In deze samenvatting worden hoofdstuk 1 en (gedeeltelijk) 2 samengevat uit het MEMO handboek voor vwo. Geschreven in 2019! Ik zit zelf in 6vwo en mijn samenvattingen Geschiedenis hebben er altijd voor gezorgd dat ik voor dit vak hoge cijfers haalde. Er staan ook nog uitgebreidere Geschiedenis samen...
1.1
Overgang naar een landbouwsamenleving tussen 9000 en 6000 v.C.
Deze verandering vond plaats in het Midden-Oosten, in een gebied wat wordt genoemd:
Vruchtbare Halvemaan.
Vanaf 7000 v.C. verspreidde de landbouw zich naar Noord-Afrika.
Vanaf 6000 v.C. naar Europa.
Tot de opkomst van de landbouw geen andere bestaanswijze dan jagen en verzamelen.
Homo Habilis (wordt beschouwd als 1e mens) was een jager-verzamelaar. Homo Habilis
verscheen 2,5 miljoen jaar geleden in Afrika.
Onze soort; de Homo sapiens ontstond rond 140.000 v.C. in Afrika.
In het koude klimaat waarin deze moderne mensen bestonden leefden ze vooral van jacht
op rendieren.
Jagers-verzamelaars nomaden (wanneer voedsel in hun leefomgeving schaars was
trokken ze door). Ze woonden in grotten, hutten of tenten. De jagers-verzamelaars leefden
in groepen van 20-30 mensen. Er waren zelden sociale verschillen, we weten niet hoe ze
beslissingen namen. Er was een taakverdeling (mogelijk tussen mannen en vrouwen).
Mannen richtten zich op de jacht
Vrouwen hielden zich bezig met voedsel verzamelen.
Groepen ruilden onderling spullen als vuursteen, ivoor en schelpen.
Homo sapiens maakte meer gespecialiseerde gereedschappen en gebruikte daarvoor een
grote variëteit aan materialen. Homo sapiens liet als enige menssoort afbeeldingen achter.
Homo sapiens leefde in de prehistorie want ze kenden het schrift nog niet.
Overgang naar landbouw vond voor het eerst plaats in het Midden-Oosten ca. 12.000 v.C.
De ijstijd kwam aan een einde en daardoor ging het meer regenen er ontstond een
vruchtbaar gebied. (Op sommige plaatsen leverde de natuur zoveel voedsel dat men zich er
voor langere tijd ging vestigen). Volgens sommige archeologen klimaatverandering
oorzaak overgang naar landbouw. Het werd namelijk koud en droog waardoor er minder
eetbare wilde planten groeiden, maar men was gewend om op een vaste plek te wonen en
wilden niet wegtrekken. Hierom zochten ze een andere oplossing (ze gingen zelf gewassen
produceren, bijvoorbeeld Graan). De uitvinding van landbouw betekende een
overschakeling van nomadisch naar een gevestigd (=sedentair) bestaan. Ze moesten immers
dichtbij hun akkers wonen als ze het hele jaar van de oogst wilden leven. De manier van
leven veranderde ingrijpend daarom spreken we van een agrarische revolutie.
Kenmerken agrarische revolutie:
Bossen maakten plaats voor akkers.
Wilde grasvlakten veranderden in graanvelden.
Er verschenen meer dorpen in het landschap.
Positieve gevolgen agrarische revolutie:
Er ontstond een snelle bevolkingsgroei (boeren produceerde meer voedsel dan
jagers en verzamelaars daardoor konden ze 60 tot 100 x zoveel mensen voedden).
Stijging v/h geboortecijfer (vrouwen konden sneller achdter elkaar kinderen krijgen).
Ontwikkeling veeteelt (boeren hielden dieren niet enkel meer voor het vlees maar
ook voor bijproducten als melk, wol, leer etc.)
Nieuwe technieken (nieuwe levenswijze stimuleerde uitvinding van allerlei nieuwe
technieken bijvoorbeeld: weven, pottenbakken, en productie van gepolijste steen
Neolithicum nieuwe steentijd (heeft naam te danken aan gebruik van gepolijste steen)
, Negatieve gevolgen agrarische revolutie:
Boeren waren minder gezond dan jagers-verzamelaars want ze aten veel eenzijdiger.
Meer infectieziekten (bevolking nam toe en leefden dichter op elkaar, vee bracht
ziekten met zich mee).
Misvorming van de ruggengraat (veroorzaakt door zware lichamelijke arbeid).
Ondervoeding door bijvoorbeeld mislukte oogsten.
Zorgde ook voor meer sociale ongelijkheid (boeren kregen eigen akkers, de ene boer
was succesvoller dan de ander, hierdoor verschillen in rijkdom, macht en aanzien).
o Voor het eerst ontstond er een hiërarchie (zal hierna nooit meer verdwijnen).
1.2
Vanaf 10.000 v.C Neolitische Revolutie
Neolitische Revolutie door:
1. Nieuwe uitvindingen
2. Zelf zaadjes planten (akkerbouwen)
3. Houden van vee (veeteelt)
Hierdoor verhoging van de voedselproductie
2.1
Eerste steden ontstonden in Soemerië (= zuidelijk gedeelte van Mesopotamië) rond 3300
v.C. in het huidige Irak. Waarom de steden nou juist daar ontstonden heeft te maken met de
zeer vruchtbare grond, gebied is vruchtbaar door overstromingen van de Tigris en de Eufraat
Elk voorjaar bleef een laagje slib achter, boeren moesten hun land wel irrigeren (kunstmatig
bevloeien want de zomers waren lang, heet en droog. Door overvloedige oogsten in
Mesopotamië kon de bevolking groeien eerst kleine nederzettingen toen grote steden.
Mesopotamië: eerste landbouw, eerste steden, eerste schrift (spijkerschrift).
In de eerste steden nieuw soort samenleving: de stedelijke gemeenschap, door grote
oogsten hoefde niet iedereen zich met voedselvoorziening bezig te houden. Mensen konden
zich specialiseren (zo ontstonden nieuwe beroepen bijvoorbeeld: pottenbakker, kleermaker
en smid). Ook ontstonden kooplieden, ze trokken met
handelswaar naar andere landen (bijvoorbeeld: Syrië,
en India) en kwamen terug met andere producten.
Kooplieden welvarend en invloedrijk. Priesters
specialiseerde zich in contact met goden, zij hadden
veel aanzien. Er ontstond in de stedelijke
gemeenschappen een arbeidsverdeling en hiërarchie.
(Verschillende sociale lagen die verschilden in rijkdom
en macht).
Niet lang na het ontstaan van steden in Soemerië ontstonden ook steden in Egypte. Tussen
2700 en 300 v.C. verschenen ook in andere vruchtbare gebieden steden met complexe
stedelijke gemeenschappen (bijvoorbeeld in China, India, Mexico en Peru). Vrijwel zeker dat
ze zich onafhankelijk van elkaar hebben ontwikkeld.
In 3300 v.C. ontstond in Soemerië ook het schrift, dat was nuttig bij de besturing van de stad.
Dankzij schrift wisten koningen wie belasting had betaald, welke arbeiders loon kregen en
hoeveel soldaten er in dienst waren. Ook priesters gebruikten het schrift. Ontwikkeling v/h
schrift ging in stappen vanaf 8000 v.C. werden symbolen gebruikt om bijvoorbeeld het aantal
afgeleverde goederen te onthouden. Deze symbolen waren verre voorlopers v/h schrift.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eva_gonen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
