Hoofdstuk 1 – het waarom van maatschappelijke problemen
§1.1 Geluk
Je hebt 2 soorten geluk: persoonlijk geluk en maatschappelijk geluk. Persoonlijk geluk
verschilt van persoon tot persoon. Maatschappelijk geluk is geluk voor de hele samenleving.
Mensen in een land kunnen bijvoorbeeld gelukkiger zijn doorvrijheid, gelijkheid, cohesie en
welvaart in een land.
Mensen hebben verschillende visies op het maatschappelijk geluk en al deze visies komen
samen in de politiek. Daar wordt uitgevochten hoe de samenleving (en daarmee het
maatschappelijk geluk) eruit gaat zien. Het kan fysiek uitgevochten worden (bijv. oorlog) of
in een debat.
In de maatschappijleer is er niet 1 juiste oplossing, want iedereen kijkt anders tegen een
maatschappelijk probleem aan
§1.2 belangen, waarden en dilemma’s
Voor het geluk van mensen zijn waarden en belangen heel belangrijk. Belangen zijn zaken
waaruit je voordeel kunt halen. Belangen zijn vaak op korte termijn en hebben vaak te maken
met macht, aanzien, tijd, informatie of geld.
Waardes bieden niet altijd directe voordelen. Het is een abstract ideaal, zaken die mensen
belangrijk vinden voor de wereld. Voorbeelden van waarden zijn vrijheid en gelijkheid.
Verschillen belangen en waarden:
Belang Waarde
Gericht op persoon zelf of op eigen groep Gericht op andere of alle mensen
Voordeel Ideaal
Concreet Abstract
Vaak te maken met macht, aanzien, tijd, Vaak te maken met vrijheid, gelijkheid,
informatie of geld cohesie en welvaart
Gericht op korte termijn Gericht op lange termijn
Er zijn ook verschillen in waarden, je hebt persoonlijke waarden zoals vriendschap, familie,
geloof en eerlijkheid, en je hebt maatschappelijke waarden zoals vrijheid, democratie,
veiligheid en milieu.
Soms moeten we om geluk te optimaliseren keuzes maken in de samenleving, zoals: wel of
geen geld geven aan ontwikkelingslanden. Zo’n keuze is een dilemma. Daarbij moet gekozen
worden tussen verschillende belangen en/of waarden die niet samen kunnen gaan.
§1.3 maatschappelijke botsingen en problemen in theorie en praktijk
Het optimale maatschappelijk geluk kan zelden bereikt worden, omdat samenlevingen voor
dilemma’s komen te staan. Een dilemma in de samenleving tussen groepen mensen met
verschillende waarden/belangen die niet samen kunnen gaan is een maatschappelijke botsing
Een maatschappelijke botsing is een kenmerk van een maatschappelijk probleem. Een
probleem is een maatschappelijk probleem als het voldoet aan 3 criteria:
1) Er hebben (veel) groepen mensen met het probleem te maken
, 2) Verschillende meningen over oorzaken en oplossingen van probleem
3) Overheid is volgens veel groepen nodig voor oplossen van probleem
De overheid is het hoogste gezag in een bepaald grondgebied.
Maatschappelijke problemen zijn plaats- en tijdsgebonden. Overal zijn andere
maatschappelijke problemen en vroeger was alles ook anders dan nu.
De groepen mensen die actief betrokken zijn bij een maatschappelijk probleem, zijn actoren.
Actief betrokken houdt in dat ze een rol spelen in het debat.
Voor het weergeven van maatschappelijke botsingen maken we een schema om de botsing
duidelijk weer te kunnen geven. Dit schema is een AWB-schema (actor, waarde, belang)
Hoofdstuk 2 – groepen actoren en maatschappelijke problemen
§2.1 mensbeelden
Verschillende opvattingen over maatschappelijk geluk zijn meestal te herleiden tot verschil in
mensbeelden. Een mensbeeld is de manier waarop actoren naar mensen kijken. Bij het
mensbeeld spelen 2 vragen een rol;
1) Hoe gelijk zijn talenten van mensen verdeeld?
2) Hoe goed en sociaal zijn mensen van nature?
Je hebt een links en een recht mensbeeld.
Linkse actoren gaan uit van het goede en sociale in de mens en de gelijkheid van mensen.
Ethische vrijheid en gelijkheid zijn voor links belangrijke waarden. Gelijkheid heeft te maken
met de manier waarop talenten verdeeld zijn en daarom moeten mensen ook gelijk behandeld
worden. Vrijheid is belangrijk omdat mensen van nature goed en sociaal zijn en daarom
moeten mensen zich vrij kunnen gedragen. Deze vorm van vrijheid is ethische vrijheid.
Het rechtse mensbeeld gaat ervanuit dat mensen kiezen voor hun eigenbelang en dat talenten
ongelijk verdeeld zijn. Voor hen is economische vrijheid een belangrijke waarde. Ook
ongelijkheid is een waarde voor hen, omdat ze vinden dat talenten ongelijk verdeeld zijn en
dat verschil mag er zijn.
§2.2 ideologieën
Ideologie: Een alomvattende visie op maatschappelijke problemen, gebaseerd op
mensbeelden.
Kenmerken ideologie:
1. De manier waarop actoren maatschappelijke problemen op willen lossen (strijd of debat).
2. Hun mensbeeld (links of rechts).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Goldstrike2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.