Inhoudsopgave
Hoodstuk 1: Systeemkunde en systeembegrippen......................................................................2
1.1 Systeemkunde...................................................................................................................2
1.2 Systeem.............................................................................................................................3
1.3 Subsystemen en aspectsystemen.......................................................................................3
1.4 Toestand, proces, en gedrag..............................................................................................3
1.5 Doel, functie, en taak........................................................................................................4
Hoofdstuk 2: Systeembenadering...............................................................................................5
2.1 Twee methoden voor benadering van een systeem...........................................................5
2.2 De maanreisbenadering.....................................................................................................5
2.3 De systeembenadering toegepast......................................................................................5
Hoofdstuk 3: Procesbeheersing...................................................................................................6
3.1 Inrichten en sturen.............................................................................................................6
3.2 Voorwaartskoppeling........................................................................................................6
3.3 Terugkoppeling.................................................................................................................6
3.4 Toevoegen van het ontbrekende........................................................................................7
3.5 Stabiliteit...........................................................................................................................7
3.6 Procesregeling in organisaties...........................................................................................7
Hoofdstuk 5: hoofdstromen en processen...............................................................................8
5.1 Denken in processen.........................................................................................................8
5.2 Hoofdstromen...................................................................................................................8
5.3 Soorten processen.............................................................................................................8
5.4 bepalen van de subsystemen.............................................................................................9
Hoofdstuk 6: Het steady-statemodel voor de uitvoering van processen...................................10
6.1 Sturen, voorwaarts- en terugkoppelen en toevoegen van het ontbrekende in een
organisatie.............................................................................................................................10
6.2 Grenszone aan de invoerzijde.........................................................................................10
6.3 Interne regelprocessen.....................................................................................................11
6.4 Grenszone aan de uitvoerzijde........................................................................................11
6.5 Ondersteunende processen..............................................................................................11
6.6 regelkring voor de normstelling......................................................................................11
6.7 Het steady-statemodel: samenvoeging van modellen in één model...............................12
6.8 Droste-effect....................................................................................................................12
6.9 Overzicht van functies in het steady-statemodel............................................................13
Hoodstuk 1: Systeemkunde en systeembegrippen
,De systeemkunde is een methode om processen te beschrijven en vervolgens te analyseren en
te structureren, waardoor eventuele knelpunten en problemen opgelsot kunnen worden met
beehulp van een model dat bekend staat onder de naam steady-statemodel.
De systeembenadering gaat uit van:
a. Het denken vanuit het geheel en
b. Daarna pas vanuit de delen, en
c. Het denken in bedrijfsprocessen en de daarbij behorende functies.
1.1 Systeemkunde
De centrale thema’s van de systeemkunde zijn abstractie en generalisatie. Dat betekent dat we
eerst een systeem definiëren, voordat we naar de verschillende onderdelen van dat systeem
gaan kijken. Het si een methode om problemen in (bedrijfs)processen op te lossen, waarbij we
de aandacht primair richten op processen waarin handelingen plaatsvinden en niet zozeer op
het eindresultaat van dat proces.
Wat kunnen we met de systeemkunde?
Het denken in productstromen en processen vermindert bijvoorbeeld de doorlooptijden en
vergroot de felxibiliteit. Het doel is om snel een simpele oplossing te hebbe, die weinig
risico’s met zich meebrengt.
Er zijn steeds meer methoden in de bedrijfskunde, die verkocht worden als de oplossing voor
alle problemen. Denk hierbij aan: Total Quality Management (TQM), Supply Chain
Management (SCM), Business Process Redesign (BPR), en Workflow Management (WM).
TQM: Richt zich met name op de kwaliteit, waarbij het productieproces wordt gezien als één
geïntegreerd systeem, waarbij iedere volgende afdeling de klant is van de voorgaande. Toch
mislukt TQM vaak, omdat het zich op één aspect richt, namelijk de kwaliteit en ervan uitgaat,
als deze verbetert, ook de andere aspecten zullen verbeteren, dit is een onjuiste gedachte.
SCM: Richt zich op de productstroom of op de orderstroom door het bedrijf. SCM heeft als
doelen: Doorlooptijd verkorten, voorraad verlagen, stroom vereenvoudigen,
leveringsbetrouwbaarheid vergroten, en kosten verlagen.
BPR: Is een methode om met behulp van informatiesystemen processen te analyseren en te
vereenvoudigen om zo te komen tot een kortere doorlooptijd, een betere beheersing, en lagere
kosten.
WM: Is een hulpmiddel om de uitvoerende processen in een model weer te geven en te
analyseren.
Al deze technieken gaan uit van het procesdenken en hebben daarmee een doorbraak in het
denken in (bedrijfs)processen veroorzaakt.
2
, 1.2 Systeem
Een systeem heeft een paar essentiële kenmerken:
- Het wil een doel bereiken,
- Het bevat een verzameling elementen,
- Er bestaat een samenhang tussen die elementen.
Systeem: Een systeem is een, afhankelijk van het door de onerzoeker gestelde doel, binnen de
totale werkelijkheid te onderscheiden verzameling elementen. Deze elementen hebben
onderlinge relaties en eventueel relaties met andere elementen uit de buitenwereld.
Elementen: De kleinste delen die de onderzoeker wil bekijken gezien zijn doel. Elementen
kunnen zowel tastbaar, als niet-tastbaar zijn.
Inhoud: De opsomming van elementen in het systeem noemen we de inhoud.
Eigenschappen: Elementen kunnen eigenschappen hebben. Een mens heeft bijvoorbeeld een
bepaalde lengte, en een bepaald karakter.
Relatie: De Samenhang tussen elementen
Structuur: De opsomming van alle relaties in een systeem. In het boek wordt de
onderscheiding gemaakt tussen interne structuur (opsomming van relaties binnen het
systeem), en externe structuur (de relaties met de buitenwereld erbij betrekken).
Universum: De buitenwereld/totale werkelijkheid.
1.3 Subsystemen en aspectsystemen
Subsysteem: Een deelverzameling van de elementen van het systeem, waarbij alle
oorspronkelijke relaties tussen de elementen onveranderd behouden blijven.
Aspectsysteem: Een deelverzameling van de relaties in het (sub)systeem, waarbij alle
elementen onveranderd behouden blijven.
In figuur 1.1 worden Aspect- en subsystemen grafisch afgebeeld. Een sub-aspectsysteem is
een systeem die de relaties van een bepaald element bestuderen.
1.4 Toestand, proces, en gedrag
Toestand: De toestand van een systeem op een bepaald moment heeft de waarden van de
eigenschappen op dat tijdstip in het systeem. De toestand is dus een momentopname.
Heeft de ene gebeurtenis een andere gebeurtenis tot gevolg, dan is dat een activiteit, en
activiteiten kosten tijd. Niet alleen de waarden van de eigenschappen kunnen veranderen,
maar ook de relaties tussen de elementen: er is dan sprake van een veranderende structuur.
Voor het vervullen van een fucntie moeten zich binnen het systeem gebeurtenissen en
activiteiten afspelen. Dit gebeurt in systemen waarin zich processen afspelen, dit noemen we
dynamische systemen. De processen kenmerken zich door een invoer, doorvoer, en uitvoer.
Binnen statische systemen daarentegen treden geen gebeurtenissen op.
In het boek worden materiële stromen afgebeeld doormiddel van een open dubbele pijl,
informatiestromen worden afgebeeld doormiddel van een enkele pijl.
3
