In deze samenvatting behandel ik het boekje Speltheorie van de methode praktische economie. Er staan veel tips in. Je kan ook alle samenvattingen voor de gehele bovenbouw economie aanschaffen als bundel, dit is voordeliger. Dit boekje hebben wij behandeld in 4VWO, dit kan per school verschillen.
Wederzijdse afhankelijkheid: wat de ene aanbieder doet heeft invloed op wat de andere aanbieder
doet. Om te bepalen wat er gebeurt als er wederzijdse afhankelijkheid is, is er een theorie, de
speltheorie. Het lijkt erg op een spel, er zijn spelers en regels. Vragers en aanbieders zijn spelers, de
keuzes die zij maken zijn hun acties en het marktevenwicht is de speluitkomst. Om het
marktevenwicht te bepalen moet je erachter komen welke keuzes de spelers maken.
1.2 Een economiespel: Jumbo en AH
Als je weet wie de spelers zijn, wat de doelstelling is, of het tegelijkertijd is, wat ze weten en of het
spel herhaald wordt, kan je de opbrengstenmatrix opstellen: de matrix met daarin de opbrengsten
voor beide spelers bij alle mogelijke acties. Horizontaal is rijspeler en verticaal is kolomspeler. De
opbrengst van de rijspeler wordt altijd als eerste genoemd. Soms kiest iemand voor prijsverlaging, en
de andere speler niet. De speler met de prijsverlaging haalt een hogere omzet. Dat is doordat deze
extra klanten trekt en doordat klanten bij extra lage prijzen meer kunnen besteden. Degene die het
niet doet zal een dalende omzet hebben.
1.3 Het Nash-evenwicht
De laatste stap is de oplossing. Als je streepjes zet onder de meest voordelige acties voor elk van de 4
hokjes in de matrix, kom je bij een hokje met 2 streepjes, in dat hokje is een Nash-evenwicht. De
voorwaarde: gegeven de actie van de andere speler wil geen van beide spelers een andere actie
kiezen. Het is ook het marktevenwicht. Conclusie: het marktevenwicht is {wel prijsverlaging, wel
prijsverlaging}. Er kunnen situaties zijn waarbij er meerdere evenwichten zijn, het meest wenselijke
wordt dan gekozen. De overheid moet het economisch beleid wel zo inrichten dat dat gebeurt
anders hangt het van de spelers af.
2.1 Het gevangenendilemma
Een bijzonder economisch spel, is het gevangenendilemma: het marktevenwicht pakt voor beide
personen slecht uit. Pareto verbetering: door een verandering gaat er ten minste 1 speler op vooruit,
terwijl geen enkele andere speler erop achteruitgaat. Een Pareto-verbetering houdt geen stand; het
spel valt terug in het Nash-evenwicht. Het is een gevangenendilemma. Het ontstaat door de
tegenstelling tussen individueel en collectief belang. Omdat beide partijen voor zichzelf kiezen
komen ze in een marktevenwicht dat voor beiden slecht is.
2.2 Evenwicht in dominante acties
Er is nog iets bijzonders: beide spelers kiezen telkens hetzelfde bij elke andere actie van de andere
speler. Dominante actie: een actie die altijd gekozen wordt, wat de andere speler ook doet. Dit is een
speciaal Nash-evenwicht: een evenwicht in dominante acties. Dit heeft een gevolg: er is maar 1
Nash-evenwicht. Maak over deze paragraaf een paar opdrachten en lees hoe het antwoordenboek
de antwoorden formuleert. Gebruik zoveel mogelijk begrippen, als je een begrip mist op je toets, kan
het zijn dat je antwoord fout wordt gerekend.
2.3 Collectieve goederen en gevangenendilemma
De overheid moet zorgen voor de productie van collectieve goederen. De productie van collectieve
goederen is een voorbeeld van het gevangenendilemma: in het marktevenwicht wordt het
collectieve goed niet geproduceerd, terwijl iedereen erop vooruitgaat als het wel wordt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SophieCiere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
