Samenvatting
Samenvatting zelfzorg
Volledige samenvatting zelfzorg met uitwerking van bijbehorende WHAM vragen .
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: hennie_smit93 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
College 1: Tractus DigestivusAambeien
Aambeien worden ook wel hemorroïden genoemd
- De inwendige en uitwendige sluitspier zijn dwarsgestreept spierweefsel
o Deze houden de anus dicht, welke ligt aan het onderste deel van de darmen
o Aan de binnenkant zit een zwellichaam, met bloedvaten
Dit houdt de anus dicht zodat er geen gas en slijm kan ontsnappen.
o Als de zwellichamen gaan uitzakken kun je aambeien krijgen.
- Oorzaak: overrekking van de arterioveneuze zwellichamen in combinatie met verscheuring of
verzakking van het steunweefsel
o Ontstaat door hoge druk:
Obstipatie -> persen en harde ontlasting
Langdurig toiletbezoek/uitstel gedrag
Toenemende leeftijd -> vaker obstipatie
Zwangerschap -> eetpatroon, minder bewegen en prostaglandinen
Hoesten -> verhoogd de druk
- Aambeien kennen 4 stadia, zelfzorg vooral 1 en 2:
o Graad 1: alleen bij proctoscopie (=einde van de darm bekijken) zichtbare hemorroïden, geen
prolaps (=uitzakking)
o Graad 2: prolaps bij persen met spontane repositie (=terug)
o Graad 3: spontane prolaps met de mogelijkheid deze digitaal te reponeren (=terugdrukken)
o Graad 4: prolaps zonder de mogelijkheid digitaal te reponeren -> deze zijn bij de huisarts
- Klachten aambeien -> doorvragen!
o Bloed (helderrood), enkele druppels -> door knappen van bloedvaten in hemarroïde weefsel
Helderrood bloed en enkele druppels is geen alarmsymptoom, verder bloed wel
o Soms pijn bij de ontlasting
o Soms pijn tussendoor
o Soms irritatie/jeuk -> vaak door lekkage van slijm/ontlasting doordat het hemarroïde weefsel
de anus niet afsluit
Andere aandoeningen rond de anus (huisarts). Het is belangrijk een differentiaal diagnose te stellen:
- Fissuren -> geen uitrekking van hemarroïde weefsel.
o Vaak op jonge/middelbare leeftijd
o Oorzaak: scheurtje slijmvliesbekleding
Vaak ontsteking fisuur doordat ontlasting er langs gaat
Scherpe pijn tijdens de ontlasting
Kan bij elke vorm van ontlasting optreden, niet alleen obstipatie
Bloed kan aanwezig zijn
- Anale fistels -> niet natuurlijk afvoergang, welke geen functie heeft
o Zelden
o Oorzaak: ontsteking van de anale klier, een niet natuurlijk afvoergangetje.
Pus en etter aanwezig
WHAM vragen
- W: wie
- W: wat, waarom, waar, wanneer -> doorvragen naar de klachten
o Wat zijn de klachten, waar last van, wanneer?
- H: hoelang
- A: actie, wat heeft de patiënt er al aan gedaan?
- M: medicatie voor interacties en het uitlokken van bijv. bijwerkingen
De WHAM vragen zijn een goed hulpmiddel bij zelfzorgvragen.
- W: leeftijd (oudere > 50 jaar), zwangerschap
o Als je ouder wordt, is de kans op verzakking groter -> als het blijft, doorsturen
o Zwangerschap geeft een hogere kans op aambeien, dus navragen!
- H: doorvragen
, o Eerste keer?
o Waar?
o Beschrijving klachten?
Jeuk bij kinderen -> eerder denken aan wormen, vaak geen aambeien
- A: dieet/leefgewoontes, zelf al iets geprobeerd?
o Dieet?
Vezels (bruin brood, veel vruchten, groente, fruit)
Water drinken (1,5 -2 L), zoals 6-8 glazen
o Leefgewoontes, zoals beweging?
- M: bijwerking van medicatie
o Opiaten
o TCA -> anticholinerg effect
o Antipsychotica
o IJzer -> ook toegediend bij zwangerschap, normaal is 1x 100 mg, 3x 200 mg is vrij hoog!
o Diuretica -> onttrekt water
o Aluminiumzouten -> vaak bij maagklachten gebruikt
o Overmatig contact laxantia -> obstipatie en aambeien
Huisarts
Bij een zelfzorg klacht is bijna altijd de grens > 2 weken als de klachten niet overgaan, ondanks maatregelen.
- Klachten > 2 weken
- Bloed/slijm vermengd met ontlasting = alarmsymptoom, uitvragen!
- Uitpuilende aambei (graad 4)
- Ernstige pijn
- Plotselinge verandering stoelgang zonder aanwijsbare reden!
Niet-medicamenteuze adviezen
- Zachtere ontlasting door:
o Vezelrijke voeding
o Water drinken (6-8 glazen)
o Ontbijten -> stimulatie darmperistaltiek.
o Lichaamsbeweging
- Niet te lang op de toilet zitten
- Bij aandrang direct naar de toilet gaan!
- Warm bad
- Geen kunststof ondergoed doordat het irriteert.
Medicamenteuze adviezen
Indifferente middelen bij jeuk/pijn tijdens de ontlasting:
- Vaseline/cetomacrogol crème, zinksulfaat vaseline crème
o Werking: geen bewijs werkzaamheid wat betreft genezing
Ervaring -> verlichting van pijn en jeuk
Beschermend laagje anale kanaal en op de huid
o Dosering: na elke stoelgang aanbrengen
Altijd in combinatie met leefregels
Eventueel met canule/vingercondoom in/aanbrengen
- Zinkoxide zetpil (2e keus)
o Het gaat eigenlijk te ver de anus in -> schiet je doel voorbij.
o Mensen vinden het prettig omdat ze de aambeien terug duwen.
Voortdurende pijn/jeuk: anasthetica
Vaak hebben mensen al wel indifferentie crème gebruikt
- Lidocaïne-vaseline crème 3% FNA/lidocaïne-vaseline zinksulfaat
o Werking:
Lidocaïne: jeuk en pijnstillend
Vette basis: beschermend laagje
, o Dosering: na elke stoelgang aanbreken
Vaak apotheekbereiding.
- Tweede keus: zetpil (lidocaïne/zinkoxide/bismuth)
o Zetpil komt in de endeldarm, in plaats van het anale kanaal
Maar het gevoel is vaak prettiger
o Bismuth: barrière slijmvlies anale kanaal, het werkt verzachtend.
- Op recept: hydrocortison vaseline crème.
o Als patiënten vrij veel last hebben van jeuk en onderdrukt ontsteking
Overige middelen
- Spertie: biergust en haaienlevertraan
o Nooit aangetoond werkzaam, het zorgt voor een laagje
Een indifferentie crème is beter
Kan zorgen voor allergische reactie
- Therenal: bismuth, lidocaïne en zinkoxide.
o Deze kan wel, de middelen zijn aanwezig, maar vaak duurder!
- Hemoclin aambeiengel: aloë barbadensis plant
o Deze maakt een beschermend laagje
Het is niet verkeerd, maar vaak duurder en niet noodzakelijk
Diarree
Diarree is een verstoring van het normale defecatiepatroon en komt vaker voor dan aambeien.
- Vooral bij kinderen 0 – 4 jaar -> moeten nog een immuunsysteem opbouwen.
o Frequentie is verhoogd
o Hoeveelheid is verhoogd
o Watergehalte is verhoogd.
We kennen twee types van diarree:
- Acute diarree
o Infectie bacterie/virus
o Geneesmiddelen
- Chronische diarree
o Onderliggende ziekte -> Crohn, colitis ulcerosa.
Acute diarree
De oorzaak is in 36% van de gevallen een pathogeen micro-organisme
- Virus: Rotavirus, Norovirus, Adenovirussen
- Bacteriën: Campylobacter, Salmonella, E.coli (reizigersdiarree), Shigella, Yersinia
o Veroorzaakt door besmet eten en drinken
- Overig: toxines van bacteriën, protozoa, medicatie, lactose-intolerantie, zoetstoffen.
Geneesmiddelen die kunnen zorgen voor acute diarree
- Antibiotica – breed spectrum
o Daardoor verdwijnen de bacteriën in de darmen ook!
- Antacida – magnesium
- Misoprostol is een mucosaprotectiva, vaak in combinatie met NSAID
- Metformine
- Chemotherapeuticum
Chronische diarree
Altijd reden om naar de huisarts te gaan, oorzaken zijn:
- IBS, ziekte van Crohn, collitus ulcerose, darmkanker, diverticulosis, diverticulutis (= uitstulping in de
darmen en ontsteking daarvan), voedingspatroon, aids, diabetes, hyperthyreödie
- Paradoxe diarree
o Obstipatie, maar diarree lekt langs het maag-darm stelsel .
Pathofysiologische mechanismen
, Er zijn verschillende pathofysiologische mechanismen voor het ontstaan van diarree:
- Actieve secretie van water en elektrolyten door de darmmucosa -> zichtbaar bij gastro-enteritis
- Snelle darmpassage –> overmatig gebruik contactlaxantia
- Osmotische werkzame stoffen –> bijv. suikers of zoetstoffen
- Verminderd resorberend oppervlak –> virale infecties.
Verschijnselen acute diarree
- Frequent optreden waterdunne ontlasting
- Buikkramp (soms)
- Winderigheid
- Gevoel van malaise
- Koorts -> langer dan 3 dagen en 38 graden Celsius = alarmsymptoom
- Misselijkheid en braken (soms)
- Risico: uitdroging -> vooral bij kleine kinderen en ouderen = alarmsymptoom
Verschijnselen chronische diarree
- > 2 weken
- Gebrek aan eetlust (soms)
- Chronisch gevoel van zwakte (soms)
- Gewichtsverlies (soms)
WHAM vragen diarree
- W: < 2 jaar of > 70 jaar, zwangerschap?
o Dit komt omdat er nu uitdroging verschijnselen zijn. Hoe herken je uitdroging?
Huid
Sufheid
Gewichtsverlies.
Donkere, geconcentreerde urine en weinig plassen
- H: doorvragen
o Waterdunne ontlasting?
o Hoe vaak per dag?
o Hoeveel dagen?
o Sprake van koorts/braken/vochtopname/urine
Braken is geen alarmsymptoom, infectie met virus of bacterie zorgt voor braken
De koorts is alleen alarmsymptoom afhankelijk van lengte en hoogte
o Sufheid -> kinderen = alarmsymptoom
o Drinkt genoeg?
o Verre reis?
o Voedsel
o Klachten bij familie collega’s? -> vooral infectie met bacterie/virus
Opletten bij loperamide < 8 jaar.
- A: welke acties zelf al ondernomen?
- M: bijwerkingen/intoxicifatie, IA, CI.
Huisarts
- Klachten > 1 tot 2 weken, ook afhankelijk van de andere klachten.
o Gastro-enteritis duurt normaal gesproken 3-4 dagen, max. 7 dagen.
- Braken en koorts (> 38ᵒC) en langer dan 3 dagen
- Klachten > 1 dag bij kinderen < 2 jaar en ouderen > 70 jaar -> uitdroging
- Bloed/slijm in de ontlasting
- Diarree bij obstipatie = pardoxale diarree
- Reizigers middellandse zee
- Medicijnbijwerking
o Furosemide (lisdiuretica) -> tijdelijk stoppen .
o Lithium -> lithium meer terug geresorbeerd, doordat er meer water en natrium uitscheiden.
Het is een middel met smalle therapeutische breedte, dus in de gaten houden!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hennique. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen