Hoofdstuk 1 Epidemiologie
Epidemiologie = de leer of wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de frequentie
waarmee deze verschijnselen (plagen, ziekten) in een populatie voorkomen.
- Humaan en veterinair
- Ziekte als centrale object van onderzoek
- Gaat om het voorkomen (frequentie) van ziekte in menselijke populaties
- Beschouwt het voorkomen van ziekte veelal in relatie tot voorkomen van andere
verschijnselen. Het gaat daarbij om factoren waarvan men vermoedt dat ze van invloed zijn
op het ontstaan van de desbetreffende ziekte (etiologische factoren), een indicatie geven van
de aanwezigheid van de ziekte in kwestie (diagnostische factoren), of samenhangen met het
verloop van de ziekte (prognostische factoren).
Epidemie = een opmerkelijke toename in de mate van voorkomen van bepaalde ziekten of
ziekteverschijnselen in een bepaald tijdvak.
Endemie = wanneer ziekten of ziekteverschijnselen gedurende langere tijd op een constant hoog
frequentieniveau in een populatie aanwezig zijn. Bv malaria.
In epidemiologisch onderzoek berekent en vergelijkt men ziektefrequenties in groepen mensen met
verschillende kenmerken. Per individu wordt vastgesteld of de ziekte al dan niet aanwezig is en
vervolgens wordt geteld hoeveel van de individuen in de totale g roep de ziekte hebben.
Epidemiologische breuk = Aantal ziekte individuen / totaal aantal personen in de groep waaruit deze
zieke individuen afkomstig zijn.
Incidentie (population at risk) = wanneer men nieuwe ziektegevallen telt in een groep die kans loopt
de betreffende ziekte te krijgen.
Prevalentie = betrekking op het aantal bestaande ziektegevallen.
Het in kaart brengen van het distributiepatroon (tijd, plaats, groepen) van een ziekte behoort tot het
domein van de beschrijvende epidemiologie.
De tak van de epidemiologie die de oorzakelijke factoren tracht te identificeren die aan de frequentie
van ziekte ten grondslag liggen, wordt de verklarende of analytische epidemiologie genoemd.
Determinanten = de etiologische, diagnostische en prognostische factoren.
Etiologische factoren = genen, gedrag en omgeving.
P (Z) = f (Di) epidemiologische functie (formele uitdrukking van de vraagstelling van het
onderzoek)
- Z = voorkomen van de ziekte
- D = determinanten
- Bv: P(schizofrenie) = f (cannabisgebruik)
In epidemiologisch onderzoek staat meestal één determinant van de ziekte centraal. Maar vrijwel
altijd spelen ook andere determinanten een rol. Deze moeten ook worden meegenomen in het
onderzoek
- effectmodificatie H4
- confounding (verstoring) H4
Empirische cyclus =
Theorie = uitspraak of een samenhangende reeks van uitspraken met een algemeen geldend
karakter.
Inductie = het proces van concrete waarnemingen naar een meer abstract, algemeen geldend beeld
van de werkelijkheid.
Deductie = proces van een abstracte theorie naar een of meer te toetsen hypothesen.
Falsifieerbaarheid = dat men probeert de theorie met behulp van onderzoek onderuit te halen.
Hypothese = toetsbare stelling die op grond van waarnemingen in de praktijk al dan niet kunnen
worden verworpen.
Empirisch onderzoek in verschillende fasen:
1. Formuleren van de onderzoeksvraagstelling
2. Maken van een onderzoeksopzet (design)
o Selectie van de onderzoekspopulatie
o Selectie van de meetinstrumenten
o Selectie van de meetmomenten
o Selectie van statistische analysetechnieken
3. Uitvoeren van het onderzoek (observaties, gegevensverzameling)
4. Analyseren van de onderzoeksresultaten
o Frequentie van de meetwaarden van de relevante variabelen
o Relaties tussen variabelen
5. Interpretatie van de onderzoeksresultaten (conclusies)
De hedendaagse epidemiologie rust op twee pijlers: de epidemiologische onderzoeksmethoden en
de inhoudelijke kennis die met deze methoden is verworven.
, Hoofdstuk 2 Frequentie
Gezondheid = A state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence
of disease or infirmity – WHO
- Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte
- Gezondheid is de succesvolle respons van het individu op de wisselende uitdagingen vanuit
de omgeving.
Disease is de objectieve benadering van ziekte. Er is sprake van ongezondheid op het organisch
niveau, voor zover dat van buitenaf kan worden vastgesteld (diagnose)
Illness is de subjectieve benadering van ziekte. Er is sprake van ongezondheid op het niveau van het
individu. Het gaat om de perceptie van de eigen gezondheid, de ervaren gezondheid, die mede
bepalend is voor de kwaliteit van leven.
Sickness is de benadering van ziekte waarbij er sprake is van ongezondheid op sociaal niveau, oftewel
om ziektegedrag.
Gezondheidsindicator = de operationalisatie van de dimensies van gezondheid of van een bepaald
aspect uit een dergelijke dimensie op geaggregeerd niveau.
Verloop = het met de tijd veranderende beeld van ziekte.
De epidemiologische breuk, een verhoudingsgetal, geeft de frequentie van zieken (proportie) in de
populatie weer. Totaal aantal zieken / totaal aantal personen in de populatie.
Prevalentie = heeft betrekking op het aantal personen dat op een bepaald moment ziek is.
- Totaal aantal zieken op een bepaald moment in een bepaalde periode / totaal aantal
personen in de populatie waaruit deze zieken afkomstig zijn.
Incidentie = heeft betrekking op het aantal personen dat ziek wordt in een bepaalde periode.
- Totaal aantal nieuwe zieken in een bepaalde periode / totaal aantal personen in de populatie
waaruit deze zieken afkomstig zijn.
Cohort = een gesloten populatie
- T0 = tijdstip waarop men in een cohort wordt opgenomen.
Dynamische populatie = lidmaatschap hangt samen met een specifieke toestand en eindigt zodra een
individu niet meer in deze toestand verkeert. Het is dus van variabele duur.
- Samenstelling wisselt van moment tot moment.
De factor tijd blijkt een lastig fenomeen bij het onderzoek naar ziektefrequenties en de interpretatie
van de uitkomsten daarvan. Altijd van belang om de tijd erbij te benoemen.
Life-timeprevalentie = Wanneer bij een dwarsdoorsnede van een populatie wordt nagegaan of een
bepaalde toestand bij een individu tot op dat moment ooit aanwezig was.
Periodeprevalentie = het deel van de populatie dat de desbetreffende ziekte heeft gehad in een
bepaalde periode.
Incidentie wordt per definitie bestudeerd in populaties waarvan alle leden in principe kandidaten zijn
voor de gebeurtenissen in kwestie (at risk).
Wanneer een prevalentie (P) laag is (minder dan 10%) en er is sprake van een steady state, kan deze
prevalentie worden geschat door het product van de gemiddelde ziekteduur (T)en de hierna te
behandelen incidentiedichtheid (ID):
P = ID x T
Voor hogere prevalenties geldt:
P = (ID x T) / (1 + (ID x T))
Cumulatieve incidentie (CI) = alle leden van een cohort worden gedurende een bepaalde periode
gevolgd. Bestaat uit het deel van de leden van het cohort dat gedurende de follow-up deze
aandoening krijgt. Op t0 is de patiënt at risk, maar nog vrij van de aandoening.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloesbrinkhuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
