Uitgangspunten behandelstrategieën
Stutter modification therapy (SM)
Het doel is het verminderen van angst- en schaamtegevoelens rondom het stotteren. Gaat ervanuit
dat stotteren het resultaat is van niet adequaat reageren op het niet-vloeiend spreken en op
gevoelde stotterspanning met vecht- en vermijdingsgedrag. Dit vecht- en vermijdingsgedrag zal
veranderen wanneer de cliënt leert te variëren met stotteren. de cliënt krijgt inzicht in het
optredende stottergedrag.
Fluency shaping therapy (FS)
Het doel is hetzelfde. Het is de bedoeling dat gecontroleerde vloeiendheid wordt aangeleerd. Gaat
uit van operante leerprincipes. Stotteren wordt hierbij gezien als aangeleerd gedrag dat ook
afgeleerd kan worden. Gecontroleerde vloeiende spraak wordt op een nauwkeurige wijze aangeleerd
en beloond. De cliënt moet het geleerde continue toepassen in de praktijk, wanneer dit niet lukt
wordt er een stap terug gedaan. Je leert verschillende vaardigheden aan om het stotteren vloeiender
te laten verlopen. De cliënt leert zijn gehele spreken te controleren. De therapie verloopt altijd
volgens een vaste structuur.
Nadelen:
De SM levert niet altijd voldoende vloeiendheid op en dit wordt, indien de cliënt te frequent en/of te
ernstig stottert, als nadeel gezien. De cliënt leert daarentegen wel het stotteren te erkennen, er goed
mee om te gaan en ‘vrijuit’ te stotteren.
De FS leert de cliënt tijdens continue focus op de targets wel vloeiend (dus zonder te stotteren) te
spreken, maar vaak creëren de technieken een dermate afwijkende spreekwijze dat de cliënt deze
niet, ook niet met een goed opgebouwde transfer, wil gaan toepassen.
Fluency enhancing behaviours
Er zijn verschillende op SM en FS gebaseerde stottertherapieën ontwikkeld. Binnen beide therapieën
is een aantal vloeiendheidsbevorderende technieken te onderscheiden. De Fluency Iniating Gestures
(FIG’s):
- Spreektempo reguleren
- Spierspanning verminderen
- Adembeweging sturen
- Stemgeving
- Ritme versterken
- Articulatie versterken
- Effecten verkrijgen met hulp van (afleidende) apparatuur
MIDVAS
De Midvas-benadering is gemaakt door Van Riper. MIDVAS staat voor:
Motivatie: therapeut en cliënt gaan een samenwerkingsrelatie aan er wordt vertrouwen opgebouwd.
Identificatie: de cliënt krijgt inzicht in het stotteren. Ook bewust maken van gedrag.
, Een stottermoment is op te delen in de volgende vier fasen: 1. De anticipatie van stotteren: sommige
cliënten weten/voelen vooraf al dat ze gaan stotteren – niet te verwarren met weten dat bepaalde
klanken altijd problemen geven. 2. De reactie op deze anticipatie: dit is bijvoorbeeld het uit de weg
gaan van bepaalde woorden (vermijden), een aanpassing maken om toch verder te kunnen spreken
(aarzelen, aanloopjes) of de anticipatie negeren (door niet te reageren). 3. De ervaring de controle te
verliezen: de kern van het stottermoment. 4. De reacties op dit controleverlies: dit is wat men kan
zien en horen tijdens of vlak na het stottermoment. Allerlei gedragingen kunnen optreden. Dat
kunnen zeer adequate reacties zijn, maar ook reacties die juist een averechts effect hebben.
Desensitisatie: de cliënt minder gevoelig laten worden voor het stotteren.
Variatie: tijdens deze fase leer de cliënt dat het mogelijk is tijdens het stotteren anders te reageren
op woord- en situatieangst. De secundaire stottergedragingen zullen veel aandacht krijgen.
Approximatie: tijdens deze fase wordt het voor de cliënt typische stottergedrag gewijzigd in de
richting van een motorisch patroon dat nodig is voor vloeiender spreken.
Stabilisatie: in deze fase leert de cliënt een vloeiendere manier van stotteren aan. Geen hinder meer
van secundaire gedragingen. Ook de transfer komt hierbij kijken.
Modificatietechnieken
1. Simultaan stotteren: De therapeut stottert met de cliënt mee. Hij dupliceert eerst diens
stottergedrag en brengt geleidelijk wijzigingen aan in de richting van vloeiender stotteren. In
kleine stapjes worden allerlei onderscheidende stottergedragingen op deze wijze
gemodificeerd.
2. Cancellations. De cliënt stopt nadat een gestotterd woord helemaal is uitgesproken. Hij
neemt nu een pauze, waarna hij de meest kenmerkende gedragingen van de stotter in
zichzelf stotterend herhaalt. Hierbij zal hij met name zijn proprioceptieve aandacht moeten
richten: hoe stottert hij precies? Daarna spreekt hij het gestotterde woord weer in zichzelf
uit, op een meer ontspannen wijze. Voor alle duidelijkheid: de wijzigingen die hij hierbij al
experimenterend aanbrengt, zijn gericht op deelgedragingen binnen het stottermoment en
bieden niet meteen vloeiende spraak. Deze twee ingrepen kan de cliënt in mime of zacht
fluisterend uitvoeren. Daarna stottert hij het woord rustig hardop, gewijzigd en losser. De
rest van de uiting volgt tot er weer een stotter optreedt. De communicatie wordt tijdens dit
proces even stopgezet. Geleidelijk wordt het stotteren in mime weggelaten. Belangrijk
bijkomend voordeel is dat de cliënt leert om tijdens het gebruiken van de cancellations
minder gevoelig te zijn voor een onderbreking in de communicatie.
De stappen:
1. Pauze: 3 sec wachten na stotter i.p.v. haastig ervandoor te gaan, de tijd nemen en de
volgende woorden langzamer uitspreken. Eerste stap op weg naar meer controle. Let erop
dat tijdens de gehele behandeling de pauze 3 sec blijft én dat de pauze meteen na een
stotter is (dus niet einde van de zin).
2. De spreekpauze gebruiken voor ontspanning en identificatie probeer de spanning van het
stottermoment los te laten, word je bewust van deze spanning.
3. De stotter op dezelfde manier, maar zonder geluid herhalen op deze manier komt hij er
precies achter wat hij deed om de stotter tot stand te brengen
4. Het woord eerst zonder geluid herhalen in het hoofd. Lokaliseren wat er gebeurde tijdens de
stotter.
5. Het woord (hardop) herhalen, maar nu meteen op een gecontroleerde manier gestotterd
woord, pauze, het woord nog eens zeggen op een meer vloeiende manier.
3. Pull-outs. Wanneer het veranderen is aangeleerd tijdens het simultaan stotteren en tijdens
de cancellations, wordt de cliënt aangemoedigd dit gedrag te gebruiken in het stotter-
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottevseters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.