De kracht van het piramideprincipe.
Gids voor helder denken en schrijven.
Hoofdstuk 1. Inleiding.
Als je als schrijver je doel wilt bereiken, moet je inspelen op het leesgedrag. Dit
kan met het piramide principe.
Hoofdstuk 2. Piramideschrijven in een notendop.
De hoofdboodschap vooraan en uitgaan van de vragen van het lezerspubliek. Dat
zijn de uitgangspunten van het piramideprincipe.
Piramideschrijven is een manier van denken. Logische keuzes maken vóórdat u
gaat schrijven maken vanuit de situatie en behoeften van de lezer en vanuit
jou doel.
De vragen van het lezerspubliek beantwoord je met de hoofdboodschap, daarna
werk je de boodschap uit met toelichting, een onderbouwing of een nuancering
(het belangrijkste vertel je steeds weer) kernachtige en heldere tekstopzet, de
lezer heeft al snel de hoofdboodschap met scannen van de tekst.
Piramideschrijven leidt tot:
- Het direct presenteren van de hoofdboodschap maakt inzichtelijk waarop
de conclusie of het advies op is gebaseerd.
- U kiest het perspectief van de lezer. Zo voorkom je dat je vanuit jezelf
redeneert.
- De tekst gaat van belangrijk naar minder belangrijk helpt om selectief te
lezen en ordening van informatie te onthouden.
- De tekst geeft alleen antwoord op de hoofdboodschap.
- De doelgerichte aanpak levert jezelf tijdwinst op.
Drie stappen van het piramideprincipe:
- Bepaal uw startpunt: stel de context van de tekst vast het publiek en het
doel, de situatie en de vraag en de hoofdboodschap. Stel het vertrekpunt
van het publiek vast. Kijk naar het probleem en vertaal het probleem naar
een vraag, de vraag is de hoofdboodschap.
- Bouw een piramidestructuur: welke vragen kan de hoofdboodschap
oproepen. Formuleer antwoord op deze vragen, kijk of je dit kunt
onderbouwen in controleerbare zaken.
- Werk de piramidestructuur uit tot tekst: geef een volgorde waarin je de
vragen wilt beantwoorden die de hoofdboodschap oproept.
Hoofdstuk 3. Het startpunt bepalen.
Bepaal eerst wie uw publiek is en wat uw doel is. Inventariseer daarna de situatie
bij uw publiek, het probleem in deze situatie en de vraag die hieruit voortkomt.
Dan formuleer je de hoofdboodschap.
Publiek:
- De samenstelling: zijn er grote verschillen in kennis, belang en interesse
voor het onderwerp.
- De bagage: wat weten de lezers wel en niet? Welke vaktermen kun je
gebruiken? Wat is hun houding tegenover het onderwerp?
, - De behoeften: welke informatie willen de lezers hebben? Tot op welke
detailniveau? Welke informatie ligt gevoelig?
Als de verschillen in bagage en behoeften bij de lezers groot is heterogeen
publiek.
Als de verschillen in bagage en behoeften klein zijn homogeen publiek (lezers
zijn één groep).
Eerste publiek: is het publiek dat de tekst in eerste instantie ontvangt. Dan is er
een groep lezers die in tweede instantie iets met de tekst te maken krijgt
(tweede publiek).
Als je in opdracht schrijft wordt het doel vaak bepaald door de vraag van de
opdrachtgever.
Doel: wat je wilt bereiken met de boodschap. Drie hoofddoelen:
- Informeren: u wilt dat uw publiek iets weet. Geef duidelijke oorzaken van
een probleem of maak inzichtelijk waarop het probleem kan worden
opgelost. (wat- vraag)
- Overtuigen: u wilt dat uw publiek ergens iets van weet. Motiveer het
publiek, of overtuig het publiek om het advies op te volgen. (waarom-
vraag)
- Instrueren: u wilt dat het publiek iets op een bepaalde manier gaat doen.
Handleiding of protocol maken. (hoe- vraag).
SPV- analyse (situatie, probleem, vraag):
- Situatie: in de achtergrondsituatie van het publiek schuilt de aanleiding
van de tekst. De beginsituatie van het publiek is dezelfde beginsituatie als
de boodschap.
- Probleem: er is een probleem waar u of uw opdrachtgever iets mee wil.
Helderheid over wat precies het probleem is, helpt u hierna de vraag van
de tekst te beantwoorden. Alles wat ongewenst is of een uitdaging kun je
als probleem aanmerken.
- Vraag: het probleem vertaal je in een vraag. De vraag moet ook als een
vraag herkenbaar zijn.
Hoofdboodschap is de top van de piramide: alle informatie die je later geeft moet
deze boodschap ondersteunen. Hoofdboodschap wordt vaak de elevator pitch
genoemde er moet gekozen worden voor een heldere en concrete
hoofdboodschap. Zeg waar het echt om gaat.
Extra tips:
- Wees niet te snel tevreden met de vraag die de opdrachtgever aan u
voorlegt.
- Zorg dat er bij verschillende partijen helderheid en overeenstemming is
over het probleem en de vraag.
- Stel wanneer nodig de vraag in het startpunt bij.
- Organiseer feedback op uw startpunt.
- Kies het juiste communicatiemiddel.
Hoofdstuk 4. De piramide bouwen.
, Vier stappen tot een piramide:
- Bedenk welke vragen uw hoofdboodschap oproept en formuleer het
antwoord hierop.
- Bedenk welke vragen uw uitwerking van de hoofdboodschap oproept en
formuleer de antwoorden hierop.
- Ga door met het beantwoorden van vragen totdat er geen nieuwe vragen
meer ontstaan.
- Controleer de piramide en vul deze waar nodig is aan.
Je bepaalt wat de hoofdboodschap oproept door je te verplaatsen in het publiek.
Afvragen wat het publiek wilt weten.
Bij een waarom- vraag onderbouw je de hoofdboodschap met twee tot vijf
argumenten. Bij de wat- vraag onderbouw je de hoofdboodschap met twee tot vijf
uitspraken. Bij de hoe- vraag geeft u een aantal instructies.
De antwoord op deze vragen formuleer je weer. Deze boodschappen kunnen
nieuwe vragen oproepen, formuleer het antwoord op deze vragen zo kort en
krachtig mogelijk. (maak een boom).
Onderbouw de argumenten en uitwerkingen zoveel mogelijk met controleerbare
zaken (feiten). Ga van het antwoord op de lezersvraag naar de onderbouwing of
uitwerking van dit antwoord en daarna de details.
Klaar met de piramide? Controleer deze checklist:
- Staat in elk vakje één boodschap in de vorm van een kernzin?
- Is van boven naar beneden een volledige vraag- antwoorddialoog te zien?
- Is de vraag- antwoord dialoog afgestemd op het publiek?
- Neemt van boven naar beneden de gedetailleerdheid toe?
- Zijn de argumenten deugdelijk?
- Zijn de onderverdelingen van dezelfde orde? Overlappen ze elkaar niet en
staan ze in een logische volgorde?
Extratips:
- Maak de piramideopbouw op een moment dat u tijd heeft en helder bent
- Schrijf de onderdelen uit in volledige zinnen
- Gebruik de juiste hulpmiddelen bij het structureren, zodat schuiven en
veranderen makkelijk wordt
- Weersta de neiging om meteen te gaan bouwen
- Organiseer feedback op de piramide
Hoofdstuk 5. De piramide uitwerken.
Maak de structuur in de tekst zichtbaar. Besteed aandacht aan wegwijzers als
inleidingen, alinea’s en structuurwoorden. Hoe toegankelijker de tekst hoe
gemakkelijker het voor de lezer is zich te concentreren op de tekst.
Structuur:
- Inleiding met hoofdboodschap
- Argument 1 met toelichting
- Argument 2 met toelichting
- Afsluiting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zwemster95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
