Samenvatting
Samenvatting Filosofie Voor Pedagogen hoorcolleges
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
alle hoorcolleges zijn in 1 document op een overzichtelijke manier bij elkaar gezet
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 69 pagina's
Voorbeeld 4 van de 69 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 1Wat is filosofie?
Plato / Aristoteles: “Filosofie is de radicalisering van de verwondering”
o Verwondering stilstand in het denken
o Niet ‘verklaren’, maar ‘schouwen’
Wanneer treedt verwondering op?
o … als vertrouwdheid wegvalt
Verschillende reacties mogelijk:
o Relativisme
o Filosofie: methodisch en systematisch ordenen van de ervaring
Kant: “Filosofie als kritische houding”
o Motto van de Verlichting: sapere aude – durf te denken
o Kant maakt een onderscheid tussen ‘verstand’ en ‘rede’
Het verstand ‘vat’ wat in de zintuigen is gegeven
Het verstand als middel om een doel te bereiken
De rede ‘begrijpt wat in de zintuigen is gegeven
De rede zoekt naar inzicht en begrip
o Filosofie als kritische houding van de rede
Wittgenstein: “filosofie is een strijd tegen de beheksing van ons verstand door
de middelen van de taal”
o Gevangen in taalspelen en concepten?
Rebellen of vrijheidsstrijders
Ongeboren leven of vrouwelijke gameten?
o Taalanalyse om (verborgen) aannames te ontmaskeren
Overeenkomsten tussen de verschillende definities (…):
Vraagtekens zetten bij dat wat vanzelfsprekend lijkt
o Zeker wanneer een model of een visie op grenzen stuit
Dan kritisch kijken naar de vooronderstellingen (het onderliggende kader
analyseren)
Resultaat: ‘redelijk’ verworven inzicht en begrip
Filosofie en de vakwetenschappen
Voorbeeld 1 van een filosofische analyse: het onderzoek naar ‘intelligentie’
o Vroeger dachten ze dat intelligentie te maken heeft met de grote van
het schedel; mannen hebben groter schedel; mannen zijn slimmer;
komt overeen met het beeld dat mannen slimmer zijn dan vrouwen
Onderliggend kader: historisch bepaalde waarden
Voorbeeld 2 van filosofische analyse: het onderzoek naar gehechtheid
o Nederland: hechting moeder
o Latijns-Amerika: hechting met meerdere mensen door opvoeding van
de hele familie
Onderliggend kader: cultureel bepaalde aannames
, Voorbeeld 3 van een filosofische analyse: imperialisme van economische
denkwijze
o Economisch model
Kosten – baten analyse maken
o ‘Imperialisme’ bijv. de toepassing op relaties, het al dan niet willen
hebben van kinderen, etc.
Onderliggend kader: achterliggende mensbeeld
Wie filosofeert er? Niet alleen de filosoof!
Het gaat om het stellen van een bepaald soort vragen. Verschil tussen
zogenaamde vakwetenschappelijke en filosofische vragen
o Vakwetenschappelijke vragen stellen het onderliggende kader niet ter
discussie
o Filosofische vragen doen dat wel
Hoe worden filosofische vragen beantwoord?
Door het in kaart brengen van het begrippenkader, helder analyseren, grotere
verbanden leggen, diverse perspectieven zien, het opsporen van
vooronderstellingen
o Problemen hierbij:
Moeilijk om de meest vanzelfsprekende vooronderstellingen (van
de eigen cultuur etc.) op te sporen
Nog moeilijker om deze, als ze eenmaal beschreven zijn, ter
discussie te stellen
Cursus: twee hoofdlijnen
Twee samenhangende onderdelen:
o Geschiedenis van de filosofie
o Filosofische aspecten van de Pedagogiek
Voor deze cursus geldt:
o Geschiedenis van de filosofie staat centraal
o Filosofische aspecten van de pedagogiek als onderdeel van de
geschiedenis van de filosofie
Geschiedenis van de filosofie in drie tijdvakken
Oudheid en middeleeuwen (‘ware werkelijkheid in stabiele, universele en
kenbare principes’)
Moderne Tijd (‘waarheid ligt binnen het denken van de mens’)
Hedendaagse Tijd (‘waarheid…? Hangt altijd af van het perspectief en wordt
voor belangrijk deel bepaald door niet te beheersen krachten en machten’)
,Oudheid en middeleeuwen
‘Ware werkelijkheid in stabiele, universele en kenbare principes’
Belangrijkste Griekse filosofen:
o Socrates o Aristoteles
o Plato
Een ware, rationeel inzichtelijke orde
Belangrijkste middeleeuwse filosofen:
o Augustinus o Thomas van Aquino
Een absolute, bovennatuurlijke orde
Moderne tijd (1350-1850)
‘Waarheid ligt binnen het denken van de mens’
Het subject centraal
Belangrijkste filosofen
o Descartes o Kant
o Hume o Rousseau
De wending naar het subject
Hedendaagse tijd
‘Decentrering van het subject: de mens wordt bepaald door niet te beheersen
krachten en machten’
Belangrijke filosofen:
o Sartre en Foucault – vrijheid en dwang
o Freud en Lacan – autonomie?
o Levinas – de ander
o Ricoeur – verantwoordelijkheid
Decentrering van het subject
Filosofische aspecten van de Pedagogiek
Filosofie van de pedagogiek
o Gaat het om scholing of vorming?
o Gaat onderwijs altijd uit van bepaalde waarden?
o Biedt pedagogiek verklaringen of juist inzicht?
o Hoe wordt onze identiteit (ons zelf) gevormd?
o Wat is ‘opvoeden’ eigenlijk?
Voorbeeld van een filosofisch aspect: ‘identiteit’ (‘het zelf’, ‘persoonlijkheid’)
o In het vakgebied van ‘de Persoonlijkheidsleer en het
persoonlijkheidsonderzoek’ wordt vaak het volgende beweerd:
‘Persoonlijkheid’ betekent dat er een zekere continuïteit of
consistentie binnen een persoon bestaat
, ‘Persoonlijkheid’ drukt uit dat de persoon de oorsprong is van
zijn of haar gedrag
‘Persoonlijkheid’ betekent dat het wezen van een persoon kan
worden samengevat in een aantal in het oog lopende
eigenschappen
Filosofische aspecten bij het denken over persoonlijkheidsleer en -onderzoek
1. Een persoonlijkheid ontwikkelt zich. Maar wat blijft er eigenlijk constant binnen
de persoonlijkheid of identiteit van iemand?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ingeromeijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen