Hoofdstuk 3 – Hoe wij waarnemen
Kernvragen :
- Hoe komt het dat de hersenen van zintuiglijke gehandicapten anders
georganiseerd zijn ?
- Wat is het verschil tussen waarneming en gewaarwording ?
- Hoe kun je waarneming het best begrijpen ?
- Welke processen spelen een rol bij het waarnemen ?
- Is onze waarneming objectief ?
- Welke vijf zintuigsystemen hebben mensen ?
- Wat is de structuur van deze zintuigsystemen en hoe werken ze ?
- Werken onze zintuigen samen ?
- Is er een overeenkomst tussen fysieke pijn en sociale pijn ?
Samenvatting : antwoorden op de centrale vragen
De informatie die via onze zintuigen onze hersenen bereiken, draagt bij aan een
reorganisatie van die hersenen. Zo zijn de hersenen van visueel gehandicapten
duidelijk anders georganiseerd dan die van mensen zonder zintuiglijke handicap.
Dit is een voorbeeld van de plasticiteit van onze hersenen.
Bij het gebruik van onze zintuigen en de daarbij behorende hersensystemen zijn
twee processen actief; gewaarwording en waarneming. Gewaarwording is dat wat
onze zintuigen beroert, de prikkels uit de binnen- en buitenwereld. In onze
hersenen worden deze prikkels georganiseerd en van betekenis voorzien. Dat
proces wordt waarnemen genoemd. Dit is een actief proces waarbij de
interpretatie van de prikkels centraal staat. Waarnemen is dus geen passief
proces, alsof in je hersenen de werkelijkheid weerspiegeld wordt. Het is wel een
proces waarbij de waarnemer juist dat waarneemt wat voor hem belangrijk is.
Dat laatste wordt in de sleuteltheorie benadrukt.
Bij het ontstaan van het waarnemingsresultaten spelen drie processen een
belangrijke rol. We selecteren uit al de prikkels die onze zintuigen bereiken; we
passen ons aan, aan de constante stroom van dezelfde prikkels, maar juist
veranderingen in de prikkels blijven ons opvallen. En het derde proces is dat we
vooral verhoudingen tussen prikkels waarnemen. We zien iets groter of kleiner,
horen iets harder of zachter.
Een en ander betekent dat onze waarneming subjectief is. Door wat onze
aandacht trekt, door onze motieven en emoties en door onze kennis vallen
sommige aspecten uit de wereld om ons heen eerder op en herkennen we die
beter. Dit wordt de top-downbenadering van waarneming genoemd.
Mensen hebben verschillende zintuigsystemen, zoals evenwichtszintuig,
luisterzintuig, jeukzintuig en nog veel meer. De vijf belangrijkste zijn; kijken,
horen, ruiken, proeven en voelen. Zintuigsystemen bestaan uit een zintuig waar
prikkels opgevangen worden en de bijbehorende hersenstructuren waar de
prikkels van betekenis worden voorzien. Onze zintuigsystemen zijn zo ontwikkeld
dat zij de overlevingskans en het voortplantingssucces en de menselijke soort
bevorderen. Dit uitgangspunt wordt benadrukt in de evolutietheorie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lizzy3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.