Inhoudsopgave
Leertheorieën........................................................................................................................................................2
BRAVO: Ontspanning............................................................................................................................................5
Cultuur en religie in relatie tot gezondheid........................................................................................................11
Ontwikkelingspsychologie van kinderen............................................................................................................13
Ontwikkelingspsychologie van volwassenen en ouderen...................................................................................18
,Leertheorieën
De DIO weet wat het verschil is tussen klassieke conditionering, operante conditionering
en cognitief leren.
Klassieke conditionering: Een vorm van stimulus-respons-leren waarbij een in eerste
instantie neutrale stimulus het vermogen verwerft om dezelfde aangeboren reflex op te
roepen als een andere stimulus die deze reflex oorspronkelijk oproept.
Er is een neutrale stimulus (NS) (een stimulus die van nature geen reactie oproept) en als
deze wordt gekoppeld aan een reflex oproepende stimulus, dan wordt na verloop van tijd de
neutrale respons een aangeleerde respons die een reactie zal oproepen die gelijk is aan de
oorspronkelijke reflex.
Klassieke conditionering begint altijd met een ongeconditioneerde stimulus (UCS) (stimulus
die zonder conditioner een reflexieve respons oproept) die een ongeconditioneerde respons
(UGR) oproept. Tijdens de verwervingsfase (eerste leerstadium van klassieke conditionering)
wordt een neutrale stimulus herhaaldelijk samen met de UCS aangeboden. Dit samen
aanbieden wordt contiguïteit genoemd. Na een aantal pogingen zal de neutrale stimulus in
principe dezelfde respons oproepen als de UGS, dan is het een geconditioneerde stimulus
(GS). De respons is nu een geconditioneerde respons (CR).
Voorbeeld van Pavlov: https://www.youtube.com/watch?v=cBdEEzZvOYk
Operante conditionering: Een vorm van stimulus-respons-leren waarbij de kans op een
respons verandert door de gevolgen ervan, oftewel door de stimuli die op de respons
volgen.
Bekrachtiger: Een situatie (het aanbieden of verwijderen van een stimulus) die op een
respons volgt en die verstrekt.
Positieve bekrachtiging: Het aanbieden van een aangename stimulus na een respons,
waardoor de kans dat die respons zich herhaalt toeneemt.
Negatieve bekrachtiging: Het weghalen van een vervelende of aversieve stimulus na
een respons, waardoor de kans toeneemt dat die respons zich herhaalt.
Straf: een situatie (het aanbieden of verwijderen van een stimulus) die op een respons volgt
en die de respons in frequentie doet afnemen.
Straf is een riskante manier om gedrag te beïnvloeden. In sommige opzichten is het het
tegenovergestelde van een bekrachtiging: het is een consequentie die het gedrag dat erop
volgt verzwakt.
Positieve straf: Het toedienen van een aversieve (vrezende) stimulus na een respons.
Negatieve straf: Het weghalen van een aantrekkelijke stimulus na een respons.
Strikt genomen is een aversieve stimulus alleen bestraffend als het gedrag waarop het volgt
ook afneemt.
De timing en frequentie van bekrachtiging bepalen het effect ervan op gedrag (de gradaties
van bekrachtiging).
- Continu bekrachtiging: Bekrachtigingsschema waarbij alle correcte responsen
bekrachtigd worden.
- Shaping: Nieuw gedrag stapsgewijs aanleren via positieve bekrachtiging van gedrag
dat het vooropgestelde doelgedrag steeds dichter benaderd (de lat steeds hoger
leggen).
, - Intermitterende bekrachtiging: Bekrachtigingsschema waarbij enkele, maar niet alle
goede responsen worden bekrachtigd (ook wel partiële bekrachtiging genoemd). Dit
is de meest effectieve manier om reeds aangeleerd gedrag in stand te houden.
Voorbeeld Skinner: https://www.youtube.com/watch?v=CC7q6wE89yE
Premack-principe: Het door David Premack ontwikkelde principe dat je een geliefde activiteit
kunt gebruiken om een minder populaire activiteit te bekrachtigen. Dat kan de belofte zijn
om in de nabije toekomst iets te kunnen doen wat je erg leuk vindt, en kan een effectieve
bekrachtiger zijn van gedrag.
Vergelijking tussen klassieke en operante conditionering
Klassieke conditionering Operante conditionering
Gedrag wordt gecontroleerd door stimuli Gedrag wordt gecontroleerd door gevolgen
die voorafgaan aan de respons (de CS en (beloning, straf enzovoort) die op de
UCS). respons volgen.
Geen beloning of straf (hoewel plezierige en Hierbij komt de toepassing van beloning
aversieve stimuli kunnen worden (bekrachtiging) of straf kijken.
toegepast)
Door conditionering kan een nieuwe Door conditionering veroorzaakt een
stimulus (de CS) ‘aangeboren’ (reflexief) nieuwe stimulus nieuw gedrag.
gedrag veroorzaken.
Extinctie wordt veroorzaakt door weglaten Extinctie wordt veroorzaakt door het
van de UCS. weglaten van de bekrachtiging.
De lerende is passief (reageert reflexief): De lerende is actief (vertoont operant
responsen zijn onvrijwillig. Gedrag wordt gedrag): responsen zijn vrijwillig. Gedrag
opgeroepen door de stimulus. wordt vertoond of juist niet vertoond door
het organisme.
Cognitief leren: De vormen van leren die alleen tot veranderingen in mentale processen en
niet tot veranderingen in gedrag leiden.
- Inzichtelijk leren: Een vorm van cognitief leren waarbij het oplossen van problemen
plaatsvindt door een plotselinge reorganisatie van percepties.
- Cognitieve plattegrond: Een mentale representatie van een doolhof of andere fysieke
ruimte.
- Latent leren: Leren zonder bekrachtiging en zonder zichtbaar of waarneembaar
bewijs dat er een leerproces plaatsvindt.
- Leren door observatie (sociaal leren): Een vorm van cognitief leren waarbij nieuwe
responsen worden geleerd door naar andermans gedrag en de consequenties te
kijken.
Extinctie: Proces waarbij een aangeleerde respons verdwijnt.
Bij klassieke conditionering door afwezigheid van een ongeconditioneerde stimulus of
bekrachtiger.
Bij operante conditionering door gebrek van een bekrachtiging.
Habituatie: Leren niet te reageren op de herhaalde aanbieding van een stimulus.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hildef. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
