Samenvatting
Samenvatting van hoofdstuk 12 en 13, laagland
Complete samenvatting van hoofdstuk 12 en 13 van laagland (inclusief korte omschrijving van de boeken), in 6 pagina's.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 12: Middeleeuwen 500-15001 Karel de Grote (768-814) bracht het uit elkaar gevallen West-Romeinse rijk onder zijn gezag. Het
Verdrag van Verdun deelde dit Frankische rijk in drieën. Delen die nu bij Nederland horen, hoorden
nu bij het Duitse keizerrijk. Er vormden nu grote nationale staten, die internationaal vaak in conflict
raakten. Gezamenlijk leverden de staten veel strijd tegen de islam; kruistochten om het Heilige land
van hen te bevrijden. In middeleeuwse literatuur komt dit veel terug, bijvoorbeeld in Chanson de
Roland is dit een belangrijk thema.
De Nederlanden werd 1 geheel in de 15 e eeuw, onder het Bourgondische huis (met Karel de Stoute).
Aan het einde van de Middeleeuwen werden Nederlandse gebieden verbonden met Spanje, omdat
de kleinzoon van Karel de Stoute tegen die tijd trouwde met een Spaanse prinses.
2 Adalbero (bisschop) sorteerde de maatschappij in drie groepen (standenmaatschappij): de
geestelijkheid (bidden), de adel & de ridders (strijden), en de boeren & vissers (werken). ‘Op aarde
zijn er sommigen die bidden, sommigen die strijden en sommigen die werken: deze drie vormen een
eenheid en verdragen het niet van elkaar te worden gescheiden.’ De burgerij, ambachtslieden en
handelaars, zal echter ook een belangrijke plaats innemen.
In het feodale stelsel was een oplossing voor het weinige beschikbare geld. Vorsen gaven bepaalde
onderdanen (de vazal) een stuk land/landerij in bruikleen (feodum). De vazal moest trouw en
gehoorzaam zijn, en met raad en daad bijstaan (dit geknield beloven). In de Karelepiek, ridderromans
waarin Karel de Grote de centrale figuur is, speels dit feodale stelsel een grote rol.
Heinric van Veldeken is de eerste bekende Nederlandse dichter. Hij schrijf een heiligenleven (de
Sinte Servaes Legende) en liefdesliederen (de Eneïde), in opdracht van een Graaf. Een voorbeeld:
(vertaling), het lied is: Als de vogels vrolijk
zingend de zomer verwelkomen,
- Traditioneel vanwege het begin met een Natureingang; aankondiging het woud rijk is aan loof
jaargetijde. Zo bepaald Van Veldeken de stemming, en laat hij zien dat hij en de bloemen te pronken staan,
dan is de winter helemaal voorbij.
de traditie kent. Het is dan passend dat ik mij
- De relatie tussen de ikfiguur en de geliefde relateren aan feodaliteit (trouw daarheen
ophouden,
begeef waar mijn hart, zonder
en onderdanigheid). Zo kan bijvoorbeeld ook knielen voor de geliefde uit minne altijd al onderdanig was
hiernaar refereren.
- Conventioneel; volgens de gewoonte met bekende regels en technieken.
- Algemeen; de liederen zijn niet individueel, maar verwoorden iets algemeens en identificeerbaar
voor zijn publiek. Het wereldbeeld ging dan ook niet om het individu maar het collectief, hierbij
draaide het om aanzien en waardering.
De religieuze Middeleeuwer ging ervan uit dat achter de realiteit en tastbare werkelijkheid altijd een
3
diepere betekenis/werkelijkheid was; het Hogere. Alles kon een teken of symbool zijn. De
Middeleeuwse kunst:
- Veel gebruik van, vooral Christelijke (belangrijk), symboliek. Licht verwijst vaak naar Jezus; het licht
van de wereld. Jan van Eyck is zo’n Middeleeuwse kunstenaar.
- Maatschappij gericht. Ze waren didactisch en moraliserend (wilden het publiek iets leren).
- Werken binnen de traditie (en elementen). Hierbij was origineel of vernieuwend zijn niet belangrijk.
Middeleeuwse literatuur:
- Met de hand geschreven. De boekdrukkunst is het einde van de Middeleeuwen.
- Geschreven op perkament of papier, met handschriften of manuscripten (met plaatjes).
- Kopiisten kopieerden de boeken. Dit leidde tot tekstverandering; oneens met de inhoud of moe.
- Boeken werden vooral voorgelezen, aan grote groepen; voorleescultuur. Hierom rijmden de teksten
vaak of waren het liederen; de tekst was dan beter te onthouden.
Zowel kunstenaar als auteur werkte vaak in opdracht, van vorsten bijvoorbeeld. Dit heet mecenaat,
de opdrachtgever is een mecenas.
, 4 Literatuur aan het hof:
De handel en nijverheid (iets maken) bracht, vooral in de steden, geldcirculatie op gang. Het stelde
vorsten in staat een lux leven te leiden. Aan het hof van een vorst woonden ridders en hovelingen. Zij
leerden de aanbevolen gedragswijze (dit zijn vooral idealen); hoofsheid. Dit zou wrijvingen tussen in
individuen voorkomen; het verhielp het kwetsen of prikkelen van anderen. Zo waren er regels voor
kleding, tafelmanieren, conversatie, wijze van vechten, omgang, geen jaloezie of roddel, de naam van
de geliefde niet bekend maken. Zelfbeheersing was dus nodig. In de hoofse literatuur werden hoofse
normen en waarden dan ook sterk aangeraden en kwamen erg naar voren (gepropageerd). De
hoofse lyriek was erg populair, vooral de hoofse minnelyriek, van onder andere Van Veldeken.
Hierbij stonden hoofsheid en liefde centraal. Ook de ridderroman, waarbij het draaide om
ridderavonturen, waren populair. Ze draaiden om:
- Vermaak
- Boden identificatie mogelijkheden voor hovelingen en ridders; voor gewenst en ongewenst gedrag.
- Lessen rondom feodaliteit, ridderschap en het hovenleven.
Er zijn twee genres, binnen de ridderroman:
- Karelepiek: de avonturen van Karel de Grote of zijn vazallen staan centraal. Karelepiek stamt af van
het chanson de geste, van de Oudfranse literatuur. Dit zijn verhalende gedichten in liederen over
realistische gebeurtenissen uit de tijd van Karel de Grote, die gemaakt zijn een aantal eeuwen na
zijn dood. Historische feiten worden toegedicht aan één beroemd historisch persoon (=epische
concentratie). Hierom draaien de chansons de geste vaak om 1 historische gebeurtenis, die
vervormd wordt. De strijd tegen heidenen en spanningen rondom het feodale stelsel vanwege
opstandige vazallen staan centraal. Vaak werden deze chansons de geste omgezet tot Karelromans.
Karel ende Elegast is een Middelnederlandse Karelroman. Hierbij krijgt Karel een opdracht van God om
s ’nachts uit stelen te gaan, hij ontmoet de verbannen roofridder Elegast. Hij helpt hem om bij zijn zwager,
Eggeric van Eggermonde, in te breken. Hier doet hij een ontdekking over een complot tegen Karel. Elegast
verslaat tijdens een duel de vazal Eggeric, en Elegast wordt in ere hersteld.
Chanson de Roland is de Middelnederlandse vertaling van het Rolandslied. Karel de Grote wordt
afgebeeld als de door God gekozen voorvechter van het chirstendom, is stimuleert de strijd tegen
de heidenen. Het is eigenlijk propaganda. De achterhoede van Karels’ leger onder leiding van Roeland
(een
belangrijke vazal). Door het verraad van een andere vazal, Ganelon, wordt deze in een hinderlaag gelokt en
verslagen door de Saracenen (mohammedanen van Spanje).
- Arturepiek: Chrétien de Troyes schreef de eerste Arturroman. In het hoofse model van
Arturbestaan geen feodale conflicten. Zijn hoofse wereld is ideaal. Deze ideaalvorst is de concurrent
van Karel de Grote, aangezien de mecenassen van Chrétien oppositie voerden tegen de Franse
koningen. Kenmerken Arthurroman:
* Hechte structuur die een diepere structuur duidelijk maakt.
* I.p.v. op historie gebaseerd (zoals bij Karelepiek) is het sprookjesachtig en fictief.
* Ridder verlaat het hof om in een niet-hoofse wereld, hoofse orde te herstellen.
* Het Arthurhof is het begin en eindpunt van het verhaal.
* Hoofsheid is het ideaal.
* Lancelotcompilatie is een beroemd handschrift
Veel Oudfranse Arthurromans zijn naar het Middelnederlands vertaald, maar werden ook in het
Middelnederlands geschreven. Voorbeeld in Middelnederlands geschreven Arthurroman door
Penninc en Pieter Vostaert is Roman van Walevein. Het is gebaseerd op een mondeling
overgeleverd sprookje, en is een drievoudige zoektocht (bord, zwaard, Ysabele). Het begint met
Arthur en de ridders in de hofzaal. Een kostbaar schaakbord komt de zaal binnen zweven, en Arthur wil het
hebben, maar het bord vliegt al uit het raam. De ridder Walewein gaat er achteraan. Het bord verdwijnt in een
berg en Walewein verslaat een draak en komt dan bij koning Wonder (eigenaar bord). Walewein mag het bord
hebben als hij een bepaald toverzwaard aan hem geeft, en hiervoor overwint hij allerlei spannende obstakels,
waarbij hij de hoofse ridder is.
Lanceloet en het hert met de witte voet komt uit de Lancelotcomplicatie: Een jonkvrouw vertelt aan
Arthur’s hof dat wie het witte voetje van een door leeuwen bewaakt hert te pakken krijgt, met haar koningin
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaoostra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77858 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen