Samenvatting
Samenvatting Staatsrecht 2
Zelf het vak gehaald met een 8! Samenvatting Staatsrecht 2 2020/2021, inclusief alle stukken uit de jurisprudentiebundel!
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: sebas98 • 1 jaar geleden
Door: jurrietulp • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting van de Samenvatting Staatsrecht 2Week 1, ‘Democratie, Rechtsstaat & Mensenrechten’
Literatuur
I) Regulerende functie van het Staatsrecht
Het recht schept niet alleen rechten en plichten voor de burgers…
...Maar legt ook het overheidshandelen aan banden. (= Reguleren!)
Twee begrippen zijn hier van belang: Constitutionalisme en rechtsstaat.
II) Constitutionalisme
De spreiding van overheidsbevoegdheden over meerdere ambten.
Binnen dit constitutionalisme bestaan drie standaard vormen:
a. Eenheidsstaat
1 grondwet en 1 centraal overheidsorgaan.
NB: Dit kan zowel centraal als decentraal (zoals NL).
b. Federale staat
1 overkoepelende grondwet en verschillende ‘mini-staten’. (DU of VS)
c. Confederale staat
Volkenrechtelijk samenwerkingsverband van soevereine staten o.g.v. een verdrag. (EU)
Terminologie
Overheidsverband: Een openbaar lichaam met organen (Bijv. het Koninkrijk).
Regeringsvorm: Verhouding tussen de overheidsverbanden (Bijv. het parlementaire stelsel).
Machtenscheiding: Trias Politica
De wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht van Montesquieu. Kenmerken:
a. De drie ambten zijn afzonderlijk, gelijkwaardig en zelfstandig.
b. De machtenscheiding is niet absoluut, maar beperkt.
> Wetgevende functie vd regering en uitvoerende functie vs SG.
c. Trias dient niet alleen ter verdeling, maar ook ter controle. (checks & balances)
III) De rechtsstaat
Het idee dat het overheidshandelen gebonden is aan de wet. Kenmerken:
a. Legaliteitsbeginsel
Overheidsoptreden moet berusten op een voorafgaande algemene regel.
Nuance: Ongeschreven recht.
b. Trias Politica
> Wetgeving & Bestuur liggen niet bij één ambt.
Nuance: Delegatie door SG aan regering, minister die regeling uitvoert of terugtred wetgever.
c. Democratie
> Wetgeving wordt door volksvertegenwoordiging tot stand gebracht.
d. Onafhankelijke rechtspraak
e. Klassieke grondrechten
Nuance: Bestaan van sociale grondrechten.
,IV) Soevereiniteit
Onafhankelijkheid van een staat, zodanig dat inmenging uitgesloten is. (Internationaal recht)
Let op! Hier is in NL geen sprake meer van door verdragen.
Ambten die niet aan toezicht of normen van derden zijn onderworpen. (Nationaal recht)
V) Buitenlandse betrekkingen
Het zwaartepunt van de buitenlandse betrekkingen ligt bij de regering. (Art. 91 Gw)
Toch is de SG ook erg belangrijk: Zij moeten goedkeuren.
Dit kan uitdrukkelijk (art. 4 Rwg&bv) en stilzwijgend (art. 5 Rwg&bv).
Let op! Wijkt verdrag af van Gw? Goedkeuring met minimaal ⅔ vd Kamers vereist. (art. 91 lid 3 Gw)
Werking
Monisme/Incorporatiestelsel: Interne rechtsorde is onderdeel van de volkenrechtelijke rechtsorde.
> Verdrag heeft interne werking en richt zich direct tot ambten en onderdanen.
Dualisme/Transformatiestelsel: Interne rechtsorde en de volkenrechtelijke rechtsorde zijn gescheiden.
> Verdrag heeft geen interne werking en bindt slechts de staten.
NL kent een gematigd monistische opvatting.
Verdragen hebben namelijk interne werking, maar wel pas na de bekendmaking.
VI) Staten-Generaal
Vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk (Art. 50 Gw). Dit heeft twee kanten:
a. Vertegenwoordigen als centraal ambt voor de eenheidsstaat, niet als afgevaardigden van de
soevereine provincies. (Zoals vroeger in de Republiek)
b. Vertegenwoordigen van het algemeen belang, geen lokale of regionale deelbelangen.
Art. 4 Gw garandeert het grondrecht om de TK te kiezen. De EK wordt indirect gekozen, door de PS.
Dat is één van de kenmerken van een democratie. Er bestaan twee vormen:
Formeel: Staatkundig bestuursmodel met een besluitvormingsprocedure en procedurele regels.
Materieel: Ook inhoudelijke eisen worden gesteld waaraan het bestuursmodel moet voldoen.
NB: NL is van beide een beetje: Zowel formele- (meerderheid) als materiële eisen (grondrechten).
Jurisprudentie- en literatuurbundel
I) Algemene bepalingen in de Gw: 1e lezing Grondwetsherziening en MvT
‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat’ opnemen in de Grondwet.
Grondrechten: Fundamentele rechten. Democratie: Volkssoevereiniteit. Rechtsstaat: Grenzen
machtsuitoefening. Deze drie kernbeginselen moeten zorgen voor beperking van de overheidsmacht.
Waarom opnemen? Waarborgen van deze drie kernbeginselen.
II) Refah Partisi
Partij werd ontbonden wegens anti-seculaire activiteiten. I.s.m. art. 11 EVRM, recht op vereniging?
Hof stelt van niet en geeft drie criteria waaraan getoetst moet worden:
a. Voorzien bij wet?
b. Sprake van legitiem doel?
c. Noodzakelijk in een democratische samenleving?
, III) Regeringsnotitie over antidemocratische groeperingen
Om de bescherming van de democratische rechtsstaat de waarborgen, is het soms nodig om
maatregelen te nemen waarbij individuen of groepen worden beperkt in hun vrijheden.
> De paradox van de democratische rechtsstaat.
Wanneer is een ‘verbodenverklaring’ dan mogelijk?
a. Doelen die leiden tot een aanranding van de democratische rechtsorde;
b. Concrete handelingen zijn op deze aanranding gericht;
c. Dit vormt een gevaar voor de democratie;
d. Het betreft een politieke partij.
Let op! Is enkel het doel i.s.m. democratische beginselen, dan is enkel ontbinding mogelijk.
Wordt er daadwerkelijk inbreuk gemaakt op principes, dan is ook een verbodenverklaring mogelijk.
Respectievelijk art. 2:20 lid 1 en lid 2 BW.
Verschil tussen formele democratie en materiële democratie komt hier duidelijk naar voren.
Formeel: Partijen mogen NIET verboden worden als ze belangrijke waarden van de samenleving
willen aantasten. Overheidshandelen is dan immers niet gelegitimeerd, want aan de procedurele regels
voor een partij is wel voldaan.
NB: Bedreigingen voor belangrijke waarden in de samenleving worden vanzelf opgelost (de
meerderheid zal bijv. vanzelf tegenstemmen!).
Materieel: Partijen mogen WEL verboden worden als ze belangrijke waarden van de samenleving
willen aantasten. Overheidshandelen is dan immers wel gelegitimeerd, want aan de inhoudelijke eisen
voor een partij is niet niet voldaan.
NB: Bedreigingen voor belangrijke waarden moeten middels grondrechten vd overheid (inhoudelijk!)
voorkomen worden.
Formele democratie Materiële democratie
Besluitvormingsprocedure en overige Inhoudelijke eisen stellen (Bijv: Grondrechten)
procedurele regels (Bijv: meerderheid)
Overheidshandelen niet snel gelegitimeerd: Aan Overheidshandelen sneller gelegitimeerd:
procedurele regels is snel voldaan en problemen Belangrijke waarden vd samenleving vaker
lossen zichzelf wel op. aangetast en overheid moet dan beschermen.
Partijen worden niet snel verboden. Partijen worden wel snel verboden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tjadamvan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen