Samenvatting
Samenvatting Alle historische contexten
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is onderdeel van de examenstof van geschiedenis in het 6e jaar
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Republiek● Vorsten gingen streven naar centralisatie van het bestuur. Daarmee riepen ze verzet
op van edelen, steden en gewesten die in ruil voor belastingen veel privileges
hadden gekregen. De vorsten wilden die speciale rechten verminderen en overal
volgens dezelfde wetten regeren, met betaalde ambtenaren en centraal bestuur.
Keizer Karel V wilde op die manier de Nederlanden vanuit Brussel regeren. Hij
maakte ook strenge plakkaten tegen de Hervorming die de eenheid van de kerk
bedreigde.
● De Hervorming begon in 1517 toen Maarten Luther zich in Duitsland ging verzetten
tegen misstanden in de Rooms-Katholieke kerk. Hij leerde dat de gelovigen geen
priesters nodig hebben en zelf de bijbel moesten lezen. Calvijn leerde dat gelovigen
zich mogen organiseren tegen een overheid die het geloof bestrijdt.
● In 1521 liet keizer Karel V Luther veroordelen voor zijn opvattingen tijdens de Rijksdag
van Worms. Maar Luther werd niet gevangen gezet, alleen vogelvrij verklaard. De
Hervorming had ook aanhangers onder vorsten en de verdeeldheid was niet meer
ongedaan te maken. Vanaf 1555 maakte elke Duitse vorst zelf uit welk geloof in zijn
gebied was toegestaan.
● Filips II, Karels opvolger in de Nederlanden, hield vast aan de plakkaten tegen de
hervorming. Maar zijn plaatsvervangster Margaretha liet deze wetten op verzoek
van de Nederlandse edelen opschorten. Calvinisten begonnen toen openlijk op te
treden en met geweld kerken op te eisen: de Beeldenstorm van 1566.
● Als reactie stuurde Filips II Alva met troepen om de orde te herstellen en met de
Raad van Beroerten de schuldigen te straffen. Deze terreur zette kwaad bloed in de
Nederlanden. Vluchtelingen onder leiding van Prins Willem van Oranje (geuzen)
gingen vechten tegen de Spaanse troepen. Dit had weinig succes tot in 1572 Den
Briel werd veroverd en veel steden in het westen zich aansloten bij de geuzen. De
Opstand was een feit.
● Het lukte Alva en zijn opvolgers niet om de belegeringsoorlog tegen deze steden te
winnen.
● Oranje probeerde in zijn propaganda protestant en katholiek te verenigen in de
Opstand, maar dit lukte alleen tijdelijk door de Spaanse Furie in 1576. Door de
onverdraagzaamheid van de calvinisten kwam er snel een eind aan de Pacificatie
van Gent. De zuidelijke katholieke gewesten werden weer trouw aan Spanje en de
noordelijke sloten zich in 1579 aaneen in de Unie van Utrecht: het begin van een
onafhankelijke Nederlandse staat.
, ● De Unie verbrak de band met Filips II in 1581 (Plakkaat van Verlatinge) maar kon
geen nieuwe, protestantse vorst vinden. Willem van Oranje werd vermoord (1584) en
Antwerpen werd veroverd door Spanje (1585). De Unie besloot zonder vorst verder
te gaan: een Republiek.
● Amsterdam ontwikkelde zich tot de grootste handelsstad. Met steun van Engeland
en door de militaire successen van de stadhouders die Oranje opvolgden, wist de
republiek zich vanaf 1588 te handhaven. De strijd ging nog door tot 1648, toen werd
bij de Vrede van Münster de Republiek erkend als nieuwe staat in Europa.
● Door de succesvolle moedernegotie (handel in graan uit het Oostzeegebied)
konden Hollandse boeren investeren in andere activiteiten. Ze gingen zich
specialiseren in producten voor de markt in de snel groeiende handelssteden
(commercialisering). Er was dan ook weinig feodaal grondbezit. Ook de nijverheid
kwam tot bloei, mede dankzij de toevloed van immigranten die in de Nederlanden
relatief veel vrijheid van geloof kregen.
● De zeven zelfstandige gewesten werkten alleen voor zaken van oorlog en
buitenlands beleid samen in de Staten-Generaal. Ze benoemden een stadhouder
die de oorlog moest voeren. De regenten hadden belang bij een winstgevende
economie om de oorlog vol te houden. Daarom werd in 1602 de VOC opgericht
met een handelsmonopolie in Azië om de winsten hoog te houden. De Republiek
ging een rol spelen in de wereldeconomie. Veroverde gebieden
(generaliteitslanden: Brabant, Limburg) werden door de Staten-Generaal bestuurd.
● De succesvolle economie en de overwinningen brachten de Republiek een
Gouden Eeuw met meer welvaart dan veel andere landen. Hierdoor kwam ook de
kunst tot bloei.
● Aan het eind van de zeventiende eeuw kwam de kleine Republiek steeds meer in
het nauw tussen de grootmachten Frankrijk en Engeland: toen kwam het einde van
de Gouden Eeuw in zicht.
● 1521 Rijksdag van Worm
● 1531 Instelling drie Collaterale Raden
● 1555 Instelling Bloedplakkaten; afspraak ‘cuius regio, eius religio’
● 1566 Verzoek edelen om verzachting van de plakkaten; Beeldenstorm
● 1572 Watergeuzen veroveren Den Briel
● 1574 Ontzet van Leiden
● 1576 Pacificatie van Gent
● 1578 Alteratie van Amsterdam
● 1579 Unie van Utrecht
● 1581 Plakkaat van Verlatinge
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romaissalassgaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen