samenvatting van medische kennis, 2de periode, de ouder wordend mens. samengevat zijn de boeken anatomie en fysiologie van de mens, klinische pathologie, farmacologie, leerboek psychiatrie voor verpleegkundigen, voeding bij gezondheid en ziekte en alle hoorcolleges en werkcolleges
Wie zijn ouderen:
- Senioren (58 – 82 jaar)
- Bejaarden (83 jaar en ouder)
Verouderingsproces
- Lichamelijke veranderingen
- Psychische veranderingen
- Sociale veranderingen
3 fysiologische levensfasen
- Conceptie – 20 jaar: groei en ontwikkeling
- 20-29 jaar: geen verandering
- >30 jaar: afname kwaliteit van het organisme
Gezondheidsproblemen en veroudering
- geven klachten minder goed aan, minder diagnostiek
- Herstel vaak trager
- Verhoogde kans op complicaties
- Normale verschijnselen van veroudering en herkennen van symptomen
- Kwaliteit van leven staat voorop
- Als ouderen ziek zijn gaan we na of we ze nog gaan behandelen, heeft het nog zin
Levensverwachting:
We worden ongeveer 80
Er is een dubbele vergrijzing, er zijn meer ouderen die ook ouder worden
Regel voor levensverwachting”
- 60 jaar: 18 goede jaren
- 70: 12 goede jaren
- 80 jaar: nog 6 goede jaren
Kenmerken van de oudere patiënt
• Leeftijd (biologische leeftijd/echte leeftijd) (leeftijd doet er niet echt toe)
• Complexe patiënt
• Kwetsbaarheid
– fysiologische reserves ↓+ compensaties↓
• Multimorbiditeit (≥ bijkomende ziekten)
• Geriatrische syndromen
,• Polyfarmacie (meerdere medicijnen)
• Apart aandacht: bewegen en vallen
• Apart aandacht: zintuigen + communicatie
• Apart aandacht: Advanced care planning, kwaliteit leven
• Apart aandacht: Functioneren
• Hoge zorgbehoefte
Voor alle geldt de ene heeft alles en de andere heeft nergens problemen
Fraility = kwetsbaarheid
“Een toestand van leeftijd-gerelateerde fysiologische kwetsbaarheid die voortkomt uit verstoorde
homeostatische reserves en een verminderd vermogen om weerstand te bieden aan belasting”
Fried et al. 2001: Criteria voor kwetsbaarheid:
1. Gewichtsverlies
2. Uitputting
3. Lichamelijke inactiviteit
4. Loopsnelheid
5. Handknijpkracht
meetinstrument kwetsbaarheid
De Groningen Frailty Indicator (GFI)
Selectie-instrument om ouderen te selecteren voor interventies.
Meet met 15 items 4 domeinen van functioneren:
- lichamelijk
- cognitief
- sociaal
- psychologisch
Score van 4 of hoger = frail
Multimorbiditeit = ≥ 2 bijkomende ziekten
Geriatrische syndromen (syndroom = meerder oorzaken voor het ontstaan tot een beeld)
- Dementie
- Depressie
- Delier
- Duizeligheid
- Incontinentie
- Decubitus
- Mobiliteit
- Vallen (vb. slecht zien, slecht horen, slechte spieren, slecht geheugen, veel medicatie)
- Enzovoort
Dementie
• Neurodegeneratieve ziekte (psycho-organische stoornis)
• Kenmerken: cognitieve achteruitgang bij een helder bewustzijn (i.t.t. delier: verminderd
bewustzijn).
• Problemen met o.a. het geheugen, oriëntatie en plannen
Dementie is een verzamelbegrip, Belangrijkste vormen:
, • Ziekte van Alzheimer (60-70%)
• Vasculaire dementie (15%)
• Combinaties van beide
• Ziekte van Pick / Frontotemporale dementie
• Lewy body dementie
• De ziekte van Parkinson
• Het Korsakov-syndroom
• Ziekte van Creutzfeldt-Jakob
Wat zie je in de psychogeriatrie
• Denk hierbij aan de volgende mensen:
- Depressie
- Delier
- Angststoornissen
- Persoonlijkheidsstoornissen, persoonlijkheidsverandering
- Dementie en andere cognitieve stoornissen
- Veranderd gedrag
Veroudering theorieën
- Biologische theorieën
- Ontwikkelingstheorieën
Geprogrammeerde levensduur (dood is geprogameerd)
- Degeneratieve theorieën
Degeneratietheorieën
Vrije zuurstofradicalentheorieen (bij de verbranding komen er radicalen vrij die zich
uiteindelijk op hopen wat dingen kapot kan maken)
o Ontstaan als bijproduct v/d energievoorziening van alle lichaamscellen (in de
mitochondriën)
o Kunnen DNA, eiwitten en vetten beschadigen.
o Het DNA kan worden gerepareerd, de schade aan eiwitten en vetten is
cumulatief en zorgt voor functieachteruitgang van (alle) weefsels
Slijtagetheorie (als je het veel gebruikt gaat het kapot)
o Essentiele weefsels raken defect
o Essentiele orgaanonderdelen raken defect
o De functies van de organen gaat achteruit
Instabiliteit erfelijk materiaal
o DNA kan beschadigd raken door chemische en fysische processen.
o Zo’n beschadiging heet een mutatie en is meestal nadelig.
o Hoe langer je leeft, hoe meer mutaties je oploopt.
o Mutaties in delende cellen (stamcellen) geven hun mutaties door aan de
dochtercellen.
o Een lichaamscel die niet meer deelt, sterft na een mutatie doorgaans vanzelf
(apoptose).
Exogeen (Meest bekende is straling van de zon)
o Collagene vezels (stevigheid) en elastische vezels (veerkracht) worden verzwakt.
o Proteoglycanen (houden water vast) nemen ook versneld af.
o Kans huidkanker neemt toe door mutaties in delende epitheelcellen.
, o Uv-straling gaat niet dieper dan de huid… Röntgen- en gammastraling wel, ook
interne organen lopen gevaar
- Psychische (emotionele) theorieën
- Sociale theorieën
Onderzoek algemeen overzicht
- Lichamelijke problemen
- Psychische problemen
- Sociale problemen
- Existentiële en religieuze vragen
- Extra aandacht voor:
Mobiliteit en vallen
Communicatie en zintuigen
Geheugenfunkties
- FUNKTIONEEL ONDERZOEK (ADL/IADL)
- Kwaliteit van leven
Gevolgen
- Afname v/d functionaliteit (ADL/IADL)
- Afname kwaliteit van leven
- Complicaties van chronische ziekten
- Verminderde therapie trouw
- Verminderd sociaal netwerk
- Existentiële vragen
- Sterfte
- Toenemende zorgbehoefte
- Verhoogde ziekenhuisopnamen
Gevolg geriatrische neerwaartse spiraal
Behandelingsmogelijkheden
- Behoud van zelfstandigheid, kwaliteit
- Liefst in de eigen omgeving
- Mantelzorg (familie)
- Multidisciplinair team(thuis / VPH / ZH)
- Dagbehandelingsmogelijkheden
- Behandeling in het verpleeghuis
- Stel een behandelplan en een zorgplan op
- Advanced care planning (wat wel en wat niet meer) (wat wil de oudere nog, wat is zinvol en
wat niet)
- Veiligheidsmaatregelen
Specifieke kwetsbaarheidsindicatoren voor opname in een zorginstelling
- Gewichtsverlies
- Cognitieve beperkingen / achteruitgang
- Incontinentie
- Relevante depressieve symptomen
- Lichamelijke inactiviteit
Zorg aanpassen aan de ouderen
- Gericht op kwaliteit van leven
- Zelfredzaamheid en zelfstandigheid
- Tempo aanpassen, bejegening aanpassen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmawillemen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
