Paragraaf 1.1 Behoefte aan zekerheid
De bekende psycholoog Abraham Maslow onderscheidt 5 fundamentele typen
van menselijke behoeften, die qua belangrijkheid zijn te rangschikken op
verschillende niveaus van een hiërarchie.
Zolang iemands basisbehoeften aan de onderkant van de hiërarchie niet zijn
bevredigd, eisen die zijn aandacht op en laten de overige behoeften hem min of
meer koud.
Risico’s zijn er altijd al geweest. Deskundigen hebben echter systemen gebouwd
en structuren gemaakt waardoor de kans drastisch is afgenomen. Mensen
proberen risico’s te interpreteren vanuit hun ervaringskader.
Ervaringskader = Dit houdt in dat ze de verschijnselen terugbrengen tot
gebeurtenissen die al vaker hebben plaatsgevonden.
,Paragraaf 1.2 Introductie van het begrip risico
Definitie ‘risico’ volgens ‘dikke Van Dale’ = het gevaar van schade of verlies. In
deze beschrijving staan 2 componenten: gevaar en schade of verlies.
Gevaar staat voor onzekerheid over de uitkomst. Onzekerheid is een vereiste om
een gebeurtenis als risico te noemen.
Schade of verlies toont dat we met risico’s een gebeurtenis met een negatieve
uitkomst duiden.
Onzekere gebeurtenissen met negatieve gevolgen kunnen voorkomen op alle
vlakken:
In de natuur
In de privélevens van mensen en binnen organisaties
Bedrijven en maatschappijen
Paragraaf 1.3 Globale begripsbepaling van risicomanagement
Vanuit vroeger hebben mensen moeten leven onder omstandigheden die allerlei
onzekerheden met zich mee brachten. Vroeger hadden die onzekerheden heel
duidelijk betrekking op het ‘naakte bestaan’ van de meeste mensen. Dat is nu
ook in veel ontwikkelingslanden. In westerse maatschappij zijn er zekerheden
waar het gaat om primaire levensbehoeften.
De westerse samenleving is voortdurend op zoek naar mogelijkheden om beter
te voorzien in levensbehoeften van moderne mens en kwaliteit van leven te
verbeteren. Ze hebben hiervoor systemen en structuren gemaakt die weer
nieuwe risico’s als gevolg hebben. Deze nieuwe risico’s brengen met zich mee
dat het calamiteitenkarakter ervan is toegenomen. Een voorbeeld hiervan is
World Trade Centre in New York op 11 september 2001.
De term ‘risicomanagement’ is een vlag die verschillende ladingen dekt. Het
woord ‘risicomanagement’ wordt gebruikt voor de analyse en de beheersing van
de risico’s die zijn verbonden aan een bellegingsportefeuille, investeringen en
kredietverlening.
Per sector hoe het woord ‘risicomanagement’wordt gebruikt:
Industriële sector =
alle maatregelen die zijn gericht op het borgen van kwaliteit, continuïteit
en veiligheid van processen en producten.
Accountancy =
Vooral betrekking op het al dan niet voldoen aan voorschriften voor de
bedrijfsvoering en verslaglegging.
Projectmatige zoals bouw of ICT sector =
Op de bescherming van de projectdoelstelling in termen van budget, tijd
en kwaliteit.
Naast deze specifieke vormen van risicomanagement, heeft risicomanagement
zich ontwikkeld als onderdeel van de algemene sturing van een onderneming.
Deze vorm is erop gericht de realisatie van de doelstellingen en het
voortbestaan van onderneming te beschermen.
Dynamische risico’s = enerzijds betrekking op ondernemersrisico’s zoals
strategische risico’s, commerciële risico’s en organisatorische risico’s. Om
,winst te realiseren, maar de kans heeft op verlies.
Statische risico’s = risico’s die kunnen leiden tot schade of verlies en die
verbonden zijn aan de activiteiten en middelen van een onderneming.
, Paragraaf 1.4 Redenen voor risicomanagement
Naast dat risicomanagement wordt toegepast door organisaties die structuur
willen geven aan bescherming van hun continuïteit en realisatie van
doelstelling, zijn er ook externe invloedfactoren van risicomanagement.
Paragraaf 1.4.1 Wet- en regelgeving
Risicomanagement komt voort uit de behoefte aan veiligheid en zekerheid.
Wetgeving relevant voor risicomanagement
Wetgeving waaruit het belang van risicomanagement voorvloeit, bestaat uit de
Occupational Safety and Health Administration en de ontwikkeling van de
aansprakelijkheidswetgeving.
Ook in Europa is de ontwikkeling van aansprakelijkheidsrecht voor veel
bedrijven en organisaties aanleiding geweest om vooral met
aansprakelijkheidsrisico zorgvuldiger om te gaan. Denk aan arbeidswetgeving.
Wetgeving waar risicomanagement direct uit voortvloeit
Naast de hier besproken wetgeving, waaruit het belang van risicomanagement
indirect voortvloeit, is er ook wet- en regelgeving die organisaties rechtstreeks
verplicht tot het toepassen van risicomanagement.
Corporate-governanceregels = een wet die organisaties rechtstreeks
verplicht tot het toepassen van risicomanagement. Voorbeeld is de Amerikaanse
Sarbanes Oxley wet uit 2002 die een reactie was op een aantal financiële
schandalen bij grote ondernemingen in de VS.
In Nederland hebben we daar de Nederlandse Corporate governance code voor
beursgenoteerde onderneming voor. Denk aan de gezondheidszorg, het
onderwijs en woningcorporaties. De Belgische Corporate-
governanceregelgeving die op basis van de aanbevelingen van de Commissie
Lippens per 1 januari 2006 van kracht is geworden.
International Financial Reporting Standards (IFRS) = voor
beursgenoteerde ondernemingen in de Europese Unie is met ingang van 1
januari 2005 de toepassing van de IFRS verplicht geworden.
Basel-akkoorden = worden de 3 akkoorden aangeduid die in de afgelopen
decennia zijn gesloten door het Basel Comité voor internationaal banktoezicht.
Solvency II-richtlijn = een richtlijn uit 2009 voor de verzekeringsindustrie die
gericht is om net als de Basel-akkoorden de solvabiliteit van verzekeraars en
daarmee de uitkeringszekerheid van verzekerden te beschermen. De richtlijn
bestaat uit 3 pilaren met de volgende onderwerpen:
1. Financiële eisen
2. Eisen ten aanzien van governance, risicomanagement en supervisie
3. Eisen ten aanzien van rapportage en transparantie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lianabaardman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.