.
- de grote sympathie onder het merendeel van de
westerse bevolking voor de idealen van
zelfbeschikking en democratie voor alle volken.
Onder Trumandoctrine wordt verstaan: het in bedwang houden van het communisme door zich te
verzetten tegen iedere communistische aanval of opstand, gericht tegen vrije volken, waar ook ter
wereld. Tegenhanger is de Brezjnevdoctrine. Die heeft hetzelfde doel, maar dan om het kapitalisme
in bedwang te houden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniem234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
