In dit document heb ik een aantal hoofdstukken van het boek 'Handboek groepsdynamica' samengevat. Dit moest ik leren voor het tentamen in het eerste blok van de minor Groepsdynamica, aan de Windesheim in Zwolle.
Samenvatting
‘Handboek groepsdynamica’.
Een inleiding op theorie en praktijk
, Tvalmkerk – Stuvia.nl
Samengevat in dit document
In dit document zijn de volgende hoofdstukken samengevat:
- Hoofdstuk 1
- Hoofdstuk 3
- Hoofdstuk 4
- Hoofdstuk 6
- Hoofdstuk 7
- Hoofdstuk 8 (alleen paragraaf 8.1 t/m 8.3 en 8.8)
- Hoofdstuk 9
- Hoofdstuk 10
- Hoofdstuk 11
, Tvalmkerk – Stuvia.nl
Hoofdstuk 1: Groepsdynamica tussen psychologie en sociologie
1.1 Inleiding
Veel menselijk gedrag kan beter begrepen worden door aandacht voor de groepen waarin dat gedrag
plaatsvindt. Ieder mens is sterk sociaal bepaald door de groepen waartoe hij vroeger behoord heeft
en de groepen waarvan hij op dit moment deel uitmaakt.
In zekere zin is de primaire groep (vooral het gezin) de bemiddelaar tussen de cultuur en de
maatschappij enerzijds en het individu anderzijds. De sociale invloeden op elk individu zijn op hun
beurt weer sterk meebepaald en gekleurd door maatschappelijke omstandigheden.
Het is veel te eenvoudig en onjuist om het individu af te schilderen als een passief slachtoffer van de
omstandigheden. Dat individuen het functioneren van groepen kunnen beïnvloeden, zal duidelijk
zijn. Veel verder ligt de stap van individu naar maatschappij.
1.2 Enkele weerstanden tegen groepsdynamisch denken
Er bestaan weerstanden tegen het inzicht dat groepsdynamica een aparte wetenschapstak vormt.
Nog in de jaren twintig van de vorige eeuw speelde de vraag of groepen wel echt bestonden. Allport
(1924) verdedigde bijvoorbeeld het standpunt dat alleen individuen ‘echt en reëel’ zijn en dat
groepen niets meer zijn dan reeksen van waarden, ideeën, gedachten enz., die gelijktijdig bestaan in
de gedachten van individuen. Daar werd door anderen tegen ingebracht dat groepsverschijnselen
niet in psychologische termen verklaard kunnen worden en dat er dus een valide theorie van
groepsprocessen moet liggen.
Een voorbeeld van deze twee benaderingen zien we rond het onderwerp ‘leiderschap’. Een eerste
benadering richtte zich in leiderschapsonderzoek op het opsporen van eigenschappen van effectieve
leiders, geheel in de traditie van het individualistische westerse denken. De
eigenschappenbenadering faalde al in de jaren veertig van de vorig eeuw en werd in de
groepsdynamica vervangen door de zogeheten functionele benadering, waarin leiderschap als een
groepsverschijnsel gedefinieerd wordt, namelijk als uitvoeren van gedragsvormen die de groep
helpen in het bereiken van de door haar gewenste resultaten.
Freud wees er al op dat het narcisme van de mens een van de grootste obstakels is voor de
vooruitgang van kennis. Zo’n neiging tot het centraal stellen van zichzelf en de eigen positie kan ook
een hindernis vormen voor zicht op groepsprocessen. Antropocentrisme -> de neiging om de mens
centraal te stellen.
Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw begint een nieuw wereldbeeld te groeien. Peter
Westbroek (2012) noemt dit het symbiotische wereldbeeld. Het is zinvoller om de aarde in zijn
geheel, als één symbiotisch organisme op te vatten. Er komt steeds meer oog voor de grote
onderlinge verbanden. Hierin staat symbiose voorop: de aarde als een organisme, als een zichzelf
regulerend systeem met een eigen geheugen, waarin de menselijke soort maar een klein schakeltje
is. Westbroeks opvatting is: de natuur- en menswetenschappen zijn tegelijk met elkaar in conflict én
ze kunnen niet zonder elkaar.
Pas met toenemende belangstelling voor de wisselwerking tussen individu en groep vindt de
groepsdynamica een vruchtbare voedingsbodem. En zo ontstaat er een ander referentiekader. De
individu en groep worde wisselend als figuur en als achtergrond gezien. Deze wisseling van
hoofdaandacht en de wisselwerking tussen individu en groep vormen centrale thema’s in de
groepsdynamica.
Ander weerstanden tegen het groepsdynamisch denken komen vanuit de tegenovergestelde hoek:
van degenen die het belang van grote collectieve organisaties als staat, kerk en leger benadrukken.
Elke kleine groep die zich isoleert, kan een samenzwering vormen tegen het grotere geheel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tvalmkerk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
