Hoorcollege 8.2 en 8.3 ~ ongevallen: een economische
analyse
L. Visscher
Deel 1: aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad
Deel 2: schadevergoeding bij dood en letsel
DEEL 1
Doelstellingen aansprakelijkheid
Slachtoffer schadeloos stellen zo veel mogelijk brengen in de positie waarin het slachtoffer
zonder de onrechtmatige daad was geweest compensatiefunctie (traditionele juridische
antwoord)
Preventie: prikkels geven aan potentiële schadeveroorzakers om de schade proberen te
voorkomen
Genoegdoening voor slachtoffer erkenning
Rechtvaardigheid: iemand heeft schade zonder dat die daar zelf iets aan heeft kunnen doen +
het is rechtvaardig om de veroorzaker te laten boeten voor iets dat die gedaan heeft (dit is bij
risicoaansprakelijkheid wel anders, want dan is het zo dat je niet sowieso iets fout hebt
gedaan)
Straffen vergelden (maar: kleine fout kan tot heel grote schade leiden en andersom
verwijtbaarheid gedrag en omvang van sanctie is niet altijd 1 op 1)
Spreiding van de schade: €20.000 schade voor 1 persoon drukt harder op de samenleving dan
€1.000 per persoon. Economisch perspectief: gespreide schade is wenselijker dan
geconcentreerde schade.
Verschillende functies stellen verschillende eisen.
Rechtseconomie: overkoepelende functie van het recht is ‘minimaliseren van
samenlevingskosten’ (in dit geval dus minimaliseren van ongevalskosten, in alle vormen, dus
ook de kosten voor de preventie). Voorbeelden: verkeersregels, erfbaarheidsdiensten, pacta
sunt servanda.
,Aansprakelijkheid betreft ‘negatieve externe effecten’ (= kosten die voor rekening van
anderen komen) mensen willen voorkomen dat ze zelf kosten hebben preventie.
Benadering: ‘minimaliseren van totale ongevalskosten’:
- Primaire: zorgkosten en schade die naar verwachting toch nog ontstaat de kosten
van voorzorgsmaatregelen + de kosten van de schade die toch nog ontstaat
‘preventiedoel’ (focus van vandaag)
- Secundaire: invloed van ‘het moeten dragen van de schade’ de ongevalskosten
‘spreiding’
- Tertiaire: kosten van het (juridische) systeem
Systeemkosten van aansprakelijkheid zijn veel hoger dan van verzekeringen als het alleen
om compensatie zou gaan, zou een systeem met alleen verzekeringen veel goedkoper zijn (dit
geeft echter geen prikkels voor preventie)
Preventie en spreiding als doel, vergoeding als middel
Preventie: ‘beter geen slachtoffer dan een gecompenseerd slachtoffer; beter geen schade dan
gespreide schade’
Vooruitzicht schadevergoeding te moeten betalen verstrekt gedragsprikkels meer voorzorg.
Liever €500 aan voorzorg dan €1000 aan aansprakelijkheid (als er geen aansprakelijkheid zou
zijn, neemt iemand ook geen voorzorgsmaatregelen)
DUS: ex ante (van tevoren) perspectief, niet ex post (achteraf)
Niet alle schade wordt vermeden (dat is te duur) Optimale zorg: MO (marginale opbrengst)
= MK (marginale kosten) alleen een euro aan zorg uitgeven als het minstens een euro aan
verwachte schade voorkomt
(verwachte schade = kans op schade x omvang schade)
Kosten zorg en kosten die de schade zou hebben met elkaar vergelijken/afwegen
Economische invulling zorgvuldigheidsnorm: ‘Learned Hand-formule’: Amerikaanse rechter
Learned Hand die een aansprakelijkheidsprobleem voor zich had
p = probability of an accident (kans op een ongeval)
L = gravity of resulting Loss (hoe groot is de schade die kan plaatsvinden als er een ongeval
gebeurt)
B = Burden of adequate precautions (de kosten van adequate voorzorgsmaatregelen)
, Aansprakelijkheid als B < p x L als de kosten van de voorzorg lager zijn dan de kans op
een ongeval maal de omvang van de schade, is iemand aansprakelijk iemand is
onzorgvuldig als de kosten van de zorg lager zijn dan de verwachte schade maar niet de
voorzorgsmaatregel neemt
Vergelijkbaar met Kelderluik-arrest
Hoe verder naar rechts, hoe zorgvuldiger je bent. Kosten: alle primaire kosten
hoe meer zorg je neemt, hoe hoger de primaire
kosten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cvdael. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.