Samenvatting van Feniks Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers. Belangrijke termen zijn dikgedrukt. Ideaal om te gebruiken als voorbereiding op het eindexamen!
Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers
Paragraaf 5.1 De wereld wordt groter
Kennis over zeeroutes, stromingen en windrichtingen uitgewisseld. Cartografen gaven deze
informatie in redelijk betrouwbare kaarten weer. Daar stonden echter alleen Zuid-Europa, Noord-
Afrika en de Arabische wereld op. Voor de kerk was de aarde niet vanzelfsprekend rond; hiervan
stond niks in de Bijbel. Door ontdekkingsreizen in de 15e eeuw zou dit wereldbeeld verbeteren.
Redenen voor Europese overzeese expansie vanaf de 15e eeuw
Economisch: handel in luxe producten (specerijen, goud, zilver, zijde, etc.) om winst te
maken. Moest via zee want islamitische heersers lieten de christelijke Europese handelaren
niet door. Spanje en Portugal liggen het dichtste bij Afrika en Azië en begonnen hier dus ook
als eersten mee.
Politiek: veroveren van een groot rijk
Cultureel: verspreiding van het christendom en nieuwsgierigheid/zucht naar avontuur.
Spaanse conquistadores (veroveraars) koloniseren in Midden- en Zuid-Amerika Aztekenrijk en het
Incarijk. Ze vestigen daar ook factorijen; versterkte handelsposten. Gevolgen hiervan:
- onbedoeld sterven indianen massaal aan Europese ziektes
- indianen werden gekerstend
- Spanjaarden legden plantages en mijnen aan en indianen verrichtten hier gedwongen arbeid
Vanuit de geestelijkheid kwam protest tegen de behandeling van indianen. Zij waren immers ook
christenen. Vanaf 1542 komen er Spaanse wetten waarin indianen worden gelijkgesteld aan de
Spanjaarden. Gevolg: de transatlantische slavenhandel. Er moeten namelijk nieuwe slaven komen
voor de plantages en mijnen. Import van Afrikaanse slaven is het begin van de driehoekshandel:
- vanuit Europa wordt er naar Afrika gevaren en daar worden producten verruild voor slaven
- vanuit Afrika worden deze slaven naar Amerika gebracht
- vanuit Amerika worden producten naar Europa vervoerd
Paragraaf 5.2 Renaissance en humanisme
Er ontstond onder de rijke handelaren een nieuw mensbeeld t.o.v. de Middeleeuwen.
Middeleeuwen (memento mori = gedenk te sterven): de nadruk lag op het leven volgens de
Bijbel. Het leven na de dood, de hemel of de hel, stond centraal. Dat betekende sober en
spaarzaam leven.
Renaissance (carpe diem = pluk de dag): het leven op aarde is ook belangrijk.
Er kwam tijdens de Renaissance (wedergeboorte) hernieuwde belangstelling voor het klassieke
erfgoed (bouwstijl, beeldhouwkunst, geschriften).
Het humanisme kwam vooral in de Noord-Italiaanse stadstaten sterk opzetten; belangrijk waren een
kritische denkhouding en de universele mens (b.v. Leonardo da Vinci). Humanisten begonnen met
het vergelijken van geschriften uit de Klassieke Oudheid en uit hun eigen tijd. Ze brachten de teksten
terug naar de oorspronkelijke staat, en probeerden de wereld op een rationele manier te verklaren.
Het humanisme zorgde voor een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
Toen Constantinopel – waar de Griekse en Romeinse cultuur was blijven bestaan – in 1453 door de
moslims werd veroverd, trokken veel christelijke geleerden, met hun werken en oude geschriften,
naar West-Europa. Dat geeft vooral in de Noord-Italiaanse stadstaten het humanisme weer een
nieuwe impuls.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LukevdW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
