Samenvatting
Samenvatting literatuurgeschiedenis
samenvatting literatuurgeschiedenis, laagland, over renaissance, 16e en 17e eeuw
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
1 Historische context1.1 eenheidsstaat - eenheidstaal
In de zestiende eeuw waren er in west-europa twee belangrijke ontwikkelingen : de
hervorming en het streven van vorsten naar centralisatie en absolutisme.
De politieke en economische situatie zorgde voor toenemende contacten tussen de
gewesten en groeiende nationale eenheid. vanuit het noorden kwam een proces van
taalstandaardisatie→ standaardtaal. De republiek ontwikkelde zich tot een land en
er ontwikkelde zich een eenheidstaal.
1.2 Hervorming
De hervorming ontstond door onvrede over misstanden in de rooms-katholieke kerk. De
burgerij werd steeds ontevredener over de almacht van de hoge geestelijkheid. De burgers
wensten ruimte voor eigen geloofsinzichten en verlangden naar kerkdiensten in volkstaal ipv
latijn. Maarten Luther (1483-1546) was een van de eersten die zich verzette tegen de
kerkelijke misstanden zoals de aflaathandel1. 1517→ spijkert 95 stellingen aan de kerkdeur
(duitsland) waarin hij de rooms-katholieke kerk bekritiseerde.
Johannes Calvijn verdedigde de gedachte van predestinatie (= uitverkiezing volgens god),
grondlegger calvinisme. Calvinisten benadrukten in maatschappelijk opzicht het belang van
hard werken, ijver, spaarzaamheid en plichtsbetrachting (sloot goed aan op ontwikkelde
burgerij). Calvinisme kreeg vanaf ca. 1560 veel invloed in West-Europa, door drukpers
werden opvattingen snel verspreid. Gelooftegenstellingen leidden tot oorlogen in EU.
1.3 Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden
Nederlanden waren eind middeleeuwen verenigd onder de Bourgondische hertogen. Uit
huwelijk tussen Filips de Schone en Spaanse vorstendochter Johanna werd Karel V
geboren. Hij werd heer van de Nederlanden en koning van Spanje. Hij vestigde in Spanje
een centraal geregeerde absolutistische heerschappij. DIt wilde hij ook in de Nederlanden,
trad streng op tegen aanhangers van de hervormingsbeweging. 1555→ Filips II volgt vader
Karel V op. Tijdens zijn regeringsperiode nam verzet tegen absolutistische
centralisatiepolitiek toe, ook verzetten calvinisten zich tegen geloofsvervolging.
Willem van Oranje werd de leider van het verzet tegen Filips´ politiek. Dit verzet werd nog
heftiger toen na de beeldenstorm (1566) Alva naar de Nederlanden werd gezonden, die de
ketterij moest neerslaan en het absolutisme doorvoeren. Dit leidde tot de Nederlandse
Opstand of Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). 1584→ moord Willem v Oranje. Maurits en
Frederik Hendrik opvolgers.
In de opstand vielen de Nederlanden uiteen in een onafhankelijke republiek in het noorden,
de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden, en een zuidelijk deel dat onder
spaanse heerschappij bleef. 1648→ Vrede van Munster, einde oorlog met spanje, nog wel
interne tegenstellingen in de Republiek. Deze tegenstellingen bepaalde lange tijd de
politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in de Republiek.
1 vermindering kerkelijke straf in ruil voor geld
, Tijdens het Twaalfjarig Bestand (wapenstilstand met spanje 1609-1621) kwam er een
ernstig binnenlands conflict. Er stonden twee groepen tegenover elkaar: groep rondom
Johan van Oldenbarnevelt, die vrede wilde en een groep rondom stadhouder maurits, die
de oorlog voort wilde zetten.
Er kwam in deze periode ook een geloofsverschil binnen de calvinisten. Ene
accepteerden Calvijns predestinatieleer→ contraremonstranten, tegenover de
remonstranten die dit niet deden. Dit werd politiek toen Oldenbarnevelt bij de
remonstranten ging en Maurits bij de andere. 1618→ Oldenbarnevelt en Hugo de Groot
gevangengenomen. 1619→ Oldenbarnevelt onthoofd. Nationale Synode kwam
bijeen waarin de remonstrantse leer werd veroordeeld, deze synode besloot tot
een vertaling van de bijbel, later de Statenbijbel (1637)
De opstand tegen Spanje en de interne tegenstellingen lieten hun sporen achter in de
literatuur. Oorlogshandelingen en vervolging werden bezongen in strijdliederen (Wilhelmus).
Joost van den Vondel schreef over de historische gebeurtenissen (dood van
Oldenbarnevelt) en P.C Hooft publiceerde in 1642 de eerste delen van zijn
geschiedschrijving van de opstand.
1.4 Handel en Welvaart
Portugese en Spaanse zeevaarders die zochten naar een zeeweg in Indië vormden de
achtergrond van de ontdekkingsreizen. Mensen ontdekten nieuwe landen, intensieve handel
kwam op gang. Antwerpen ontwikkelde zich tot de belangrijkste Handelsstad van noordwest-
europa. De bloeiperiode van Antwerpen duurde tot 1585. Antwerpen viel toen in Spaanse
handen. Antwerpse calvinisten, kunstenaars en rijke kooplieden verlaten na de val van
Antwerpen de stad om zich in de Noordelijke Nederlanden te vestigen, vooral in
Amsterdam → explosieve groei.
In de Republiek was de Burgerij de drijvende kracht achter de handel, de succesvolle handel
met Indië en het verre Oosten kwam op. 1602→ V.O.C opgericht, zorgde voor aanvoer
koloniale waren. 17e eeuw begon slavenhandel t/m 18e eeuw. De handel
stimuleerde nijverheid en industrie. De economie in de Republiek maakte een
enorme groei door in de 17e eeuw. De hogere middenklasse en de elite van rijke
regenten maakte 8-10% van de bevolking uit. Gouden Eeuw is eigenlijk alleen
van toepassing deze twee welvarende groepen die zich luxegoederen en kunst
en cultuur konden veroorloven.
2 Culturele context
2.1 kennis en wetenschap
In de 17e eeuw werden kennis en wetenschap bevrijd van de overmacht van kerk en
theologie. De vraag naar de methode om ware kennis te funderen werd in de 16e en 17e
eeuw op 2 verschillende manieren beantwoord:
- empirisme → betrouwbare kennis gebaseerd op zintuiglijke ervaring en
waarneming.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauragruter40. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77988 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen