Gezondheidscommunicatie
Hoofdstukken
Hoofdstuk 1
Hoofdstuk 13
Hoofdstuk 16
Hoofdstuk 7
Hoofdstuk 8
Hoofdstuk 9
Hoofdstuk 14
Hoofdstuk 4
Hoofdstuk 5
Hoofdstuk 11
Hoofdstuk 12
Hoofdstuk 15
Artikelen
- Celine Klemm, Enny Das & Tilo Hartmann (2016). Swine flu and hype: a systematic review of
media dramatization of the H1N1 influenza pandemic.
- Glare, Fridman & Ashton-James (2018). Choose your words wisely: The impact of message
framing on patients’ responses to treatment advice.
- Graaf, Sanders & Hoeken (2016). Characteristics of narrative interventions and health effects:
A review of the content, form and context of narratives in health-related narrative
persuasion research.
1
,Week 1
Hoofdstuk 1
Health Communication: an introduction to Theory, Method and Application
Wat is gezondheidscommunicatie? à Verschillende definities.
- Rogers (1996): elke vorm van menselijke communicatie waarvan de inhoud betrekking heeft
op de gezondheid.
- Schiavo (2007): een veelzijdige en multidisciplinaire aanpak om verschillende doelgroepen te
bereiken en gezondheidsgerelateerde informatie te delen met als doel individuen,
gemeenschappen, gezondheidswerkers, speciale groepen, beleidsmakers en het publiek te
stimuleren, te introduceren, over te nemen of te ondersteunen bij een gedrag, praktijk of
beleid dat uiteindelijk de gezondheidsresultaten zal verbeteren.
- NCA (National Communication Association): de studie van de communicatie in verband met
gezondheidswerkers en gezondheidsvoorlichting, met inbegrip van de studie van de
interactie tussen aanbieder en klant, alsook de verspreiding van gezondheidsinformatie door
middel van volksgezondheidscampagnes.
- ICA (International Communication Association): gezondheidscommunicatie houdt zich vooral
bezig met de rol van communicatietheorie, -onderzoek en -praktijk in de
gezondheidsbevordering en -zorg. Onderzoeksgebieden zijn onder meer: interventies tussen
zorgverleners en patiënten, sociale ondersteuningsnetwerken,
gezondheidsinformatiesystemen, medische ethiek, gezondheidsbeleid en
gezondheidsbevordering.
- CDC & NCI (National Cancer Institute): de studie en het gebruik van communicatiestrategieën
om individuele beslissingen die de gezondheid verbeteren te informeren en te stimuleren"
- ODPHP (Office of Disease Prevention and Health Promotion): Gezondheidscommunicatie is
de studie en het gebruik van communicatiestrategieën om individuele en
gemeenschapsbeslissingen die van invloed zijn op de gezondheid te informeren en in te
voeren.
- Healthy People (2010): de kunst en techniek om het individuele, institutionele en publieke
publiek te informeren, te verleiden en te motiveren over belangrijke gezondheidskwesties.
De reikwijdte van gezondheidscommunicatie omvat ziektepreventie,
gezondheidsbevordering, gezondheidszorgbeleid en de activiteiten van de gezondheidszorg,
evenals de verbetering van de kwaliteit van leven en de gezondheid van individuen binnen
de gemeenschap.
Gezondheidscommunicatie is de studie van boodschappen die betekenis creëren in relatie tot
fysiek, mentaal en sociaal welzijn.
De aard (nature) van onderzoek naar gezondheidscommunicatie
Gezondheidscommunicatieonderzoek is multidisciplinair, interdisciplinair en transdisciplinair. Het
onderzoek kan worden uitgevoerd vanuit wetenschappelijke, interpretatieve of kritisch-culturele
paradigmatische perspectieven. Onderzoeksresultaten kunnen worden vertaald naar een positieve
impact op de gezondheid en het welzijn van de samenleving.
o Multidisciplinair onderzoek: meerdere disciplines onderzoeken onafhankelijk van
elkaar de communicatiedimensie van een gezondheidsprobleem.
2
, § Voorbeeld: onderzoekers uit de verpleging, geneeskunde, volksgezondheid
en communicatie kunnen elk onderzoeken hoe ze meisjes en jonge vrouwen
kunnen overtuigen om het HPV-vaccin te ontvangen
(baarmoederhalskanker).
o Interdisciplinair onderzoek: meerdere disciplines werken samen om meerdere
dimensies van een gezondheidsprobleem in het algemeen of het
communicatieaspect van een gezondheidsprobleem te onderzoeken. Net als bij een
multidisciplinair onderzoek kan dit afzonderlijk à verschil zit in dat dit in teams
gebeurt waarvan de leden verschillende soorten expertise inbrengen in het
probleem en van elkaar kunnen leren om het probleem beter te informeren.
§ Voorbeeld: onderzoekers uit communicatie, volksgezondheid en
geneeskunde werkte samen om een interventie te ontwerpen om de
naleving van het HPV-vaccin te vergroten à iedere dimensies heeft zijn
eigen expertise.
o Translationeel onderzoek: meerdere disciplines integreren kennis om complexe
maatschappelijke problemen aan te pakken/inzetten bij het generen van oplossingen
voor gezondheidsvraagstukken.
§ Voorbeeld (zijn zeldzaam): CECCR à van elke centra onderzoekers in
verschillende expertises, waaronder communicatie, psychologie,
gedragswetenschap, engineering en sociaal werk. Onderzoek is gerelateerd
aan kanker maar elk centrum heeft zijn eigen accenten à bevorderen van
interactieve kankercommunicatiesystemen om de kwaliteit van leven van
kankerpatiënten en hun families te verbeteren.
Naast onderscheid in het verschil in onderzoek kan er ook een onderscheid gemaakt worden tussen
fundamenteel- en toegepast onderzoek:
- Fundamenteel: bedoeld om theoretische modellen te testen en te ontkrachten.
- Toegepast: bedoeld om een probleem op te lossen.
à Zijn beide belangrijk voor gezondheidscommunicatie en hoeven elkaar niet uit te sluiten.
Theorie, methode en metatheorie
- Theorie: een georganiseerde set van concepten en verklaringen over een fenomeen. Een
goede theorie is praktisch omdat het helpt om ons onderzoek te begeleiden.
- Methoden
o Kwantitatief: numerieke vorm van gegevens zodat de gegevens met behulp van
statistische technieken kunnen worden geanalyseerd à doel = het maken van
generalisaties over groepen mensen of fenomenen.
o Kwalitatief: diepgaande analyse van de sociaal geconstructrueerde betekenis van
taal en gedrag mogelijk maken à doel = ontwikkelen van een rijk begrip van
bepaalde ervaringen.
à De beste methode is degene die bij jouw onderzoek past.
- Metatheorie: theorie over theorie à omvat in de essentie een paradigmatisch perspectief.
Het maakt aannames over de aard van de werkelijkheid (ontologie) en de rol van waarden in
het onderzoek (axiologie). De aannames zijn van belang omdat ze de manier waarop je
onderzoek doet beïnvloeden.
Drie paradigmatische (wetenschappelijke theorieën) benaderingen van gezondheidsonderzoek:
wetenschappelijk, interpretatief en kritisch-cultureel.
3
, 1. Wetenschappelijk paradigma: één objectieve waarheid moet ontdekt worden à is
onafhankelijk van de onderzoeker à onderzoeker kan objectief en zonder
vooringenomenheid werken om de waarheid te onthullen à voornamelijk kwantitatief.
o Voorbeeld: studie welke het effect van de woordkeuze van de arts op de
communicatie met de patiënt onderzocht.
2. Interpretatief paradigma: interesse ligt in het blootleggen en begrijpen van de subjectieve,
gesitueerde betekenissen van menselijk gedrag à er zijn meerdere subjectieve waarheden.
Onderzoek speelt een actieve rol in het construeren van deze waarheden à onderzoek kan
daarom bevooroordeeld zijn à kwalitatief onderzoek.
o Voorbeeld: onderzoek naar hoe sigarenrokers die samen in een sigarenwinkel
rondhangen, argumenten construeren om antirookboosdchappen van de media en
hun artsen, vrienden en familieleden tegen te gaan.
3. Kritisch-cultureel paradigma: vergelijkbaar met het interpretatieve paradigma à
onderscheidt zich door zijn focus op macht: sociale, politieke, economische en culturele
middelen van onderdrukking à methoden zijn erop gericht om mensen die gemarginaliseerd
zijn een stem te geven en hen in staat stellen om sociale veranderingen te creëren à vanuit
gezondheidsperspectief moedigt het het systeem aan om te veranderen om meer eerlijkheid
en gelijkheid te bevorderen.
o Voorbeeld: casestudy van de communicatie tussen zorgverleners en patiënten in een
dialysekliniek (Ellingson, 2008).
4
